Adreszijde van een ansichtkaart uit 1907, gestuurd aan iemand in 'Keern Zwaag'. Keern was vroeger een buurtschap van het dorp Zwaag en is tegenwoordig opgegaan in de bebouwing van Zwaag en Hoorn.
Zwaag
Dorpsgezicht Zwaag
Tankstation Kersenboogerd ligt als enclave van Zwaag tussen grondgebied van (Wester)Blokker, N van de Oostergouw en IJsselweg en grondgebied van Hoorn, Z daarvan. Als iemand daar de reden van weet, houden wij ons aanbevolen. (bron: OpenStreetMap)
Gemeente Zwaag in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Zwaag is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Hoorn. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1978.
- Hoewel Zwaag inmiddels aan Hoorn is vastgegroeid (op de Google Maps kaart is dat goed te zien), wordt het nog altijd als een apart dorp beschouwd. Het heeft ook nog eigen blauwe plaatsnaamborden (komborden) en een eigen postcode en plaatsnaam in het postcodeboek. Hetzelfde geldt overigens voor het Z van het dorp gelegen dorp Blokker (voorheen Westerblokker).
- Wapen van de voormalige gemeente Zwaag. Het dorp heeft ook een mooie dorpsvlag. "Is jouw exemplaar aan vervanging toe of heb je wel een vlaggenmast, maar hangt daar nog geen Zwaagse vlag in? Geen nood. Voor 15 euro is deze op dinsdagavond te verkrijgen in de werkruimte van de heemkundekring in de Dorpskerk, Kerkelaan 8. Je kunt ook een mailtje sturen naar HistorischZwaag@gmail.com en we maken vervolgens een afspraak over levering en betaling."
- Onder het dorp viel vanouds ook een deel van de buurtschap Keern. Tegenwoordig is dat geen buurtschap meer, want opgegaan in de bebouwde kom van deels het dorp (huisnrs. 197-231 en 168-192), deels de stad Hoorn (huirsnrs. 1-195 en 2-142). De weg Keern loopt vanuit het uiterste NW van Hoorn/Zwaag, over een lengte van 2 km naar het zuiden. In 1840 had de buurtschap Keern 34 huizen met 212 inwoners onder Hoorn (daar heette het Het Keeren) en (als 'Het Keern') 7 huizen met 38 inwoners onder Zwaag. Ook Bangert was vanouds een buurtschap, die tegenwoordig is opgegaan in de bebouwde kom van het dorp (N deel) en buurdorp Blokker (Z deel).
- Tegenwoordig loopt de grens tussen het dorp en het Z buurdorp Blokker door de weg Koewijzend, en tussen het dorp en de stad Hoorn loopt de grens in het ZW verlengde van de weg Koewijzend door de wegen Oostergouw en Blokmergouw. Curieus is dat enkele honderden meters Z van die grens, omgeven door Blokkers en Hoorns grondgebied, het Total tankstation op Oostergouw 22 als kleine enclave ook nog op grondgebied van Zwaag ligt. Als iemand ons kan vertellen wat daar de reden van is, houden wij ons aanbevolen.
Terug naar bovenInwoners
Een inwoner van Zwaag is een Zwager.
Zwaag ligt N van Hoorn en grenst in het N aan de Westfrisiaweg (N302).
Terug naar bovenIn 1840 omvat de gemeente Zwaag 237 huizen en 1.272 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 97/569 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Bangert (N deel) 15/75, Zwaagdijk-Zuidzijde 13/94, Zwaagdijk-Noordzijde 5/35, Het Keern 7/38 en Hoog- en Laag-Zwaagdijk 100/461. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 6.300 huizen met ca. 15.700 inwoners.
Terug naar boven"Stadsrechten
Op 19 juli 1406 wordt aan een aantal gemeenten in West-Friesland stadsrechten toegekend. Dat betekende voor Zwaag dat ze meer privileges kreeg, maar ook dat haar gebied gehalveerd werd. Er werden bij die gelegenheid dorpen samengevoegd en er ontstonden zo nieuwe bestuurlijke eenheden. Vanaf dat moment besloeg de 'vrijheid' nog slechts het gebied dat zich uitstrekte vanaf Hoorn, langs de Rijsdam, tot de Zwaagmergoude en tot de Drecht, telkens over een strook van 50 roeden maal 3.75 meter aan elke kant van de bestaande wegen. Tevens werd bepaald dat op de woensdag na Sint Jacob de burgemeester moest worden gekozen (dat was nog eens modern!) en op uiterlijk Goede Vrijdag de Rijckdom, oftewel de gemeenteraad van zeven man.
Willem de Zesde, graaf van Holland en Heer van West-Friesland, beschouwde Zwaag als volkomen gelijkwaardig aan Hoorn: ze genieten hetzelfde poortrecht en ook in de toekomst nog te verlenen rechten, zonder enig onderscheid. De schepenen van beide kernen moeten eendrachtig samenwerken bij de rechtspraak en ook de burgemeesters dienden dat te doen, maar daar ging het nu in later eeuwen danig mis. Zwaag zou bij die samenwerking beetje bij beetje het onderspit delven, soms na langdurige rechtszaken, waardoor het er meer en meer op leek dat het een onderdeel van Hoorn was in plaats van een goede buur.
Philips de Schone
Op 2 oktober 1506 spreekt de koning van Spanje, Heer der Nederlanden, ene Philips de Schone, recht in een tientallen jaren durend conflict tussen Zwach en Hoirn, stelt Hoirn in het gelijk en veroordeelt Zwach tot de proceskosten. Dat de beste man op 25 september is overleden dringt pas veel later in West-Friesland door. Wie het meeste betaalde kreeg het recht aan zijn zij in die dagen, alhoewel een opportunistisch politiek besluit door een gemeenteraad wilde ook nog wel eens helpen. Het pleit zou zijn verloren omdat tijdens de rechtspreking voor de Grooten Raad niet kon worden aangetoond dat de inwoners van Zwach achter de eis stonden. Het gaat voortdurend om dingen als wie welke rekening betaalt, welk stuk grond bij welke gemeente hoort, en meer van die fraaie dingen. Zoals gezegd Zwaag delft steeds het onderspit.
En zo kan het gebeuren dat dit dorp steeds kleiner en Hoorn steeds machtiger wordt. Bijvoorbeeld wanneer na grote overstromingen een groot deel van het aloude D’Ampten (nu nog in de naam Dampten te herkennen) verloren gaat, wordt Zwaag door het kadaster grond afgenomen aan de westkant en aan Hoorn gegeven. En het Lekerland komt aan Wognum, dat in die tijd onder Hoorns toezicht staat. Hoog- en Laag Zwaagdijk komen uiteindelijk bij Wervershoof terecht, nadat de Zwaagse gemeenteraad er overigens eerst mee instemde dat dat gebied zelfstandig zou worden. Hoorn heeft de verhoudingen steeds het beste ingeschat. Ze viel Jacoba van Beieren af, die ze eerst had gesteund, en dergelijke dingen zou Philips de Schone zich goed herinneren, als er weer eens een vijandige buurman langskwam om recht te laten spreken. Zo kwamen Wognum, Wadway, Nibbixwoud en Hauwert onder Hoorns toezicht te staan.
Ons geliefde dorp kwam feitelijk klem te zitten. In 1650 is er van de oorspronkelijke 3600 morgen nog maar 735 over. En wanneer de Nederlanden de strijd tegen de Spanjaarden beginnen en koste wat kost de slag om Alkmaar niet willen verliezen (wat ze lukt) wordt in opdracht van de Prins van Oranje in 1573 het klooster gesloopt omdat men was bevreesd dat het door de katholieke Spanjaarden zou worden gebruikt als springplank (loopschans) om het gebied te plunderen. De ene keer speelt het geloof in het overwegend katholieke Zwaag geen rol van betekenis en dus verliest ze de (recht)zaak, en de volgende keer speelt het wel een rol en verliest ze opnieuw. Het kan verkeren, dicht een tijdgenoot...
Keuren en willekeuren
Er zijn in de loop der tijden talrijke geboden, verboden en verordeningen door de gemeentelijke overheid uitgevaardigd, of zoals men ze vroeger noemde reglementen of keuren, waar de inwoners van Zwaag zich naar moesten gedragen. Ze gingen over maatregelen tegen brand, diefstal, hondsdolheid, beschadiging van gewassen of besmettelijke ziekten. Bij het werken met vlas was het verboden te roken; in het werken met koren mocht men niet roken; bij het hooien mag men niet roken; met een tabakspijp in de mond mag men niet op het dak klimmen. Tegen hondsdolheid moest men de honden een aantal weken vasthouden als de ziekte werd vermoed in de omgeving. Tegen diefstal moest er soms worden wacht gelopen. Ter voorkoming van schade aan het gewas mochten enden en woerden niet vrij los lopen en elke eend moest een bekmerk hebben. Er mocht niet gevist worden van 1 maart tot 21 september om leegvissen te voorkomen, en de resterende maanden alleen overdag en dan op dinsdag en donderdag. In de herberg mocht op zondag voor vier uur niet worden getapt, niet gekolfd, gedanst of muziek gespeeld (hoe laat begint ook alweer het eerste deuntje op de Zwaagse kermis...?).
In de ban van Zwaag. In de Banne van Swaech
Denk je eens in: 700 jaar geleden, da’s niet niks. Er was toen al een Swaecher Cogge, een soort Zwaags grondgebied, dat veel en veel groter was dan het huidige dorp; het liep van Wervershoof tot het Hoornse Hop, oftewel van een deel van het huidige Wervershoof via Hoogkarspel en Binnenwijzend over Westwoud en via Blokker en Zwaagdijk naar het huidige Zwaag. Het was in 1304 waar we onze geschiedschrijving beginnen (je moet ergens beginnen nietwaar?) nota bene 3600 morgen groot. Een morgen is een oude landmaat, een stuk land dat je in een ochtend kon bewerken (om te vergelijken: Hoorn was toen bijvoorbeeld 200 morgen groot. Er is dus heel wat veranderd in de loop van 700 jaar...).
Als schrijfwijze vinden we de naam Swach, dan Suach, dan weer Swagh, voor de verandering weer met ch, dus Swaech, dan dubbelop Swaegh en naar de 20e eeuw toe Zwaegh, Zwaech, Zwaagh en tenslotte Zwaag. En wat zeggen de Zwagers? Swaaach? Het woord kom je ook in andere talen tegen, in het Duits bijvoorbeeld heet het in Oost-Friesland ook Zwaag, of in het Oostenrijks dialect heet het Schweig. En ken je de ‘Brave Soldat Schwejk’ uit de (verfilmde) komedie van Hasek? En een taalvirtuoos wist me te vertellen dat het Zwitserse stadje Schwyz, waar later het land naar vernoemd is uit dezelfde taalfamilie komt. De betekenis is eenvoudig: een uitgestrekt stuk grond geschikt voor veehouderij, een soort weiland dus.
In Zwaag zijn op verschillende plaatsen bewijzen van (stok)oude bewoning gevonden, zoals vuurstenen en scherven van oud aardewerk. De grond is vanouds echter zoveel malen bewerkt, dat het lastig is woonlagen te herkennen. De Zwaagse archeologen moeten zich daar nog maar eens goed in verdiepen. De hoogste delen liggen enkele centimeters boven N.A.P. en de laagste 80 centimeter eronder, dus we moeten aannemen dat het 2000 jaar geleden behoorlijk drassig was en dat er in latere tijden flink moest worden gemalen om goed te kunnen boeren.
700 jaar geleden bestond reedsv de ‘gemeente’, toen banne geheten, als een bestuurlijke eenheid, zij het dat er nog niet erg strak bestuurd werd. Er was wel een soort lagere rechtspraak, een bescheiden bestuur met schout en schepenen en de inwoners met land in bezit hadden stemrecht. Een banne was, als het even kon, gescheiden van andere bannen door natuurlijk water. Zo werd Zwaag in het noorden begrensd door het Leekermeer en de Cromme Leek, in het zuiden door de Wijzend, en door brede sloten en moerassig gebied bij Berkhout in het westen en de oostgrens is een paar keer gewijzigd, maar dat werd in later jaren uiteindelijk de Dracht.
Het klooster
Aan het einde van de Krijterslaan heeft bij de Wijzend ruim twee eeuwen een klooster gestaan. Het is door de Augustijnen gesticht aan het eind van de 14e eeuw (rond 1388) samen met drie andere kloosters van de congregatie van Windesheim. Het heette het klooster van het Nieuwe Licht. De kloosterlingen hielden zoals overal in die dagen koeien en varkens, deden aan akkerbouw en hadden een bierbrouwerij. Ze verpachtten bovendien grote stukken land voor billijke prijzen. In de kloostertuin werden geneeskrachtige planten geteeld. Het was een toevluchtsoord voor de armen. In een strenge winter werden er soms meer dan duizend mensen onderhouden. De Zwaagse bevolking had veel op met het klooster. Bij het klooster stond een kerk en het terrein was ongeveer 200 meter breed en lang. Het werd wel een der schoonste en rijkste kloosters van Nederland genoemd. In 1573 is het klooster door een ongelukkige samenloop van gebeurtenissen gesloopt, waarschijnlijk in opdracht van een zekere Sonoy die niet veel belang hechtte aan het (katholieke) platteland met eigenwijze West-Friezen. Hij werkte in opdracht van het hof van Oranje dat toen aan het ontstaan was (het Wilhelmus is ook van 1573).
Kerk en bedrijvigheid
Het eerste geschreven bericht over een Zwaagse Sint Martinuskerk is van ongeveer 1250. Ze wordt reeds genoemd in een privilege van Paus Innocentius IV, die pauzeerde van 1245 tot 1254, en waarin deze de kerk van Zwaag met al zijn bezittingen in bescherming nam en tegelijk de parochie de plicht oplegde om jaarlijks een bedrag over te maken naar een klooster in nota bene Hemelum in Friesland. Maximiliaan van Oostenrijk gelastte volkstellingen in de dorpen, met name ook om bij benadering vast te kunnen stellen hoeveel belasting zou kunnen worden geheven. Zodoende weten we dat er 132 personen in aanmerking kwamen om aangifte te doen, waarvan acht personen minder grond hadden dan een enkele morgen. De overige 124 bezitten in totaal 714 morgen bruikbare grond. Het grootste bedrijf was dat van Dirk Jans: 31 morgen, ruim 26 hectare. Slechts 12 bedrijven hadden meer dan 10 morgen, zo’n achtenenhalve hectare. Gemiddeld rond de 7,5 hectare. Kleine bedrijven dus naar huidige maatstaven, en zonder zogeheten intensieve landbouw of veeteelt. Bedenk wel dat veel Zwagers destijds ook uitvoeren voor de haringvisserij of voor handel op de Oostzee of Engeland en een aantal hadden natuurlijk indirect opbrengsten door hun investeringen in de V.O.C., maar dan zitten we al wel een heel stuk in de 17e eeuw.
De Swaecher Cogge
In 1298 werd Zwaag aangeslagen voor 26 riemen, een hoeveelheid roeiers die elke gemeente moest (kunnen) leveren in tijden van rumoer en oorlog, bijvoorbeeld voor strijd tegen de Noormannen. En in 1343 moest er door de inwoners gezamenlijk 400 guldens belasting worden opgebracht. Samen met de Zwaag omringende Koggen vormde het een zogeheten ambacht, het Drechterland of de Drechtinger Ambacht.In deze ambacht vinden we naast de Swaecher Cogge: in het westen: de Veenhoopscogge met Berkhout, het d’Ampten, Grosthuizen, Oudendijk, Avenhorn, Scharwoude en een deel van het huidige Hoorn; in het oosten: de Uytender Cogge met Enkhuizen, Bovenkarspel en Lutjebroek.
De hoofdonderwijzer
Het hoofd der school was begin 19e eeuw een belangrijk. Hij verdient vanaf 1828 320 gulden per jaar, een behoorlijk huis met tuin en 15 cent schoolgeld per kind per maand. Er was toen nog geen leerplicht. Velen verlieten na hun tiende of elfde de lagere school. Als neveninkomsten kan hij 5 gulden verdienen met het luiden van de klokken, en hij mag koster en voorzanger zijn van de gereformeerde kerk, maar geen andere beambten bekleden. Wat wordt van hem verwacht? Hij moet les geven volgens de reglementen van de overheid en dagelijks lessen geven in lezen, schrijven, zingen, rekenen, aardrijkskunde en geschiedenis, van ‘s morgens 8 tot 11 en ‘s middags van 1 tot 4. Woensdagmiddag en zaterdagmiddag vrij en een maand vakantie per jaar. In de winter moet er wel voor een avondschool worden gezorgd voor volwassenen van november tot en met februari van 6 tot 8.
Fruitveiling
Zwaag was, met Blokker, tot ongeveer 1980 landelijk bekend vanwege het fruitgebied “De Bangert”. In de beide dorpen was er een veilingvereniging met bijbehorend gebouwencomplex. In ons dorp verwijst de straatnaam “De Oude Veiling” op het gelijknamige industrieterrein, nu nog naar de activiteiten van weleer. Van 1909 tot 1983 was op die plek de veilingvereniging “Bangert en Omstreken” gevestigd. Het was decennialang de grootste werkgever in het dorp. Om het geheugen wat op te frissen en om de nieuwe generatie te laten weten wat er op deze veiling allemaal gebeurde, is er in maart 2019 een boek verschenen over de geschiedenis van de veiling. Het boek is voorzien van informatie van mensen die er gewerkt hebben en is geïllustreerd met veel fotomateriaal. Het boek kost 15 euro en is te verkrijgen bij de heemkundekring.
Crisis en oorlogen
In de donkere jaren veertig was de bevolking, behoudens enkele uitzonderingen, eensgezind tegen de bezetters en de NSB. Er verscheen een illegaal blaadje dat aan huis werd bezorgd en in de fruittuinen werden onderduikers verborgen gehouden. De ondergrondse kreeg naarmate de oorlog vorderde meer leden. De burgemeester moest onderduiken en het distributiekantoor zorgde in belangrijke mate voor voedsel(bonnen) voor de onderduikers. Opvallend actief betuigen zich de families van Arend Leeuw en Klaas Snip van Wester Zwaagdijk. Er werden wel mensen in Duitsland tewerk gesteld, die berooid en ziek (tbc) terugkwamen. Sommigen van hen wachten nog altijd op enige vorm van genoegdoening. Kort voor het einde van de oorlog zijn nog vier personen met wapens aangehouden en door de landmacht neergeschoten. Zo zijn er ook in Zwaag Westeinde landwachten neergeschoten die bij een boer melk gingen halen. En verder zijn er enkele onderduikers omgekomen.
Bevolking en gemeenschap na 1945
Na de oorlog kwam er een reuze zwembad, een dorpshuis, clubhuizen en sportpark het Krijt verving de oude behuizing van de Westfriezen aan de dorpsstraat. De fruitteelt en de bloementeelt maken grote vorderingen. Er werd een reeks verbeteringen doorgevoerd in de manier van produceren, gestimuleerd door de kennis van zaken van de tuinbouwschool. Vanuit de hele regio kwam men naar Zwaag om het vak te leren en dat leverde parallelklassen op: 2×24 leerlingen. De bedrijfstak leverde steeds meer mensen werk van allerlei aard, logistiek, transport, zakelijke dienstverlening en de handel. Koel- en vriescellen maakten de houdbaarheid van de producten veel beter. Een deel van de Zwagers ging het nog niet snel genoeg en emigreerde naar Canada, Nieuw-Zeeland, Australie. Sommigen keerden terug, soms uit financiële nood, soms uit heimwee. En tenslotte wordt het dorp in 1979 bij Hoorn gevoegd en worden nagenoeg alle landerijen vol gezet met duizenden huizen. Zwaag maakt, voor wie het wil zien, nog altijd een weelderige indruk, in ieder geval vele malen welvarender dan ooit tevoren in die 700 jaar." (bron: de hieronder vermelde stichting)
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Stichting Historisch Zwaag. Op de site van de stichting vind je al veel informatie over de geschiedenis van dit dorp. "Wij verrichten onze werkzaamheden doorgaans op dinsdagavond in het oudste gebouw van het dorp: de dorpskerk aan de Kerkelaan. Wanneer je geïnteresseerd bent in onze werkzaamheden, informatie zoekt, ons aan informatie wilt helpen of gewoon even een praatje met ons wilt maken, ben je daar van harte welkom. Ook voor het verrichten van werkzaamheden zijn we voortdurend op zoek naar enthousiaste mensen. Wil je ons behulpzaam zijn bij deze leuke hobby, neem dan eens vrijblijvend contact met ons op, via e-mail HistorischZwaag@gmail.com. Iedere laatste dinsdag van de maand is er een open avond. De koffie staat klaar!
Wist je dat wij ook dorpswandelingen organiseren? We horen je zeggen: 'Wat is er dan te zien in ons dorp'? Eigenlijk is dat een goede vraag, omdat we dát nu juist willen vertellen. Onder leiding van een gids wandelen we langs de Dorpsstraat en aanliggende straten en wordt op verschillende plaatsen stil gestaan, waarbij uitleg wordt gegeven over wat er te zien is. Niet alleen over bestaande panden, ook hoe de situatie vroeger was, wordt uitgelicht. De rondwandeling, die in principe op zondagmiddag wordt uitgevoerd, duurt ongeveer anderhalf uur en na afloop kan er nog in onze werkruimte worden nagepraat. Een groep kan uit maximaal 12 personen bestaan. Meer informatie is te verkrijgen door een mailtje te sturen naar HistorischZwaag@gmail.com." - Deze video geeft je een goede indruk van hoe een dorpswandeling door Zwaag eraan toegaat.
Terug naar boven- Supermarktketen Lidl heeft in 2020 zijn distributiecentrum in Zwaag gesloten, omdat ze in dat jaar een nieuw distributiecentrum (dc) hebben gerealiseerd in Almere. De Lidl heeft daartoe een kavel van 16 hectare aangekocht op bedrijventerrein Stichtse Kant. Lidl wil daarmee haar logistiek centraliseren en verbeteren. De supermarktketen zal het dc in Zwaag voorlopig niet verkopen. Het bedrijf zoekt naar een nieuwe invulling van het pand. Het distributiecentrum, gebouwd op ruim acht hectare grond en gefundeerd op 5.000 heipalen, is een van de grootste panden in de regio. Het pand is in juli 2005 in gebruik genomen als het distributiecentrum voor het noordelijk deel van de Randstad. Het dc beschikt over 104 laadperrons en bood werkgelegenheid aan rond de 200 mensen.
Terug naar boven- Zwaag heeft 3 rijksmonumenten.
- Zwaag heeft 42 gemeentelijke monumenten.
- Hervormde (PKN) Sint Maartenskerk of Dorpskerk uit de 16e eeuw.
- RK Martinuskerk uit 1933.
- Lourdeskapel.
Terug naar boven- Carnaval. - Zwaag heeft - naar eigen zeggen - de grootste carnavalsoptocht van boven de grote rivieren. Naast de grote carnavalsoptocht op zondag wordt op zaterdag ook een kinderoptocht gehouden. - De in 1966 opgerichte Carnavalsvereniging Het Masker organiseert het carnaval in het dorp. - Carnavalsgroep De Wicky's. - Carnavalsgroep De Bierdoppers. - Carnavalsgroep De Nootgevallen. - Carnavalsgroep 't Veesttiem. - Carnavalsgroep De Goudgele Rakkers. - Carnavalsgroep De Schuimkragen.
- In de sfeer van een jaarmarkt organiseert de Zwaagse Ondernemers Vereniging in samenwerking met het Sportcafé de Dag van Zwaag (op een zondag in april of mei, alleen in de even jaren), waar ondernemers, verenigingen, stichtingen en particulieren uit het dorp en omgeving zich presenteren op de beursvloer of in de marktstraat, waar verder ook marktkooplui staan en kinderen uit het dorp hun overtollige speelgoed e.d. verkopen.
- Koningsdag.
- Kermis Zwaag (vr t/m ma in het pinksterweekend). Op de zaterdag is er tevens Arie's At-Festijn, wat ze een 'kermisborrel' noemen maar volgens ons een danceparty is, maar kennelijk is dat in deze regio synoniem want ook in bijv. Berkhout noemen ze het zo.
- Huttenbouw voor de basisschooljeugd in de zomervakantie.
- Primair doel van de Dorpsveiling Zwaag (op een zaterdag eind oktober) is dat de financiële steun bijdraagt aan de kwaliteit en het behoud van de Zwaagse verenigingen en stichtingen. Met hun investeringen wordt de uitstraling en de kwaliteit van de vrijetijdsbesteding in de Zwaagse dorpsgemeenschap gestimuleerd. Daarnaast wordt gestreefd naar een mooie veilingavond. Vaak heeft een koopje een vervolg in de vorm van een uitje, wat de Zwaagse dorpsgeest op positieve wijze bindt. Inwoners worden uitgedaagd om originele 'koopjes' te bedenken en te schenken aan de veiling. De opbrengst daarvan komt dus ten goede aan het lokale verenigingsleven.
Terug naar boven- Zwembad De Wijzend is een groot openluchtzwembad met ruime faciliteiten. Van eind april tot begin september is het bad dagelijks geopend. Faciliteiten: ruim 50-meter wedstrijdbad met springplank en startblokken; recreatiebad met glijbanen en speelelementen; peuterbadje; verwarmd zwemwater; grote ligweide met speeltoestellen; kleedruimtes en sanitaire voorzieningen; kiosk bij mooi weer (en bij minder mooi weer kleine versnaperingen bij receptie). Regelmatig worden er leuke activiteiten georganiseerd, waaronder de jaarlijkse zwem4daagse. Kinderen zonder zwemdiploma dienen zwemvleugels of een zwemvestje te dragen en onder begeleiding te zijn van minimaal één volwassene. Er is altijd professioneel toezicht aanwezig.
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Zwaag.
- Belangenvereniging: - Overleg Leefbaarheid Bangert & Oosterpolder.
- Onderwijs: - Op Basisschool De Wingerd is er ruimte voor elk kind om te groeien in zijn eigen tempo. Naast de basis van de cognitieve vakken rekenen, taal en lezen, is er veel aandacht voor de creatieve en sociale ontwikkeling.
- Jeugd: - Onder de vlag van de in 1981 opgerichte Jeugdraad Zwaag organiseren verschillende commissies activiteiten voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Klassiekers die het na vele jaren nog altijd goed zijn de Huttenbouw in de schoolvkantie, de Vossenjacht, Schaken, de Sinterklaasintocht, en de Sound die elke vrijdagavond de kinderdisco organiseert. Elk jaar wordt er ook een prachtige musical neergezet door een groep enthousiaste kinderen. Nieuwere activiteiten zijn schaatsen, paasbinden, vissen, bingo, bowlen, poppendokter en de Jeugdloop.
- Sport: - s.v. Westfriezen heeft afdelingen voor voetbal en handbal (WF Handbal KaRo).
- Zwaagse Gymnastiek- en Turnvereniging.
- Musical: - De in 1966 opgerichte Musicalvereniging Zwaag is een echte ‘dorpse’ vereniging, maar wel met een regionale uitstraling. De leden komen uit diverse gemeenten in de wijde omgeving. "Ons karakter is in de positieve zin van het woord wel ‘dorps’. We staan voor elkaar en achter onze producties. Dat maakt onze vereniging tot een hechte groep met als ambitie elk jaar een prachtige musical te produceren." Aldus de vereniging op haar site.