Schermerhorn is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Alkmaar. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-7-1970. Per 1-8-1970 over naar gemeente Schermer, in 2015 over naar gemeente Alkmaar. (© Jan Dijkstra, Houten)
Gemeente Schermerhorn anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)
De Schermer Ringvaart over en we zijn in Schermerhorn
Schermerhorn in de verte, aan de Ringvaart
Molens bij Schermerhorn
Schermerhorn, streekeigen nieuwbouw
Wasdag in Schermerhorn
De Museummolen in Schermerhorn
- Schermerhorn is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Alkmaar. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-7-1970. Per 1-8-1970 over naar gemeente Schermer, in 2015 over naar gemeente Alkmaar.
- Wapen van de voormalige gemeente Schermerhorn.
- Onder het dorp Schermerhorn valt ook de buurtschap Westmijzen.
Terug naar bovenSchermerhorn ligt O van Alkmaar, ZO van Heerhugowaard, ZW van Avenhorn, NO van De Rijp, aan de oostrand van de Schermer.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Schermerhorn 173 huizen met 1.059 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 128/643 (= huizen/inwoners), polder De Schermer (deels) 39/376 en buurtschap Westmijzen 6/40. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 550 huizen met ca. 1.300 inwoners.
Terug naar boven- Schermerhorn heeft 11 rijksmonumenten.
- De Grote Kerk van Schermerhorn (Oosteinde 2), die in 1634-1636 als Nederlands Hervormde kerk in gotische stijl is gebouwd, herbergt een aantal bijzondere schatten. In de eerste plaats natuurlijk de gebrandschilderde ramen die nog grotendeels in tact zijn. Bijzonder is ook het met bloemenmotieven beschilderde houten tongewelf. Daarnaast de prachtig gerestaureerde borden aan de wanden van de kerk. Zeker niet vergeten mogen worden de twee scheepjes, het orgel, de klokken en de bijzondere merktekens. Dit alles maakt dat de Grote Kerk een gebouw is met een bijzondere cultuurhistorische waarde. Een kerk om trots op te zijn!
Wie de kerk van Schermerhorn ziet vraagt zich af hoe zo’n klein dorp aan zo’n grote kerk komt. Die moest immers worden betaald uit de plaatselijke belastingen. Aan het begin van de 17e eeuw woonden er vooral arme mensen in het dorp. Toch werd de kerk gebouwd en dat is best bijzonder. Belangrijk om te weten is dat de kerk is gebouwd in de Gouden Eeuw. De Tachtigjarige Oorlog was nog niet afgelopen, maar de provincies Holland, Zeeland en Utrecht hadden niet veel last meer van oorlogshandelingen. Amsterdam was het centrum van de wereldhandel. Visserij en walvisvaart waren belangrijke bronnen van inkomsten, ook voor de inwoners van De Rijp en Schermerhorn.
De Grote Kerk van Schermerhorn is na de ingebruikname in 1634 nauwelijks veranderd. Dat komt met name omdat de arme inwoners van het dorp vrijwel geen geld hadden om het monumentale gebouw te onderhouden. Door geldgebrek werden de authentieke gebrandschilderde ramen ernstig verwaarloosd. Kleine reparaties konden uitsluitend worden uitgevoerd door de verkoop van bezittingen. Als gevolg van het minimale onderhoud staat de kerk er na ruim 350 jaar nog precies bij zoals deze gebouwd is.
De Grote Kerk van Schermerhorn is sinds 2016 eigendom van Stadsherstel Amsterdam. Samen met de oude eigenaar, Stichting Oud-Hollandse Kerken (SOHK), en de Plaatselijke Commissie (PC) maakte Stadsherstel een plan om ervoor te zorgen dat de kerk behouden blijft als een prachtig monument en kan dienen als een comfortabel en bijzonder multifunctioneel centrum. De Grote Kerk is in 2016 en 2017 flink onder handen genomen. De kerk ging compleet op de schop en dat was nodig ook. De wanden, kap, gevels, interieur en vloer zijn onder handen genomen. Vloerverwarming en isolatie van het gewelf zorgen voor voldoende warmte, waardoor de kerk nu het hele jaar kan worden gebruikt. De restauratie heeft meer dan 750.000 euro gekost. Op 18 mei 2017 is de kerk officieel heropend.
De sfeervolle en veelzijdige ruimte van de Grote Kerk van Schermerhorn is al sinds jaar en dag een inspiratiebron voor kunstenaars, muzikanten en andere artistieke gezelschappen. Exposities, concerten, toneelvoorstellingen, happenings en andere evenementen: er kan ontzettend veel. Geef je creativiteit dus de volle ruimte. Ze denken graag mee over combinaties van initiatieven, zodat deze budgettair en praktisch uitvoerbaar worden. Bijzonder is ook dat, net als de notabelen vroeger, je ook nu een steen met inscriptie in de kerk kunt laten plaatsen. Voor nadere informatie zie de link. - Nieuws van de Grote Kerk op Facebook.
- RK kerk Onze Lieve Vrouw Geboorte.
- Molens: - Poldermolen O. - Ondermolen C. - Ondermolen D. - Ondermolen K. - Bovenmolen E. - Bovenmolen G. - De molendriegang (= Ondermolens C en D en Bovenmolen E) is eigenlijk een onvolledige dubbele molentweegang.
De Museummolen (= Ondermolen D) ligt in droogmakerij de Schermer. Deze molen werd gebouwd in 1634 toen de Schermeer werd drooggemalen. Tussen 1634 en 1928 maalden 52, later 50 molens, jaar in jaar uit om de Schermer polder droog te houden. Van deze 52 molens zijn er nog 11 over. Een daarvan is de Museummolen. De Museummolen is de middelste van de drie molens, die gelegen zijn aan de Noordervaart. Oorspronkelijk stonden hier zes schepradmolens, die samen een dubbele 'driegang' vormden. Deze maalden het water in drie etappes zo'n vier meter omhoog naar de Schermerringvaart. Nadat in de tweede helft van de 19e eeuw de schepraderen door vijzels vervangen waren, verdwenen de twee ondermolens. Toen in de Schermer in 1928 van windbemaling op elektrische bemaling was overgegaan, werd de vierde molen, een bovenmolen, in 1939 gesloopt. Wat rest zijn drie watermolens uit 1634, één bovenmolen en twee middenmolens, waarvan de Museummolen ter bezichtiging is opengesteld. Er bestaan plannen om de gesloopte vierde molen te herbouwen, waarmee de dubbele 'tweegang' van na 1850 hersteld zou zijn.
De Museummolen is een werkende watermolen. Via glazen platen in de vloer, die uitzicht geven op de waterloop met de vijzel en de wachtdeur kan de bezoeker de gang van het water volgen. In de opengewerkte spilkast kan hij de overbrenging van de koningsspil op de vijzel zien. Deze vijzel verplaatst bij windkracht zeven ongeveer 60.000 liter water per minuut! Tevens heeft de bezoeker de mogelijkheid om de molen tot in de kap te beklimmen. Er is altijd een molenaar aanwezig, die met de molen draait en uitleg geeft.
Omdat de molenaar altijd klaar moest staan om met zijn molen te draaien, woonde hij met zijn gezin in de molen. Tot 1850 stond in de molen het scheprad met een diameter van zes meter. Het gezin huisde in de kleine kamer, die te herkennen is aan de schouw met 17e-eeuws tegelwerk en de ingerichte bedsteden. In 1850 kreeg deze molen een vijzel. Toen kwam er een extra kamer vrij voor bewoning.
Bij de molen zijn o.a. 2 fietsroutes te koop: de Monumentenroute en de Bemalingsroute, beide ondersteund door informatieborden langs de weg. De twee routes zijn opgenomen in een handig boekje. De ene route leidt langs de monumenten in Schermer, de andere besteedt aandacht aan de sporen van het oude bemalingssysteem in deze polder.
- Gemaal Wilhelmina in Schermerhorn (Molendijk 9) is in 1928 in gebruik genomen en geldt als een middelgroot poldergemaal. Sinds 1995 is het een Museumgemaal. Het ensemble is uniek vanwege de zeldzame combinatie van gemaal en machinistenwoning en de toegepaste architectuur, die door het karakteristieke gebruik van baksteen tot de Amsterdamse School wordt gerekend.
- Het Kleinste Huisje van Schermerhorn (te bezichtigen) wordt gekoesterd als enig overgebleven tuindershuisje van het Schermereiland. Op het Schermereiland stonden veel van dit soort huisjes. Soms woonden er gezinnen in van meer dan 10 personen. Het Kleinste Huisje vertelt het verhaal van het wonen en leven rond 1900 in het dorp Schermerhorn.
- Gevelstenen in Schermerhorn.
Terug naar boven- "De Prutmarathon Schermerhorn (op een zondag in juli, in 2020 voor de 43e keer en voor de 26e keer Open NK) is voor sportfanaten, fanatiekelingen én lolbroeken. En nog een nationaal kampioenschap ook. Je holt over weiland en 'werkt' je door baggersloten die net te breed zijn om overheen te kunnen springen. Individuen doen dat 3 rondes van zo'n 1200 meter met in totaal 63 sloten, ploegen (5 personen, minimaal 1 dame en een rubberboot) doen dat 2 rondes met in totaal 42 sloten. Het evenement, dat jaarlijks ca. 400 deelnemers trekt, vindt plaats in de Mijzerpolder bij Sporthal De Mijse / sportvereniging Sporting S." Nadat t/m editie 2018 inwoner Gerwin Groot 7x winnaar was geworden (vóór 2018 overigens woonachtig in Zuidschermer), was bij editie 2019 de eer van de 1e plek voor inwoner Lars Insing.
- Jaarlijks in het 2e weekend van september is er het nazomerspektakel Floor Schermerhorn. Naast vaste onderdelen die elk jaar terugkeren, zoals een kinderkermis, een oldtimershow en een gezellige markt, zijn er op zaterdag en zondag ook altijd speciale activiteiten die te maken hebben met het thema van dat jaar. Overal in het dorp werken Schermerhorners samen om hun buurtje mooi te versieren. Het dorp is het hele weekend gratis toegankelijk voor voetgangers en fietsers. In verband met de veiligheid mogen bezoekers alleen buiten het dorp parkeren. De stichting draait op giften van particulieren en bedrijven. Nieuwe sponsors zijn altijd welkom.
- Musicalvereniging Nieuw Leven is opgericht in 1944 en brengt jaarlijks in oktober een nieuw stuk op de planken.
Terug naar boven- In de Eilandspolder-Oost, Z van Schermerhorn, zorgen stikstofdepositie, de waterkwaliteit en -kwantiteit en het (landbouwkundige) beheer ervoor dat de natuurdoelen voor dit Natura 2000-gebied anno 2010 niet gehaald werden. Dit blijkt uit onderzoek door de Wetenschapswinkel van Wageningen UR in opdracht van de Stichting Open Polders. De hoofdvraag van het onderzoek voor de Wetenschapswinkel is het ontsluiten van ecologische kennis en ervaring over de te beschermen soorten en habitattypen (de Natura 2000-doelen) en de eisen die zij stellen aan inrichting en beheer van het gebied. Daarvoor zijn eerst de natuurdoelen ecologisch beschreven. Op basis van ecologische beschrijvingen van soorten en habitattypen benoemen de onderzoekers een groot aantal concrete inrichtings- en beheermaatregelen voor het toekomstig beheer van de Eilandspolder-Oost, gelegen tussen de Beemster en de Schermer. Het rapport onderscheidt gebundelde maatregelen rond water, stikstof, inrichting, graslandbeheer en kennis.
Voor een aantal vogelsoorten in het gebied wordt door boom- en struikopslag en het verruigen van riet- en graslanden de instandhoudingsdoelstelling niet gehaald. Van de grutto is bijvoorbeeld het aantal pleisterende en daarmee ook het aantal broedparen sterk afgenomen. Er is een wisselwerking tussen de kwaliteit van de broedgebieden en de verzamel- en slaapplaatsen. Voor en na het broedseizoen moeten die plaatsen namelijk permanent plasdras zijn of ondiep water bevatten.
Voor het nog marginaal aanwezige veenmosrietland is de stikstofdepositie (vermesting) te hoog. Daardoor verdwijnen kenmerkende soorten en kan dit habitattype zich niet handhaven. Minder bemesting binnen en buiten het gebied, en minder en schoner verkeer kan dit probleem deels oplossen. Ook het huidige maaibeheer wordt niet goed uitgevoerd. Maaisel wordt namelijk niet afgevoerd, waardoor de aanwezige stikstof dus in het lokale ecosysteem blijft.
Veenmosrietland houdt van natte voeten, ‘s winters natter dan ‘s zomers. Voor het agrarisch gebruik is het juist andersom. Daarnaast zou de waterstand omhoog moeten en zou de onderbemaling moeten stoppen. Er kunnen dan weer overgangen ontstaan van water naar land waardoor zowel planten als dieren meer kansen krijgen. Voor veel planten en dieren onder en boven water is het bovendien belangrijk dat het water schoner wordt, met minder meststoffen. De onderzoekers constateren ook kennishiaten over de verblijfplaatsen van de vissoorten en de prioritaire Noordse woelmuis. Waar bevinden zich de hotspots? Met die kennis kunnen beheerders een gefaseerd baggerplan opstellen dat rekening houdt met deze soorten. Voor nadere informatie zie Wetenschapswinkelrapport 263: ‘Naar een beheerplan voor Eilandspolder-Oost; Van top-down invoeren naar bouwen aan sociaal draagvlak?'.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Schermerhorn, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Oude foto's van Schermerhorn op Facebook.
Terug naar boven- Gemeente: - Omdat Univé het gebouw waarin Servicepunt Stompetoren gevestigd was heeft verkocht, is het gemeenteloket daar in november 2017 gesloten. Er is sinds december 2017 een nieuw Servicepunt van de gemeente in De Horn te Schermerhorn. Het Servicepunt is er voor het aanvragen van een paspoort, identiteitskaart, rijbewijs of verklaringen omtrent gedrag, uittreksels, legalisatie handtekening en het doorgeven van een verhuizing.
- Nieuws: - Nieuws uit Schermerhorn van de Dorpsraad op Facebook.
- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Schermerhorn is opgericht in 1986. De Dorpsraad is het aanspreekpunt tussen gemeente en inwoners. Voor de inwoners is de Dorpsraad een aanspreekpunt op het gebied van de leefbaarheid en het welzijn het dorp en zijn inwoners.
- Jongeren: - Jongerenvereniging De Ruiterstok.
- Zorg en welzijn: - "Zorgboerderij De Schermer in Schermerhorn biedt 4 dagen in de week dagbesteding voor mensen met verschillende achtergronden. Het uitgangspunt is dat mensen hier een plezierige ontspannen dag beleven, en genieten van het boerenbuitenleven in de mooie landelijke omgeving. Door de kleinschaligheid is het mogelijk om de dagbesteding op maat te leveren. De boerderij is voorzien van een kantine in huiselijke sfeer en de sanitaire voorzieningen zijn aangepast voor rolstoelgebruikers. Samen geven we deelnemers de gelegenheid om hun eigenwaarde te vergroten, het gevoel van samenzijn te ervaren, een doel in het leven vinden, te socialiseren met anderen en te kijken naar hun mogelijkheden. Doel van de zorgboerderij is om zorg op maat te bieden in een huiselijke en warme sfeer, zodat deelnemers zich thuis voelen en het vertrouwen in zichzelf vergroten. Hierbij willen we het ‘normale leven’ nastreven, waardoor deelnemers vaardigheden behouden en zo mogelijk ook uitbreiden. Wij staan ervoor om aandacht voor elkaar te hebben op een eerlijke en respectvolle manier, waardoor wij een fijne plek kunnen bieden aan mensen die structuur, regelmaat en/of een nuttige invulling van hun tijd zoeken."
- In 2006 is het nieuwe woonzorgcentrum De Horn opgeleverd: een complex met 28 appartementen plus dienstencentrum voor de regio voor senioren en mensen met een zorgindicatie. Hiermee is in het historische Schermerhorn een moderne woon- en zorgvoorziening gerealiseerd.
Reactie toevoegen