Laude is een buurtschap in de streek en gemeente Westerwolde. T/m 2017 gemeente Vlagtwedde. (© H.W. Fluks)
- Laude is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Westerwolde. T/m 2017 gemeente Vlagtwedde.
- De buurtschap Laude valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Sellingen.
- De buurtschap Laude ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.
Terug naar bovenIn het Gronings
Laauwde.
Oudere vermeldingen
1466 Lauder marke, 1506 Laude, 1634 Lowde, 1655 meentlandt bij Louwder Broeck, ca. 1660 Lowde, 1710 Louwde, 1773 Lowde, 1781 Laude.
Naamsverklaring
Etymologie onbekend. Misschien te verbinden met het Germaanse lauthô* 'water, poel, moeras', maar dan dient te worden verklaard waarom -au- niet gemonoftongeerd is tot -oo-.(1)
* Gereconstrueerde vorm.
De buurtschap Laude ligt ZW van Sellingen, rond de provincialeweg N976 Ter Apelerstraat (Ter Apel - Vlagtwedde), ter hoogte van de zijwegen Poststruikenweg / Meente / Oosterkamperweg.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Laude 15 huizen met 80 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 15 huizen met ca. 40 inwoners.
Terug naar boven- Laude heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de grote hallenhuisboerderij op Ter Apelerstraat 23, en boerderij Walsterarve, met mogelijk 18e-eeuws voorhuis en 19e-eeuwse schuur, op Ter Apelerstraat 28.
- Aan de beek de Ruiten-Aa in Laude staat een voormalige melkfabriek. In het open landschap van het dal valt het grote industriële monument meteen op. Op initiatief van de landbouwvereniging te Sellingen is hier in 1898 de ‘Coöperatieve Roomboterfabriek Sellingen en Omstreken’ opgericht als stoomzuivelfabriek. De productie breidt zich voortdurend uit en in 1938 wordt de huiidge melkfabriek erbij gebouwd. Deze is de trots van Westerwolde, zoals blijkt uit de inscriptie in een terracotta-gevelsteen in de voorgevel: 'Westerwolde et sigilium Terra’ ('zegel van het land van Westerwolde'). Links van het hoofdgebouw met de schoorsteen staat nog een vrijstaande loods met opmerkelijke baksteenversieringen in de trant van de Amsterdamse schoolstijl. In de zuivelbranche is de fabriek in Laude bekend vanwege de uitvinding van het Laudevat: een kunststof vat voor de kaasbereiding. Tot 1970 maakt men hier Edammer kaas. Daarna wordt er nog een paar jaar melk ingenomen. Door de steeds voortschrijdende centralisering van de zuivelindustrie stopt de zuivelproductie in 1978.
Het complex wordt afgestoten en krijgt diverse vormen van gebruik. Na de sluiting had het pand diverse functies. Zo zat er een tweedehands autohandel en een wasserij. Een poging om de fabriek weer in gebruik te nemen voor de verwerking van geitenmelk mislukte. Het pand is in de loop der jaren geleidelijk verpauperd. Bijna 40 jaar na de beëindiging van de zuivelproductie staat er een vrijwel ongebruikt en deels beeldbepalend complex te verkrotten. Diverse pogingen om een aanvaardbare oplossing te krijgen mislukken. Een werkgroep van omwonenden zet zich vanaf 2015 in om een duurzame herbestemming (m.b.v. de Cittaslow-filosofie) te realiseren. In november 2015 is de werkgroep omgezet in Stichting Melkfabriek Laude. (bron o.a.: Stichting Industrieel Erfgoed Noord-Nederland SIEN-N)
Stichting Melkfabriek Laude heeft Arcadis gevraagd om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren. Hierin staat de Cittaslow-filosofie centraal. Dit is een internationaal keurmerk voor gemeenten die op gebied van leefomgeving, landschap, streekproducten, gasvrijheid, milieu, infrastructuur, cultuurhistorie en behoud van identiteit tot de top behoren. Centraal staan in dit geval kunst, horeca en de streek Westerwolde. Door de ligging van de fabriek aan het beekdal van de Ruiten-Aa kan het een belangrijk knooppunt worden waar vele fiets- en wandelroutes op aansluiten. BOEi is gevraagd om op basis van dit onderzoek een exploitatie van het monument op te stellen. Beoogde functies zijn onder andere: brasserie, bierbrouwerij, kaasmakerij en multifunctionele ruimtes. BOEi heeft de Melkfabriek overgenomen van de vorige eigenaar en gaat samen met Stichting Melkfabriek Laude de restauratie en herbestemming uitvoeren.
Natuurslagerij De Woeste Grond heeft in maart 2019 een huurovereenkomst getekend met eigenaar BOEi voor een van de gebouwen van de monumentale voormalige Melkfabriek Laude (Ter Apelerstraat 16). De Woeste Grond is de eerste huurder voor het industriële monument. Oprichters Eugénie Benda en Léon Stam van De Woeste Grond vestigen zich eerst in het voormalig kaaspakhuis van de fabriek, een apart staand pand. "Vanuit daar kunnen we onze administratieve zaken regelen. In een nog te bepalen deel van de fabriek wordt dan, ook in overleg met de gemeente Westerwolde, door BOEi onze nieuwe slagerij gebouwd. Wij gaan die huren. We hopen dat we binnen een jaar daar ons vlees kunnen verwerken. Voor de duidelijkheid: we gaan geen dieren slachten in de fabriek, we verwerken er alleen vlees", aldus Benda. Het bedrijf was met hun slagerij, expeditie en winkel tot september 2018 in Musselkanaal gevestigd, maar door een brand die het gehele bedrijf verwoestte, gingen ze op zoek naar een nieuwe locatie.
“De Melkfabriek in Laude is een mooie locatie met een fantastische omgeving en al snel was de keuze op dit unieke plekje in Westerwolde gevallen. Deze Citaslow-gemeente voelt als een warme jas en past precies bij ons bedrijf.”, aldus Léon Stam. Eugénie Benda vult aan: “Met onze natuurslagerij zijn wij het beste alternatief voor de bio-industrie. Winst maken is niet ons doel, maar eerder een middel om de wereld een stukje mooier te maken. Onze missie is het creëren van maatschappelijke en duurzame meerwaarde. Dat doen we onder andere door werkgelegenheid te creëren in krimpgebieden, arbeidsplaatsen in te vullen met mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en diervriendelijk vlees te produceren met oog voor milieu en gezondheid. De voormalige melkfabriek past perfect in ons plaatje.” Sylvia Pijnenborg, adjunct-directeur BOEi: “De Woeste Grond is een prachtige partij met een groot netwerk in het noorden van het land, die qua idealen goed past bij het maatschappelijke karakter van BOEi. Met hen komt ook de reuring weer terug naar het gebouw en zullen de volgende huurders niet lang meer op zich laten wachten. We kijken uit naar de opening.” De restauratie en herbestemming van de melkfabriek vindt plaats in samenwerking met Stichting Melkfabriek Laude en wordt mede mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij en gemeente Westerwolde. (bron: BOEi, maart 2019)
Reactie toevoegen