Klein Groningen

Plaats
Buurtschap
Opsterland
Fryslân

klein_groningen_richtingbord_kopie.jpg

Klein Groningen is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, waardoor je alleen aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Klein Groningen is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, waardoor je alleen aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Klein Groningen

Terug naar boven

Status

- Klein Groningen is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.

- De buurtschap Klein Groningen valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Wijnjewoude.

- De buurtschap Klein Groningen heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen. En er staat een richtingbord in de omgeving, waaraan je kunt zien welke kant je op moet om er te komen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Lyts Grins.

Oudere vermeldingen
1820 Klein Groningen.

Naamsverklaring
Gelegen bij de buurtschappen Moskou en Petersburg, beide vernoemd naar Russische steden. Klein Groningen is vernoemd naar de stad Groningen. In de 17e eeuw is in de venen rond Heerenveen sprake van veel arbeiders uit Groningen en Drenthe.(1) Een andere theorie is dat de plaats aan haar naam gekomen zou zijn omdat het er vroeger 'net zo druk leek als in de stad Groningen', door de bedrijvigheid i.v.m. de zuivelfabriek, de winkel in landbouwbenodigdheden en de coöperatie voor het gezamenlijk gebruik van landbouwmachines.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Klein Groningen ligt rond de gelijknamige weg en rond de wegen Opper Haudmare (het gedeelte van deze weg tussen de huisnummers 16 en 38), Opperbuorren (het gedeelte van deze weg rond het kruispunt met de weg Opper Haudmare), Compagnonsfeart (het gedeelte van deze weg tussen de kruispunten met de wegen Tolleane en Klein Groningen), Tjalling Harkeswei (het gedeelte van deze weg rond het kruispunt met de Moskouwei), Moskouwei (het gedeelte van deze weg rond het kruispunt met de Tjalling Harkeswei) en Tolleane (het gedeelte van deze weg rond het kruispunt met de weg Compagnonsfeart). De buurtschap ligt rond de Opsterlandse Compagnonsvaart, maar voornamelijk N daarvan, en ligt Z van het dorp Wijnjewoude, NW van het dorp Donkerbroek, WNW van het dorp Haule, WZW van het dorp Waskemeer, ZW van het dorp Bakkeveen, ZZO van het dorp Ureterp, OZO van het dorp Beetsterzwaag en NNO van het dorp Hoornsterzwaag.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Klein Groningen omvat ca. 50 huizen, een enkel woonschip en ca. 10 bedrijfsgebouwen, met ca. 125 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In 1903 is aan de Opsterlandse Compagnonsvaart in buurtschap Klein Groningen een zuivelfabriek gebouwd. Door de aanvoer van melk ontstond behoefte aan een winkel met allerhande agrarische artikelen. Deze coöperatie is later verzelfstandigd, totdat deze rond 2012 niet meer rendabel bleek. Ook was er behoefte aan gezamenlijk gebruik van grotere landbouwmachines, waarvoor een coöperatie werd opgericht. De zuivelfabriek fuseerde na decennia van wisselende groei en daling in 1967 met zuivelfabriek Zuid-Oost-Hoek uit Oosterwolde en dat betekende de sluiting van de fabriek. De gebouwen zijn daarna nog decennialang in gebruik geweest voor veehandel in met name koeien. Daarna is het complex verdeeld in verschillende percelen voor opslag van onder meer auto's en banden. Na jaren van verpaupering zijn de gebouwen in de zomer van 2018 gesloopt. Het vrijgekomen terrein is heringericht voor de buurtschap en voor recreanten.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Tot 2015 werd buurtschap Klein Groningen doorsneden door de drukke provinciale weg N381. De buurtschap kreeg landelijke bekendheid toen daar de eerste trajectcontrole van ons land in werking werd gesteld. In genoemd jaar is de N381 tussen Drachten en de grens met de provincie Drenthe ter bevordering van de verkeersdoorstroming en -veiligheid heringericht, verbreed (van 2 naar 4 rijstroken) en deels omgelegd, in deze omgeving Z langs de buurtschap, waardoor de weg door de buurtschap een stuk rustiger en veiliger is geworden.

- Zoals reeds vermeld onder Geschiedenis is de voormalige zuivelfabriek in Klein Groningen in 2018 afgebroken. De bodem van het fabrieksterrein bleek vervuild met minerale olie, PAK en nikkel, maar niet genoeg voor een uitgebreide schoonmaak. Wel is de nikkelverontreiniging onder milieukundige begeleiding afgegraven en afgevoerd. De PAK-verontreiniging valt buiten het terrein en is afgedekt met verharding. De woningen die aan het complex vastgebouwd waren zijn voorzien van een nieuwe buitenmuur. Verder is de doorgaande weg in de buurtschap opnieuw ingericht.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De huidige ophaalbrug over de Opsterlandse Compagnonsvaart dateert uit 1987. Vroeger was hier sprake van een houten Draai (draaibrug).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Na afbraak van de voormalige zuivelfabriek in Klein Groningen in 2018 heeft het gebied vanaf de brug tot aan de Opper Haudmare een nieuwe uitstraling gekregen, waarbij de dorpsbeleving en veiligheid leidend zijn. In overleg met de omwonenden is gekozen voor een nieuwe invulling van het terrein. Het is een centrale plaats geworden voor de inwoners van de buurtschap. Het fabrieksterrein heeft een groene uitstraling gekregen, met diverse speeltoestellen voor kinderen. Verder is het gebied ingericht met toeristische en recreatieve voorzieningen voor fietsers, wandelaars en vaarrecreanten, met informatie over het achterliggende gebied, een gebouw met sanitaire voorzieningen en een rustpunt voor recreanten.

Het fietsknooppuntennetwerk gaat door buurtschap Klein Groningen en voor de wandelaars doorkruist LAW 14 Groot Frieslandpad de buurtschap. Voor de passanten in de bootjes op de Turfroute is in de buurtschap een aanlegplaats aangelegd. Op dit rustpunt kan men overstappen van vaarrecreatie naar fietsen of wandelen in het achterland. De buurtschap ligt aan de Opsterlânske Kompanjonsfeart (voor 2007: Opsterlandse Compagnonsvaart), die hier een haakse hoek maakt.

De herinrichting van het verpauperde bedrijfsterrein is betaald uit een fonds van de Provincie voor maatregelen in het gebied rondom de tussen Drachten en Drenthe verdubbelde N381. Ter hoogte van Klein Groningen is de provinciale weg bijna 800 meter verlegd, zodat de buurtschap niet meer langs een autoweg ligt. Ook was er geld beschikbaar uit het provinciale project voor de opwaardering van de oude Turfroute.

Vleermuizen
Tijdens een uitvoerig onderzoek naar (beschermde) vleermuizen in het kader van de afbraak van de zuivelfabriek in Klein Groningen zijn van de gewone dwergvleermuis in het gebied drie verblijfplaatsen vastgesteld (een paarverblijf en twee zomerverblijven). Van de laatvlieger zijn twee verblijfplaatsen vastgesteld, zowel paarverblijven als zomerverblijven. Ook van de gewone grootoorvleermuis zijn twee verblijfplaatsen vastgesteld. Ter compensatie voor de sloop van het complex en daarmee het verdwijnen van vleermuisverblijflocaties zijn in de omgeving 28 vleermuiskasten opgehangen. Ook in de nieuwe spouwmuren van de herstelde woningen zijn alternatieve verblijfplaatsen ontstaan voor de vleermuizen. En bij de bouw van de sanitaire voorziening met gemeenschappelijke ruimte is de zolder zo ingericht dat deze speciaal geschikt is voor vleermuizen.

Terug naar boven

Beeld

- Oude foto's e.d. van buurtschap Klein Groningen op de dorpssite van Wijnjewoude.

Terug naar boven

Links/voorzieningen

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging Klein Groningen (secretaris mevr. M. Elmers, huisnr. 2, tel. 0516-481840, e-mail bvkg11@gmail.com) is voor zover ons bekend niet met een website of -pagina op het internet aanwezig.

- Duurzaamheid: - Wetterskip Fryslân heeft in 2017 de rioolwaterzuiveringsinstallatie RWZI Wijnjewoude - Tolleane 3a, gelegen direct NW van de kern van buurtschap Klein Groningen - gesloten en ontmanteld. Uit een afvalwaterstudie Wijnjewoude-Drachten van het waterschap is namelijk gebleken dat het efficiënter is om het afvalwater van Wijnjewoude e.o. te zuiveren op de RWZI van Drachten. Tussen Wijnjewoude en het rioolgemaal van Ureterp ligt al een persleiding. Deze blijft bestaan, maar gaat in omgekeerde richting functioneren. Het waterschap heeft het bestaande rioolgemaal in Ureterp vervangen door een nieuw rioolgemaal met grotere capaciteit. Vanaf dit rioolgemaal is een nieuwe persleiding naar Drachten aangelegd.

In 2019 is energiecoöperatie Wijnjewoude Energie Neutraal (WEN) eigenaar geworden van het rwzi-complex. Zij heeft de locatie omgedoopt tot Energiepark WEN. Ze ontwikkelen er plannen voor onder meer een zonnepark. "Waarom juist hier? De rwzi beschikt over een industriële stroomaansluiting en de bassins vormen een prima plek voor batterijen om elektriciteit op te slaan. We kunnen dan, ook als de zon niet schijnt, over onze eigen opgewekte stroom beschikken. Opslag of buffering moet zo dicht mogelijk bij de plaats waar de stroom wordt opgewekt. Dus een zonneweide rond de rwzi is optimaal, want daar is ruimte en het ligt aan de rand van het dorp.

Daarnaast geeft de locatie goede mogelijkheden voor een opwerkinstallatie van biogas uit koeienmest naar groengas (groengas hub) en is er in de directe omgeving een invoerpunt op het gasnet mogelijk. Zo kan Wijnjewoude profiteren van duurzaam gas van Wijnjewoudster mest. Tenslotte bieden de bassins goede mogelijkheden voor biomassa- of voedselkweek met gebruikmaking van CO2 uit de groengas hub. Een werkgroep met o.a. inwoners van buurtschap Klein Groningen denkt mee over de landschappelijke inpassing van een en ander en de optimale locatie voor de grote zonneweide van circa 5 hectare, die Wijnjewoude nodig heeft om energieneutraal te worden.

De belangrijkste partners in de Friese Energie Strategie (FES), provincie en gemeenten, waterschap en Liander, hebben WEN aangewezen als pilot in hun ambitie om heel Friesland in 2050 energieneutraal te hebben. ‘Technisch kan het’ en Friesland staat bekend om ‘de kreft van de mienskip’, aldus voorzitter Pieter Winsemius. Die pilotstatus kan onze plannen een flinke boost geven omdat bovengenoemde instituties nagaan hoe zij, elk op hun eigen gebied, actief kunnen bijdragen om Wijnjewoude in 2025 energieneutraal te krijgen. Daarvoor sluiten we met elkaar een zogeheten Green Deal. Een succesvolle pilot in Wijnjewoude kan in ieder geval een Fries en mogelijk zelfs een landelijk voorbeeld zijn. De plannen om koeienmest te gaan vergisten en opwerken tot groengas, maken deel uit van de Green Deal. Er moet nog heel wat worden ‘uitgevogeld’ voor we met een redelijk concreet voorstel bij onze melkveehouders kunnen aankloppen. Als jij als Wijnjewouder nadenkt over hoe je met energiebesparing kunt bijdragen aan een duurzame toekomst, meld je dan aan als lid van WEN. Het kost je niets en je krijgt alle nieuws rechtstreeks in je mailbox. Je bent lid van de duurzame beweging van Wijnjewoude en kunt profiteren van gratis besparingsadvies en participatie in projecten." (bron: WEN)

Reactie toevoegen