Status

- Booneschans is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Oldambt. T/m 1989 gemeente Nieuweschans. In 1990 over naar gemeente Reiderland, in 2010 over naar gemeente Oldambt.

- De buurtschap Booneschans valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Bad Nieuweschans.

Ligging

De buurtschap Booneschans ligt 3 km ZW van Nieuweschans, rond het gedeelte van de Hamdijk O van het Verenigd- of B.L. Tijdenskanaal, en vervolgens, in NO richting, rond het Z gedeelte van de rest van deze weg, daar waar de Hamweg direct W van de grens met Duitsland gaat lopen.

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840(1) wordt de buurtschap Booneschans niet apart vermeld; waarschijnlijk zijn de gegevens van deze buurtschap opgeteld bij die van de buurtschap Hamdijk, met in 1840 22 huizen en 128 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschp een handvol huizen, met ca. 15 inwoners.

Recente ontwikkelingen

- De Booneschanskerbrug over het Boelo Tijdenskanaal in buurtschap Booneschans bleek in 2017 in zo’n slechte staat te verkeren dat hij acuut werd afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Sindsdien liggen er betonblokken voor. Fietsers en voetgangers kunnen wel gebruik maken van de brug. De gemeente begrootte 800.000 euro voor een nieuwe brug. Maar daar bleek geen aannemer het voor te kunnen maken. De gemeente, die niet ruim in haar financiële jasje zit, kon niet zomaar significant meer geld voor de brug uittrekken. Daarom bleef dr situatie even zoals die was. Eind 2019 heeft de gemeente toch nog een 'potje' met ca. twee ton kunnen vrijmaken als extra budget voor de brug. Daarom komt er opnieuw een aanbesteding. De brug nog veel langer in deze staat laten was geen optie, vanwege het risico van op den duur loslatende delen van de brug, die op boten terecht zouden kunnen komen. Geen nieuwe brug neerleggen was in theorie ook een optie, maar de gemeente wil hier toch een verbinding houden. Het wordt wel een semi-vaste brug en geen ophaalbrug. Anders was er nog veel meer geld nodig geweest. Dat betekent dus dat vaartuigen met hoge masten er niet meer kunnen passeren. Sloop en vervanging van de brug zijn medio 2020 gerealiseerd.

Heemschut heeft zich in 2018 nog ingezet voor behoud van de oude brug: "De commissie Groningen van Heemschut doet een dringend beroep op de gemeente Oldambt om de Booneschanskerbrug in buurtschap Booneschans niet te slopen en daarmee te behouden. De commissie Groningen vindt dat de gemeente moet zoeken naar mogelijkheden om de oude brug, in 1951 over het Boelo Tijdenskanaal gelegd, zodanig te onderhouden en aan te passen dat recht wordt gedaan aan het behoud van het historisch karakter van dit waardevolle object. Heemschut heeft het gemeentebestuur in een brief gevraagd van sloop af te zien. Het is de bedoeling dat de aanleg van een nieuwe, semi-beweegbare brug, in maart 2019 van start gaat. In juli moet er een nieuwe brug liggen waardoor gemotoriseerd- en landbouwverkeer weer gebruik kan maken van de brug. Of dat tijdspad gehaald kan worden, is afhankelijk van de vraag of er nog bezwaren worden ingediend. De brug maakt een belangrijk deel uit van een landschappelijk en cultuurhistorisch waardevol ensemble van vier bruggen in combinatie met het Boelo Tijdenskanaal die in de wederopbouwtijd na de Tweede Wereldoorlog zijn gerealiseerd. De andere drie bruggen liggen op grondgebied van de gemeente Westerwolde. Hoewel de Booneschanskerbrug geen monumentenstatus heeft, zet Heemschut zich toch in voor het behoud van de brug." (bron: Heemschut, 3-12-2018)

- Aan de Hamdijk in buurtschap Booneschans ligt tegenwoordig een IJkdijk. De IJkdijk is een (internationale) proeftuin voor nieuwe inspectie- en monitoringstechnieken voor waterkeringen. In de IJkdijk wordt onderzocht of deze inspectie- en monitoringstechnieken ingezet kunnen worden om onze dijken beter te inspecteren en zo meer inzicht te krijgen in het gedrag van deze dijken. Het uiteindelijke doel is om de actuele sterkte van dijken inzichtelijk te hebben, zodat we in Nederland eerder en betrouwbaarder kunnen ingrijpen als dit nodig blijkt te zijn. De dijk van de toekomst wordt aan de hand van ervaringen met de IJkdijk ontworpen en getest. De IJkdijk is een initiatief van NOM, STOWA, Stichting IDL, GeoDelft en TNO.

Waarom een IJkdijk?
Door klimaatveranderingen, bodemdaling, verhoging van de economische waarde van ons land, (woningen, bedrijven, industrie, etc.) en de door de burger gestelde hoge veiligheidseisen, zal Nederland de komende jaren fors moeten investeren om de kans op overstromingen klein te houden. Rampen zoals in Wilnis, Stijn, Terbregge en bijna- rampen zoals in de Betuwe in ’94, ’95 en ‘96 hebben duidelijk gemaakt dat meer inzicht in de waterkeringen noodzakelijk is om de binnendijks gelegen gebieden te beschermen. Meer inzicht in het gedrag van dijken in moeilijke situaties is noodzakelijk. Een nieuw soort dijk is nodig, de dijk van de toekomst.

Waaruit bestaat de dijk van de toekomst?
Om de dijk van de toekomst te ontwikkelen wordt in de IJkdijk gebruik gemaakt van sensortechnologie. Sensoren zijn vandaag de dag overal aanwezig in ons dagelijks leven: de thermostaat van de verwarming in onze huizen, navigatiesystemen, anti-inbraakapparatuur, verlichting die automatisch aanspringt als het donker wordt, zonwering die in actie komt als de zon in een gebouw schijnt etc. Verwacht wordt dat deze technologie na een aanpassing ook gebruikt kan worden in dijken om inzicht te geven in de actuele sterkte van die dijk. Het programma richt zich niet alleen op waterkeringen en de wetenschap hier omheen, maar ook op Informatie en Communicatie Technologie, bedrijfsleven en de beheerpraktijk van waterkeringbeheerders (waterschappen, Rijkswaterstaat, provincies), economische ontwikkeling in binnen- en buitenland etc. Nederland is op deze vlakken koploper, en met het IJkdijk-programma wordt dat in wetenschappelijk, beheer- en economisch opzicht versterkt.

Hoe wordt de dijk vorm gegeven?
Het ontwikkelen van de dijk van de toekomst is een belangrijke en moeilijke klus. De IJkdijk werkt in dit project samen met het bedrijfsleven en beheerders van waterkeringen. Het bedrijfsleven levert technologie, kennis, financiën en menskracht. De bedrijven hebben een intentieverklaring ondertekend waarin zij hun hulp toezeggen om de dijk van de toekomst samen vorm te geven. De beheerders (eindgebruikers zoals de waterschappen, Rijkswaterstaat en de provincies) worden eveneens nauw betrokken in dit traject. Het is de bedoeling om in de loop van de komende jaren de ontwikkelde technologie op een aantal kilometers waterkering toe te passen zodat het uiteindelijk ook door de beheerders zelf gebruikt kan worden, in samenwerking met de IJkdijk.

Wat zijn de mogelijke gevolgen van de dijk van de toekomst? Enkele voordelen van een dergelijke dijk zijn: doordat beter inzicht in het gedrag en de actuele kwaliteit van waterkeringen wordt verkregen kan op tijd worden geëvacueerd. Dus niet te vroeg, te laat of onnodig; dijken hoeven wellicht minder zwaar te worden aangelegd of verbeterd; scherper ontwerpen wordt een feit. Dit scheelt honderden miljoenen, mogelijk zelfs miljarden euro’s. Voor derde wereld landen is het wellicht eenvoudiger en goedkoper om bestaande dijken goed te monitoren, dan om hun dijken te verzwaren; Nederland bouwt haar internationale koppositie als leider op het gebied van water uit. Een grote markt ligt voor ons open. Het Nederlandse bedrijfsleven geeft hier met de IJkdijk bij Booneschans een aanzet toe. Zie verder - Stichting FloodControl IJkdijk (voormalig). - Nadere informatie over het project IJkdijk op Wikipedia. - Beeldreportage over de IJkdijk.

Bezienswaardigheden

- Buurtschap Booneschans heeft 1 rijksmonument, zijnde de boerderij op Hamdijk 9. "Omschrijving. Dwarshuis op rechthoekige plattegrond dat zich verbreedt door middel van een krimp. Woonhuis met drie bouwlagen, inclusief souterrain en graanzolder, onder met pannen gedekt zadeldak met de nok haaks op de voorgevel. Gemetselde bakstenen symmetrische tuitgevel afgedekt met een rollaag en bekroond door middel van een schoorsteen, met gevelankers. Centrale hoofdingang met hardstenen trap en neuten, paneeldeur met ruiten, zij- en bovenlichten met glas-in-lood, Ionische pilasters en kroonlijst met eierlijst. In de neuten initialen: links: A.B.G./T.F.B. en rechts: J.F.B./1864. Eerste twee bouwlagen met vier vensters met onderdorpel en erboven een strek. Derde bouwlaag en geveltop met zaadvensters in het ritme 4-3-2 en gevelsteen in hetzelfde formaat. Gemetselde bakstenen zijgevels met gekorniste daklijst en zijlisenen. In iedere bouwlaag drie vensters met onderdorpel en erboven een strek. Tegen een krimp een serre opgetrokken in hout, met gootlijst en vensters met bovenlichten. In het interieur een serre met kurkschorsbekleding met enkele bevestigingen en consoles.

Schuur en aangebouwde bijschuur op rechthoekige plattegronden met een bouwlaag onder zadeldaken. Gemetselde bakstenen voorgevel met stalingang en vensters van verschillend formaat en type. Gemetselde bakstenen zijgevels met ingangen en vensters van verschillend type en formaat, waaronder stalvensters. Aan de achterzijde een gekoppelde puntgevel in verschillende soorten baksteen gemetseld met drie stalingangen met latei, stalvensters met waaiervormige roedenverdeling, ronde vensters en staafankers. In het interieur een sporenkap. Aan de achterzijde zijn enkele gebinten gedeeltelijk vervangen door stalen spanten. Schuur en bijschuur vormen een ruimte. Het erf is in hoofdopzet intact gebleven, evenals de situering van de boerderij. Het perceel is het oudste, sinds de 17e eeuw bewoonde perceel aan de Hamdijk. De boomgaard en parkaanleg met oude bomen zijn nog aanwezig. Op het erf een smeedijzeren hek, bestaand uit smalle pijlers waartussen dubbele vleugels met gepunte spijlen naar binnen toe langer wordend. De pijlers zijn verbonden door een boog versierd met krullen en het jaartal 1868. Aan de buitenzijde van de pijlers grote krullen. Ter hoogte van de serre staat aan de weg een walnoot en bij de inrit aan de achterzijde van de schuur, een esdoorn. Beide bomen dateren uit de bouwtijd.

Waardering. De Oldambster boerderij met hek op Hamdijk 9 in buurtschap Booneschans is van hoge architectuur-, cultuurhistorische, stedenbouwkundige, zeldzaamheids- en ensemble-waarde: - vanwege de nagenoeg intact gebleven hoofdopzet van het erf en situering van de boerderij, waarbij de boomgaard en parkaanleg met oude bomen nog steeds aanwezig zijn; - vanwege de zeer zeldzame en unieke kurkschorsbekleding in het interieur van de serre; - als zeldzaam voorbeeld van een ontwikkelingsstadium van de Oldambster boerderij, waarbij de hoofdingang al centraal in de voorgevel is geplaatst, maar het voorhuis nog steeds een tuitgevel heeft en nog geen wolfseind; - vanwege de grote omvang van het object met onder meer twee zaadzolders en grote aangebouwde tweekapschuur; - als oudste, sinds de 17e eeuw bewoond perceel aan de Hamdijk; - vanwege de relatieve gaafheid van het object; - vanwege de nog steeds aanwezige agrarische functie van het object." (bron: Rijksdienst voor het cultureel erfgoed)

• 1. Alphabetisch register van alle bewoonde oorden des rijks (gebaseerd op de Volkstelling 1840, red.),
  Doorman, De erven
  , p.448, (1850)