Zwaanshoek is een dorp in de provincie Noord-Holland, gemeente Haarlemmermeer.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1867 Rolbrug, 1892 kopie 1913/1925/1936 Zwaanshoek, 1899 Bennebroeker rolbrug. Tot in de jaren vijftig van de 20e eeuw heette dit dorp nog Bennebroekerbuurt, naar de ligging tegenover Bennebroek. De huidige plaatsnaam wordt weliswaar reeds vermeld door Ter Veen in zijn dissertatie over Haarlemmermeer uit 1925. Officieel werd echter toen nog van Bennebroekerbuurt gesproken. Van oudsher droeg de plaatselijke IJsclub al wel de huidige plaatsnaam.
Naamsverklaring
Volgens plaatselijke overlevering verwijst de naam naar de wilde zwanen die hier na de inpoldering regelmatig neerstreken.(1)
Zwaanshoek ligt W van Hoofddorp en grenst in het W aan de Ringvaart van de Haarlemmermeer.
Terug naar bovenZwaanshoek heeft ca. 700 huizen met ca. 1.800 inwoners.
Terug naar bovenTot in de jaren vijftig is dit dorp, evenals het ZW buurdorp Beinsdorp en enkele andere kleinere randkernen van Haarlemmermeer, een zogeheten 'buurtdorp'. Voordat er officieel sprake is van de dorpsnaam Zwaanshoek spreekt men soms van Bennebroekerweg-West maar meestal van Bennebroekerbuurt, hiermee de relatie uitdrukkende met het tegenoverliggende grotere Bennebroek. Ook hier ontstaat na de drooglegging van het Haarlemmermeer een relatie tussen het oude en het nieuwe land. Behalve door een zekere vestiging van minder draagkrachtige gezinnen uit Bennebroek e.o., komt deze relatie ook tot uitdrukking in het aankopen en weer verpachten van landerijen in de Haarlemmermeer door in Bennebroek en Heemstede woonachtige landadel.
Zo heeft de in 1938 op het tussen Heemstede en Bennebroek gelegen landgoed De Hartekamp gevestigde Gelderse baron Van Verschuer, tijdens de veilingen van de Haarlemmermeergronden, een aantal kavels aangekocht ter grootte van 255 ha, gelegen aan de ringdijk nabij de huidige Bennebroekerbrug. Hoewel deze kavels niet één geheel vormden - het betrof o.a. een tweetal grote boerderijen - waren ze ten opzichte van De Hartekamp zeer gunstig gesitueerd en in korte tijd bereikbaar. Ook tal van bekende Heemsteedse families laten zich bij de aankoop van de nieuwe landbouwgronden - met name ook in dit deel van de polder - niet onbetuigd. Bekend als zodanig is o.a. de familie Van Wickevoort Crommelin, wier leden in deze omgeving een modelboerderij laten bouwen. Aangenomen mag worden dat in het bijzonder ook deze grote bedrijven destijds een belangrijke aanzet hebben gevormd voor de ontwikkeling van het huidige Zwaanshoek dat, door haar wat afzijdige ligging, tot in de jaren zestig nog een tamelijk gesloten gemeenschap vormt.
Rond 1960 lijkt het erop dat zich in en om Zwaanshoek een belangrijke ontwikkeling zou gaan voordoen op het gebied van de bollenteelt. De eerste aanzet hiervoor bestaat in de vestiging van bollenteeltbedrijven ten noorden van de woonkern. Juist in dit gebied lijken voor de bollenteelt optimale mogelijkheden aanwezig, vooral dankzij de gunstige bodemgesteldheid ter plaatse door de aanwezigheid, op geringe afstand onder de oppervlakte, van het voor genoemde teelt zo belangrijke oude duinzand.
In de jaren zestig gaat men er dan ook vanuit dat dit gebied aan enkele honderden mensen nieuwe werkgelegenheid zou gaan verschaffen. Aan de op deze ontwikkeling gebaseerde gemeentelijke bestemmingsplannen, zowel ten behoeve van het genoemde 'landelijk gebied' - officieel Bestemmingsplan Zwaanshoek/Spaarnetocht genoemd - als ook het bestemmingsplan ten behoeve van Zwaanshoek-dorp, wordt aanvankelijk door de Provincie goedkeuring onthouden. Ten aanzien van het landelijk gebied is de voornaamste reden voor afwijzing de onzekerheid die bestaat over het in deze omgeving te ontwerpen tracé van rijksweg 80. In beroep bij de Kroon wordt het laatstgenoemde bestemmingsplan in 1967 evenwel alsnog goedgekeurd, maar blijft het plan voor het landelijk gebied buiten de goedkeuring.
Intussen ontstaat eind jaren zestig in de bollenteelt, door de conjuncturele ontwikkeling in deze bedrijfstak, een duidelijke kentering in negatieve zin. De verder ontwikkeling van het bollenteeltgebied tussen Zwaanshoek en Cruquius komt hiermee op losse schroeven te staan.
Echter door de reeds genoemde beslissing van de Kroon worden de mogelijkheden voor uitbreiding van de eigenlijke dorpskern verruimd, en wel in die zin dat hier een zekere uitbreiding van woningen als ook van bedrijven kan worden gerealiseerd. De woningbouw ter plaatse, primair bestemd voor de medewerkers van de in Zwaanshoek en Cruquius gevestigde bedrijven, is mede gemotiveerd door het vrijwel ontbreken van bouwmogelijkheden in het tegenovergelegen Bennebroek, het nagenoeg ontbreken van geluidshinder van Schiphol en de relatief slechte wegverbindingen met de overige woonkernen in Haarlemmermeer.
Het dorp, dat qua grootte lange tijd vergelijkbaar is met het ZW gelegen buurdorp Beinsdorp en begin jaren zeventig bijna 800 inwoners telt, is door de uitvoering van het reeds genoemde Bestemmingsplan Zwaanshoek-dorp qua inwonertal verdubbeld, door de bouw van een kleine 300 woningen. Het nog altijd kleine dorp beschikt over enkele basale voorzieningen waaronder een basisschool en enkele winkels voor de dagelijkse levensbehoeften. Voor de meeste andere voorzieningen zijn de Zwaanshoekers voornamelijk op Bennebroek aangewezen.
In de loop der jaren heeft zich in deze omgeving - zoals reeds eerder vermeld - een aantal bollenteeltbedrijven gevestigd waardoor het, binnen Haarlemmermeer gezien, een belangrijk bloembollengebied is geworden. De meeste bedrijven in deze bedrijfstak in de gemeente zijn in deze omgeving gevestigd. Overige bedrijvigheid is er op bedrijventerrein De Hanepoel, en ook aan de Bennebroekerweg en de Bennebroekerdijk zijn nog enkele grotere bedrijven gevestigd. (bron: 'Haarlemmermeer, schets van historie en ontwikkeling'. Uitg. Sociografisch Bureau De Meerlanden, 1975)
Terug naar boven- "In de jaren ’70 groeide Zwaanshoek uit tot een volwaardig zelfstandig dorp. De oude kern - met vrijstaande woningen langs Bennebroekerweg en Ringdijk - kreeg een nieuwe woonwijk met ruime eengezinswoningen, een eigen basisschool en een kleine supermarkt. Tegenwoordig is het dorp met ruim 1.800 inwoners de grootste van de historische kernen; ook wonen er de meeste gezinnen met kinderen. De gemeenschap is hecht en het dorp kent een levendig verenigingsleven (o.a. tennis, bridge en volleybal). De basisschool in het dorp staat bekend om de kwaliteit van het onderwijs en de aandacht voor duurzaamheid in het onderwijsprogramma. De school heeft aantrekkingskracht, met name op kinderen uit de Hoofddorpse Vinex-wijk Floriande.
In het aantrekkelijke en welvarende Zwaanshoek wonen mensen lang: het aantal 65-plussers is in 12 jaar tijd verdubbeld tot bijna 330 en groeit de komende jaren verder. Ook het aantal alleenstaande 75-plussers verdubbelde. Door de vergrijzing groeit de uitstroom van ouderen uit het dorp. De afstand tot voorzieningen wordt voor sommige senioren te groot en de woningen zijn niet altijd goed aangepast aan de behoeften van minder mobielen. De dorpse sociale netwerken zijn en blijven voorlopig hecht, zelfs na verhuizing. Ouderen die het dorp noodgedwongen moesten verlaten, haalt men voor de feestweek weer terug.
De ligging aan de Boseilanden en Park Zwaanshoek geven het dorp een groen aangezicht. In de zomermaanden genieten inwoners van het fraaie uitzicht over het water op steigers van ‘eigen makelij’. Op de drukke dijk ervaart men wel overlast van verkeer en bedrijvigheid. Door de recente herinrichting van de Bennebroekerweg wordt het doorgaande verkeer op de dijk ontmoedigd." (bron: gemeente, 2020)
Terug naar boven- De provincies Noord- en Zuid-Holland willen een nieuwe weg aanleggen tussen de N206 bij De Zilk en de A4 Z van Hoofddorp, genaamd de Duinpolderweg. De weg moet de verkeersdoorstroming en leefbaarheid in het gebied verbeteren. De in september 2018 door de provincies gekozen voorkeursvariant (er zijn 7 varianten beoordeeld op hun voor- en nadelen) pakt niet gunstig uit voor Zwaanshoek. De gemeente gaat in overleg met het dorp om te bekijken welke maatregelen de gevolgen voor het dorp kunnen verminderen.
- In Haarlemmermeer is grote behoefte aan meer woningen. De westkant van de gemeente is aangewezen als gebied om nieuwe woningen te bouwen. Hier is het mogelijk om dorpse en landelijke woongebieden te maken. Gemeente Haarlemmermeer heeft samen met de provincie Noord-Holland en het Hoogheemraadschap Rijnland het uitvoeringsplan ‘Parels aan de Ringvaart’ opgesteld. Hierin staat hoe partijen de ontwikkeling van de westkant van Haarlemmermeer gaan aanpakken. In 2014 is dit document door de gemeenteraad vastgesteld. Een belangrijk onderdeel van het plan is de ontwikkeling van de vier ‘dubbeldorpen’ aan de Ringvaart. Dit zijn dorpen, met elk een eigen karakter, die zijn verbonden met een dorp aan de overkant van de vaart. Het gaat om de dorpen Lisserbroek, Cruquius, Zwaanshoek en Beinsdorp. Lisserbroek is het eerste dorp dat uitgebreid wordt.
- Nabij de Waltmanstraat in Zwaanshoek was rond 1970 een lakspuiterij gvestigd. Die blijkt achteraf de bodem nogal te hebben vervuild, wat aan het licht kwam bij bodemonderzoek vanwege nieuwbouwplannen op het naastgelegen terrein. In 2020 zijn werkzaamheden uitgevoerd om de vervuilde grond in de Hanepoel op te ruimen. Het bedrijf Groundwater Technology heeft de klus uitgevoerd, met een nog tamelijk jonge, innovatieve technologie. Rondom het industriegebied zijn namelijk op allerlei plekken hulpstoffen in de grond geïnjecteerd. Miljarden bacteriën gaan vervolgens aan de slag om de verontreiniging in de bodem op te ruimen. Drie injectiemachines plaatsten ruim 400 injecties in de bodem, waaronder in de vloer van een van de bedrijven. Dankzij deze methode konden de bestaande gebouwen blijven staan. In 2022 moet een groot deel van de verontreiniging zijn verdwenen. Uiterlijk in 2027 is het project helemaal gereed. De provincie Noord-Holland is bij dit project betrokken vanwege de wet Bodembescherming. Een van de kerntaken van de provincie is te zorgen dat inwoners veilig kunnen wonen, werken en recreëren. Een schone bodem hoort daarbij. (bron: Provincie Noord-Holland)
Terug naar boven- Feestweek Zwaanshoek (eind augustus/begin september).
- Oktoberfest (op een zaterdag in oktober).
Terug naar boven- "Stichting Sociale Kringloopwinkel 't Zwaantje in Zwaanshoek is in 2007 opgericht met als doelstelling om zowel mensen als goederen een tweede kans te geven in de samenleving. De stichting opereert op non-profit basis en werkt uitsluitend met vrijwilligers. Wij hebben o.a. een samenwerking met Stichting Ons Tweede Thuis. Deze samenwerking is een reïntegratieproject voor mensen met een licht lichamelijke of geestelijke handicap, met als doelstelling deze medewerkers opnieuw te laten integreren in de samenleving. In Kringloopwinkel 't Zwaantje vind je de mooiste spullen voor een nog mooiere prijs. Wij hebben een uitgebreide sortering van uiteenlopende goederen: meubelen, bruin- en witgoed, kleding en schoenen, huishoudelijke artikelen, speelgoed, boeken en elpees, electronica en glaswerk.
Wij van Kringloopwinkel 't Zwaantje zijn ervan overtuigd dat veel goederen die vandaag de dag worden weggegooid nog goed genoeg zijn om te worden hergebruikt. Gooi je nog bruikbare overtollige huisraad dus niet weg, maar lever het bij ons in. Door hergebruik krijgen deze goederen een tweede kans en de nieuwe eigenaar kan er veel plezier van hebben. Op deze manier dragen wij een steentje bij aan de recycling van jouw oude goederen, wat op zich weer van positieve invloed is op het milieu. Deze goederen gaan immers niet naar de vuilverbranding.Kom eens langs om te kijken of er iets van je gading bijzit!"
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Zwaanshoek, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zwaanshoek (online te bestellen).
Terug naar boven- Nieuws: - Nieuws uit Zwaanshoek van de Dorpsraad op Facebook.
- Dorpskrant de Onafhankelijke Zwaanshoekse Courant is er eind 2020 om droevige redenen helaas mee gestopt: "Mijn naam is Dick de Jong, ik geef samen met Rob Schalkwijk de Onafhankelijke Zwaanshoekse Courant uit. Hij was niet alleen een zeer gewaardeerde vriend, maar hij was ook mede redactielid en beheerder van het secretariaat van onze krant. Het bericht van zijn totaal onverwacht verscheiden is ingeslagen als een bom en veel oudere dorpsgenoten en ons buurtje zijn dan ook van slag, ook ondergetekende. Hij was nu eenmaal een graag gezien persoon, altijd in voor een praatje met een brede interesse, hij zal gemist worden. (...) Ik ben er trots op dat hij mijn ‘vriend’ is geweest, het heeft mij in ieder geval doen besluiten om met onmiddellijke ingang te stoppen met het maken en uitgeven van deze krant. Het is alleen echt niet meer te behappen en zonder Rob is het plezier eraf, overigens zou in december de nieuwe editie het licht zien. Dit gaat dus niet meer gebeuren. De krant maakt dus net de 6 jaar niet vol, sois." (bron en voor nadere informatie zie het artikel 'Onafhankelijke Zwaanshoekse Courant stopt', d.d. 19-11-2020)
- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Zwaanshoek.
- Dorpshuis: - Het in 1969 met behulp van vele vrijwilligers tot stand gekomen Dorpshuis De Oase heeft voorheen een kerkelijke functie vervuld. "In Dorpshuis De Oase is altijd veel te doen. Kom eens kijken bij een van onze aktiviteiten!: koersbal op maandag en donderdag; yoga en countrydance op dinsdagavond; klaverjassen op donderdagavond; elke eerste zaterdag van de maand is er prijsklaverjassen; Fotogroep Zwaanshoek komt elke eerste dinsdag van de maand bijeen om foto's te bespreken; Seniorencafé op de donderdagmiddag; op dinsdag- en donderdagochtend is er peuterspeelzaal Het Hummelhonk en in de gymzaal aan de Noppenstraat is er elke woensdag badminton."
- Onderwijs en kinderopvang: - "Groen, groen en nog meer groen, overal om ons heen. Onze school ligt écht op een mooie, misschien wel de mooiste, plek in de Haarlemmermeer. Hier kunnen kinderen met plezier rondstruinen, ravotten en natuurlijk wijzer worden. Integraal kindcentrum IKC De Zwanebloem in Zwaanshoek biedt onderwijs en opvang voor 0-13 jarigen op één plek, in één gebouw en onder begeleiding van één team, waar iedereen gekend en gezien wordt. Omdat groepsleerkrachten de belangrijkste personen voor de ouders zijn, zijn zij het eerste aanspreekpunt. Specialisten zijn er bij ons op school voor de basisvakken, zoals taal, spelling, lezen, rekenen maar ook voor de ontwikkelingsgebieden, zoals motoriek, gedrag en begaafdheid. Nu wij ons als integraal kindcentrum ontwikkelen zullen de specialisten ook zichtbaar worden in de opvang. Het komende jaar staat in het teken van vernieuwend onderwijs. Een aantal methodes wordt vervangen en het onderwijs in deze vakken zal passend zijn bij de toekomst. Om de juiste keuzes te kunnen maken worden in alle groepen ‘proeftuintjes’ uitgezet. Schoolbreed onderzoeken wij de wijze waarop kinderen tijdens het zelfstandig werken willen leren. Dit kan namelijk op velerlei manieren."
- Muziek: - Muziekvereniging Kunst Na Arbeid is er van en voor de dorpen Bennebroek, Vogelenzang en Zwaanshoek. In 2015 is uit deze muziekvereniging ook de Big Band Bennebroek ontstaan, bijgenaamd Triple B.
- Sport: - "Tennisclub TC Zwaanshoek is een gezellige vereniging in de buurt van Floriande Hoofddorp, Bennebroek en Heemstede. Leden tennissen 365 dagen per jaar op onze 9 verlichte allweather-tennisbanenk. Jaarlijks zijn er onder meer het Spring Doubles Open in maart, Zwaanshoek Open in juni, clubkampioenschappen voor de jeugd gedurende een week begin juli, en voor de senioren gedurende een week eind augustus. Wij verwelkomen je graag als nieuw lid! Meer weten? Bezoek onze Open Dag in maart. Of kom gewoon langs om even de sfeer te proeven tijdens de toss, een evenement of toernooiweekend. In de Clubagenda vind je alle evenementen, competities en toernooien. Onze leden beantwoorden graag je vragen!" Zie ook het promofilmpje van de TC.
- Zorg en welzijn: - "Zorgboerderij De Landyn in Zwaanshoek is in 1985 gestart als biologisch tuinbouwbedrijf. We hebben een kleinschalig bedrijf (2,9 ha land), waar we op biologische wijze groenten en kruiden verbouwen. We hebben ook eigen kippen (en biologische eieren) en een aantal zwartblesschapen. Het vele werk wordt gedaan door ongeveer 20 medewerkers, waarbij de liefde voor de natuur samengaat met de zorg voor mensen. Zowel vaste krachten, vrijwilligers, stagiaires, als mensen die arbeidsritme willen opdoen, of extra begeleiding en zorg nodig hebben, vinden hier hun plek. Naast dat er geproduceerd moet worden en het bedrijf moet draaien, is er altijd ruimte voor gezelligheid en een ontspannen sfeer. Activiteiten op de zorgboerderij zijn werken op het land en in de kassen, verzorgen van de dieren, onderhoud gebouwen en machines, helpen in de winkel, inpakken groentepakketten. Werken op het land en in de kassen bestaat afhankelijk van het seizoen uit de activiteiten zaaien, planten, verzorgen van de gewassen, verwijderen onkruid en oogsten. Voor mensen die graag buiten werken is de Landyn een uitstekende plek."
- Vervoer: - De buurtbus tussen dit dorp en buurdorp Bennebroek en buurstad Hoofddorp staat bij het publiek bekend als Buurtbus Zwaanshoek, maar heet officieel Connexxion lijn 401.
Reactie toevoegen