Oosterend (Terschelling)

Plaats
Dorp
Terschelling
Waddengebied
Fryslân

oosterend_terschelling_plaatsnaambord.jpg

Oosterend is een dorp in de provincie Fryslân, in de streek Waddengebied, op het eiland en in de gemeente Terschelling.

Oosterend is een dorp in de provincie Fryslân, in de streek Waddengebied, op het eiland en in de gemeente Terschelling.

oosterend_terschelling_kaart_openstreetmap.jpg

Oosterend is een klein dorp met een omvangrijk buitengebied; in het ZW grenst het aan het dorp Hoorn, in het O aan het eiland Ameland, in het N aan de Noordzee en in het Z hoort er nog een strook Waddenzee onder, tot aan het dorp Sint Jacobiparochie.

Oosterend is een klein dorp met een omvangrijk buitengebied; in het ZW grenst het aan het dorp Hoorn, in het O aan het eiland Ameland, in het N aan de Noordzee en in het Z hoort er nog een strook Waddenzee onder, tot aan het dorp Sint Jacobiparochie.

ingang_van_de_bosplaat-001.jpg

Aan het begin van de geweldige Boschplaat, de parel van het dorp Oosterend en van heel Terschelling, een omvangrijk natuurgebied, Europees Natuurreservaat en in 2015 benoemd tot eerste Dark Sky Park van Nederland. (© Jan Dijkstra, Houten)

Aan het begin van de geweldige Boschplaat, de parel van het dorp Oosterend en van heel Terschelling, een omvangrijk natuurgebied, Europees Natuurreservaat en in 2015 benoemd tot eerste Dark Sky Park van Nederland. (© Jan Dijkstra, Houten)

11._aangekomen_op_de_bosplaat.jpg

De Boschplaat, een eldorado voor mens en dier

De Boschplaat, een eldorado voor mens en dier

vakantie_tershelling1.jpg

Vogels van de Boschplaat op Terschelling (© Jan Dijkstra, Houten)

Vogels van De Boschplaat op Terschelling (© Jan Dijkstra, Houten)

Oosterend (Terschelling)

Terug naar boven

Status

Oosterend is een dorp in de provincie Fryslân, in de streek Waddengebied, op het eiland en in de gemeente Terschelling.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Aasterein.

In het Aasters
Aastrein.

Oudere vermeldingen
1296 apud Sanctum Nycolaum, 1579 Oostende, 1847 Oosterend.

Naamsverklaring
Betekent ooster 'oostelijk gelegen' en eind 'rand, uiteinde, plaats waar iets ophoudt'. Het is de meest oostelijke nederzetting op het eiland.(1)

Bijnaam
Op Terschelling wordt Oosterend door zijn afgelegen ligging wel gekscherend Egypte genoemd.

Terug naar boven

Ligging

Oosterend ligt, zoals de naam al suggereert, in het oostelijke uiteinde van het eiland Terschelling.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Oosterend 14 huizen met 91 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 60 huizen met ca. 140 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Oosterend was de woonplaats van de adellijke familie Popma, die tussen 1330 en 1523 de functie van heerschap of grietman over Terschelling vervulde. Folkert Popma benoemde zichzelf in 1389 in die functie. Zijn opvolger, Ziwaert Popma, werd door Albrecht van Beieren als grietman benoemd. Van de woonplaats van de familie Popma rest alleen nog een (rijksmonumentale) stinswier, een kleine heuvel in het grasland ten zuiden van het dorp. Het dorp heeft geen kerk, maar had in de middeleeuwen een kleine kapel, in 1330 gesticht door Sjoerd Popma.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplan Oosterend.

- Ook in dit dorp hebben veel oorspronkelijk agrarische panden een toeristische bestemming gekregen als recreatiewoningen. Tegenwoordig zijn er nog 6 boerderijen in functie als veehouderij.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 4 rijksmonumenten, zijnde de boerderijen op Lijkweg 3 en 4 en Duinweg 14/16, en een archeologisch monument, zijnde de stinswier van de Popmastins bij Oosterend 6.

- Net voorbij de dwarsdijk, even buiten het dorp, staat de Wierschuur. De schuur werd vroeger, zoals de naam al doet vermoeden, gebruikt door boeren om het op het Wad gemaaide Groot zeegras te drogen. Wanneer het volledig gedroogd was werd het tot pakken geperst en verkocht als matras- of kussenvulling. Tegenwoordig wordt de Wierschuur gebruikt als kampeerboerderij. Omdat de schuur buitendijks staat, staat deze in de wintermaanden geregeld in het water.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Rondwandeling Groene Wissel 321: Terschelling/Oosterend (11 km). "Op dit prachtige eiland zijn vele, al dan niet van paaltjes voorziene, wandelroutes te vinden; deze gaan vaak over gebaande paden en wegen en zijn in het hoogseizoen niet echt stil te noemen. De drie Groene Wissel-wandelingen 319 + 320 + 321 gaan door de stillere gebieden, volgen vaak kilometerslange kronkelende voetspoortjes door natte en droge duinvalleien, steken 'in het wild' hoge duinformaties en brede zandvalleien over, komen in het bos regelmatig over spannende slinger- en struinpaadjes en uiteraard wordt het strand niet vergeten. Alle drie de routes hebben hetzelfde karakter: veel puur natuur, avontuurlijk en over grote delen uitermate rustig. Route Midsland heeft als extra een paar landwegen door de polders en een flink stuk over de Waddenzeedijk. Na een natte periode kan het in de vochtige duinvalleien behoorlijk soppig zijn, dus trek dan hoge waterdichte schoenen aan en van de gps-track op je smartphone zul je veel plezier hebben!"

- "Tijdens het Oerol Festival 2017 is een bijzonder pad geopend: het Gruttokuikenpad. Als je aankomt in het dorp Oosterend, kun je het niet missen. Aan de linkerhand verschijnt ineens een prachtig kunstwerk van hout en cortenstaal. Parkeer je fiets en dwaal door het hoge gras met overal bloemen, insecten en gruttokuikens om je heen. Het Gruttokuikenpad is gemaakt op schaal, waardoor je even kunt ervaren hoe het is voor een klein kuiken om door een bloemrijke weide te lopen. Het Gruttokuikenpad leidt naar de entree van boerderij De Zeekraal. Daar kun je de winkel van familie Bakker bezoeken vol heerlijke schapenkaas, ijs en meer. Allemaal ambachtelijke producten uit Terschellinger weides waar met zorg wordt omgegaan met natuur en weidevogels. In de weides van boerderij De Zeekraal kunnen gruttokuikens rustig opgroeien en zijn er voldoende insecten te vinden om gezond en sterk groot te worden.

Tijdens het Oerol Festival 2017 konden tienduizenden bezoekers genieten van het pas geopende Gruttokuikenpad. Aan het einde stond ze een verrassend hapje te wachten: schapenkaas van boerderij De Zeekraal met sprinkhanen. Want als die gruttokuikens insecten durven te eten, dan durven wij dat natuurlijk ook. Toch? In de bezoekersruimte van de boerderij werd tijdens het festival de animatiefilm 'Land van melk en honing – De avonturen van het gruttokuiken' vertoond. Genoeg te zien en doen om je even helemaal onder te dompelen in het leven van grutto’s op Terschelling! Het Gruttokuikenpad is altijd geopend voor bezoekers en is gratis. De boerderijwinkel van Schapenboerderij De Zeekraal (Oosterend 17) is geopend van maandag t/m zaterdag van 14.00 tot 18.00 uur." (bron: Vogelbescherming Nederland)

- Oosterend is het meest authentiek gebleven dorp van Terschelling. Het dorp is omgeven door natuur. Aan de oostkant ligt het Europees Natuurreservaat de Boschplaat. Hier heeft de zee nog vrij spel en er broeden vele wadvogels. Aan de noord- en zuidzijde is het dorp omgeven door strandduinen, kwelders, polders en de Waddenzeedijk. Alle karakteristieke landschapskenmerken van de Wadden komen hier samen. Daarnaast profileert het dorp zich ook steeds meer met de nachtelijke natuur. Als een van de weinige plekken in Europa is het dorp met het aangrenzende natuurgebied de Boschplaat namelijk het meest vrij van lichtvervuiling. Bij helder weer zijn de nachten hier dan ook echt pikkedonker en wemelt het van de sterren aan de hemel.

- O van Oosterend, en formeel onder het dorpsgebied van dat dorp vallend, ligt het omvangrijke natuurreservaat de Boschplaat. Het meet circa 10 bij 5 kilometer, heeft een oppervlakte van ca. 4.400 hectare en is sinds 1910 in beheer bij Staatsbosbeheer. Het gebied is sinds 1970 voorzien van het Europees diploma voor Natuurbeheer, dat door de Raad van Europa wordt toegekend aan beheerders van natuurgebieden die aan bepaalde strenge normen voldoen. Zoals de naam al doet vermoeden was het gebied in vroeger tijden een zandplaat, die los lag van het oorspronkelijke eiland Terschelling. De geul tussen beide eilanden, het Koggediep, is echter dichtgeslibd. Tussen 1931 en 1937 zijn de eilanden met elkaar verbonden door de aanleg van een stuifdijk, met een lengte van bijna 9 kilometer, die de naam Derk Hoekstra Stuifdijk heeft gekregen. Oorspronkelijk was het de bedoeling met de aanleg van die stuifdijk een aanzet te geven tot het scheppen van cultuurland. Uiteindelijk is het gebied uitgegroeid tot een van de meeste waardevolle natuurgebieden van Nederland.

Een algemeen misverstand over de Boschplaat is dat het gebied vroeger bebost zou zijn geweest. Het tegendeel is het geval. 'Bos' betekent in dit geval namelijk 'verhoging in het landschap' of 'duin'. Op de Boschplaat bevindt zich een scheepsbaken: de Noordkaap. In 2015 is de Boschplaat door de International Dark Sky Association uitgeroepen tot eerste Dark Sky Park van Nederland. Dark Sky Parken zijn gebieden in de wereld waar de nachtelijke duisternis optimaal tot zijn recht komt. Er zijn totaal 20 Dark Sky Parken in de wereld, waarvan 10 in Europa.

- Ten oosten van Oosterend ligt het buitendijkse cultuurland de Grië. Delen van de graslandpercelen zijn omringd door elzensingels. Andere graslanden worden incidenteel door zeewater overspoeld en hebben een zoutminnende vegetatie. Op de Grië liggen vier eendenkooien: de Takkenkooi, de Jan Willemskooi, de Horrekooi en de Rimkeskooi. De Takkenkooi is aangelegd in de 17e eeuw, de overige drie in de 19e eeuw. De vier kooien zijn apart bedijkt, om schade door zeewater te voorkomen. Oorspronkelijk waren de kooien alleen aan de noordzijde met bos beplant. Het zuiden van de kooi bleef onbeplant, om eenden vanaf het wad de lokken. In de kooien werd vroeger vooral smient, pijlstaart en wintertaling gevangen. Tegenwoordig is alleen de Rimkeskooi nog in bedrijf.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oosterend, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Dronefilm waar je Oosterend vanuit de lucht kunt bekijken.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Oosterend (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisaties: - Dit dorp is een mooi en authentiek stukje Terschelling dat gezien en beleefd mag worden door eilanders en binnen- en buitenlandse gasten. Stichting Natuurlijk Oosterend Terschelling (NO) zet zich ervoor in dat het unieke karakter en de schoonheid van het dorp op de kaart wordt gezet zonder de authenticiteit aan te tasten. De bevordering van de leefbaarheid in het dorp is eveneens een belangrijk doel van de stichting. Met dit alles willen zij duurzaamheid, kleinschaligheid en de natuur als de sterke punten van het dorp benadrukken en uitdragen.

- "Net als elders op het eiland - behalve op West - heeft Oosterend ook een buurtschap, 'de Buren', met eigen regels, tradities en gebruiken. Vermoedelijk is deze rechtsvorm - een status aparte - meer dan 1000 jaar oud. Elk jaar ligt de verantwoordelijkheid van de uitoefening hiervan bij twee 'indersmannen', die jaarlijks worden afgewisseld. Zij zijn het aanspreekpunt voor de Buren. Om lid te worden van de Buren dient de schoorsteen 1 jaar te hebben gerookt en de man ouder te zijn dan 18 jaar. Bij het jaarlijkse burenbier in januari wordt de aanvraag besproken en eventueel goedgekeurd. Om tegemoet te komen aan alleenstaande vrouwen mogen zij te kennen geven dat ze betrokken willen worden bij de Buren. Traditiegetrouw blijft het burenbier een bijeenkomst van alleen de mannelijke leden. Als enige buurtschap van Terschelling is het mantsjebier, dat daags vooraf gaat aan het burenbier, wél toegankelijk voor vrouwen. Er worden dan zaken besproken die het dorp aangaan, waarbij iedereen zijn zegje mag doen. Verder hebben de Buren een aantal graslanden in bezit, en helpt men elkaar zoals bij dakpannen leggen en sneeuw ruimen. Tevens geldt de burenplicht - een ereplicht - bij begrafenissen." (bron: Natuurlijk Oosterend)

- Toerisme: - Op 8 mei 2015 heeft Oeds Bijlsma, directeur Beleid Provinsje Fryslân, het dorp Oosterend op Terschelling feestelijk tot het allereerste Waddengouddorp in het gebied van Unesco Werelderfgoed Waddenzee benoemd. Het dorp is daarbij tevens het streekkeurmerk Waddengoud toegekend. En dhr. Bijlsma heeft ook een 'Waddengoudfiets' aan het dorp overhandigd, omdat dit ‘schone’ vervoermiddel centraal staat bij de 16 Waddengoud gecertificeerde ondernemers* in het dorp. Omdat deze bedrijven - die een groot gedeelte van de bedrijvigheid in het dorp vormen - hun activiteiten duidelijk verbinden aan de omliggende natuur, duurzaamheid hoog in het vaandel hebben en een hoge mate van persoonlijk gastheerschap bieden, mag het hele dorp zich officieel Waddengouddorp noemen. De lokale ondernemers werken ook steeds meer samen om de toerist een mooie persoonlijke beleving te geven. Dankzij deze samenwerking zijn al diverse beleefarrangementen ontstaan. De samenwerking zet het dorp en zijn bijzonderheden nog beter op de kaart.

* Dit zijn Residentie Dicht bij Zee, Camping De Duinkant, Vakantieboerderij Om Aest, Fietsverhuur Oosterend, Puur Terschelling/Puur Slapen, Vakantiepark Tjermelân, Appartementen De Groede, Appartementen Finistère, Camping ’t Wantij, Eetcafé De Boschplaat, Heartbreak Hotel, restaurant De Heeren van Der Schelling , Cranberryboerderij Groenhof, biologische schapenkaasboerderij en boerderijwinkel De Zeekraal, Eilandmeisje en Vilten op Terschelling.

Reacties

(2)

Bij de tweede foto staat een fout: Hoorn wellicht vervangen door Oosterend.

Dank voor je opmerkzaamheid Hans! Dat is bij het tikken fout gegaan en daarna niet goed nagelezen (wat ik doorgaans wel doe). Gelukkig zit er op een site in tegenstelling tot bij een boek wel een edit-knop. :-) Ik heb het aangepast.

Reactie toevoegen