Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Veessen, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Veessen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Heerde.
- Veessen is in 1812 van de gemeente Heerde afgesplitst tot een zelfstandige gemeente, en daar in 1818 weer aan toegevoegd.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1217 Vesce, 1335-1336 Vesen, 1459 Veessen.
Naamsverklaring
De identificatie van de oudste vorm is twijfelachtig. Herkomst en betekenis onbekend.(1)
Veessen ligt O van Heerde, aan de IJssel die hier de grens vormt met de provincie Gelderland.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Veessen 112 huizen met 775 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ruim 650 inwoners.
Terug naar boven- In het gebied rond de in 2017 gereed gekomen hoogwatergeul (zie daarvoor verder hieronder onder het kopje Landschap etc.) zijn enkele boerderijen op terpen gebouwd. De terpboerderijen liggen niet binnen de geul, maar buiten de dijk. De boerderijen zijn bestemd voor de boeren uit het gebied van de hoogwatergeul die hun bedrijf moesten verplaatsen.
Terug naar boven- Veessen heeft 7 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk op Kerkstraat 19, boerderij Het Klooster op Veesser Enkweg 10, boerderij Holle Wand uit 1911 op IJsseldijk 9, de Mölle van Bats op nr. 24, de rentmeesterswoning van het type dijkhuis uit 1856 op nr. 28, het woonhuis op nr. 33, en boerderij De Worp uit 1850-1875 op nr. 93.
- De achthoekige Hervormde (PKN) kerk (Kerkstraat 19) is in 1842 gebouwd, na afbraak van de vorige kerk. Bijzonderheden in het interieur zijn o.a. een preekstoel en twee psalmbordjes met gebroken frontons (1802, een zilveren avondmaalsstel in een mahoniehouten kist met koperen oren (1859), een haardplaat (ca. 1700) en in een neobarokke kas een eenklaviers orgel, in 1884 gemaakt door de Gebr. van Oeckelen.
- De Mölle van Bats (IJsseldijk 24) is een korenmolen, vernoemd naar de laatste beroepsmolenaar op de molen: Bats (Lubbertus) Langevoord. In 1777 werd toestemming verleend voor het bouwen van een molen in Veessen. In 1779 werd de molen gebouwd. In 1888 verrees naast de molen stoommaalderij De Stoom. Later kwam hierin een gasmotor te staan. Na 1945 kwam deze maalderij stil te staan. Op 6 mei 1996 is de toenmalige molenaar Jan Langevoord op 91-jarige leeftijd vermoord. In 2005 kreeg de maalderij een uit 1939 stammende, 35 pk sterke, Zweedse dieselmotor van A.B. Nilssén & Westbergs Maskinaffär uit Karlstad, en was daarmee weer maalvaardig. "De Stoom" kreeg toen de naam "de Stoom van Jan". De molen zelf onderging restauraties in 1962, 1971 en 1991/1992. - Weblog van molenaar Gerrit Kouwenhoven over zijn Mölle van Bats. De molen is een rijksmonument. Er direct naast, aan beide kanten, staan twee gemeentelijke monumenten, namelijk de maalderij op nr. 22 en de voormalige molenaarswoning uit ca. 1875 op nr. 26.
Terug naar boven- In 2017 is de nieuw aangelegde hoogwatergeul langs de IJssel tussen Veessen en Wapenveld gereed gekomen. Het gebied ten zuiden van de Kerkdijk onder Veessen is uiterwaard geworden. Bij een kleine stijging van het waterpeil in de IJssel loopt het laaggelegen deel onder water. De uiterwaard fungeert als een buffer voor de hoogwatergeul. Pas als het water van de IJssel ter plekke boven de 5 meter 65 uitkomt, stroomt het water ook de geul in. Ook noordelijker, bij de buurtschap Werven onder Wapenveld, is een nieuwe uiterwaard aangelegd om het water uit de geul weer richting de rivier te krijgen.
De geul is 8 kilometer lang en is tussen de 550 en 1.500 meter breed. De geul is ontstaan door de aanleg van twee nieuwe dijken op maaiveldhoogte. Binnen de dijken bevindt zich een gebied van 700 hectare. In dit gebied kan 26 miljoen kuub water worden opgevangen. De kosten van het project zijn circa 200 miljoen euro. Bijzonder onderdeel van het project vormt de innovatieve brug met 60 inlaatkloppen. Die gaan bij een waterstand van 5,65 meter boven NAP in de IJssel naar beneden. Doordat het overtollige water de geul in stroomt, blijft het peil bij hoogwater 71 centimeter lager dan voorheen en is de kans op een overstroming kleiner. Naar verwachting komt dit scenario eens in de 80 jaar voor.
De 10 boerenbedrijven en 4 burgerwoningen in het gebied moesten wijken voor deze herinrichting. Er blijft plek voor 3 hoogwaterbestendige boerenbedrijven, die op terpen zijn gebouwd. Verder zijn er fietspaden, een strandje en een bezoekers- en outdoorcentrum gerealiseerd. Langs het Apeldoorns Kanaal komen 3 gebieden voor landelijk wonen. - Nadere details over de ontwikkeling van de hoogwatergeul bij Veessen en Wapenveld op de site Ruimte voor de Rivier, waar alle ca. 30 projecten worden beschreven die zijn uitgevoerd om de grote rivieren meer ruimte te geven in het kader van de waterveiligheid.
- In 2017 is de oude IJsseldijk in Veessen afgegraven, zodat het water de nieuw aangelegde hoogwatergeul bereiken. Daarbij zijn vier kazematten (bunkers) uit 1939 ontdekt. De bunkers maakten deel uit van de IJssellinie. Het waterschap gaat uitzoeken welke functies de bunkers hebben gehad. Bijvoorbeeld of het geschutkoepels waren of verdedigingswerken voor de militairen. Op de plek van de oude IJsseldijk is na het afgraven een fietspad aangelegd.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Veessen, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Veessen.
- Bedrijfsleven / ondernemen: - De eind 2017 opgerichte Ondernemersvereniging VVM behartigt de belangen van de ondernemers in de buitengebied-kernen Veessen, Vorchten en Marle. Ze gaan zich bezighouden met onderwerpen als agrobusiness ontwikkeling, glasvezel in het buitengebied, arbeidsparticipatie, MFC, samenwerken, goede doelen, organisatie van evenementen.
Reactie toevoegen