- Trynwâlden is een streek in de provincie Fryslân, in grotendeels gemeente Tytsjerksteradiel, deels gemeente Dantumadiel.
- De streek Trynwâlden omvat de dorpen Aldtsjerk*, Gytsjerk*, Mûnein, Oentsjerk*, Readtsjerk (= het enige dorp in deze streek in de gem. Dantumadiel), Ryptsjerk en Wyns. Doorgaans wordt het Z van deze dorpen gelegen dorp Tytsjerk niet tot deze streek gerekend, hoewel je dat als buitenstaander gezien de ligging, naamsovereenkomst en de onderlinge banden die er zijn, wel zou verwachten.
* Dit zijn de 3 oorspronkelijke dorpen van deze streek.
Legende m.b.t. de streeknaam en de dorpsnamen
Volgens een lengende zijn de dorpen in deze streek ontstaan doordat hier vroeger een rijke weduwe Tryntsje woonde met 7 jongens. Haar zonen kregen als erfdeel ieder een grote boerderij met veel land toebedeeld. In de omgeving waarin zij zich vestigden bouwden ze meerdere huizen en natuurlijk ook een kerk. Ze vernoemden de ontstane buurtschappen naar hun eigen naam. Zo werd Aldtsjerk naar de oudste zoon genoemd en Oentsjerk zou door de zoon Oene gesticht zijn. Gieke bouwde Gytsjerk, Rode werd Roodkerk, Rypke stichtte Ryptsjerk, Tiete bouwde Tytsjerk en Wynse was de grondlegger van Wyns. De gehele streek werd later Trynwâlden genoemd, naar het gebied van Tryntsjemuoi.
De Trynwâlden heeft een rijke geschiedenis. Veel van de geschiedenis is bewaard gebleven in foto's, dia's, ansichtkaarten, boeken, tijdschriften, brieven, krantenknipsels en andere documenten. Er is geschreven over bijzondere gebouwen en bijzondere mensen uit deze omgeving. Maar er is ook veel bewaard gebleven over alledaagse zaken, zoals jaarverslagen, gidsen en notulenboeken van verenigingen. Vaak ligt dit materiaal bij mensen op zolder, of is het opgeslagen in dozen. Het komt pas te voorschijn bij een fikse opruimbeurt of bij het overlijden van mensen die in de streek geboren en getogen zijn. De in 1997 opgerichte Stichting Cultureel Erfgoed Trynwâlden heeft tot doel alles wat aangaande deze streek en zijn inwoners van belang is en historische waarde heeft, bijeen te brengen, te verzamelen en te archiveren voor de huidige én volgende generaties.
Terug naar boven- In 1986 is door Annet Haring het kunstwerk tegenover het dorpscafé in Oentsjerk gemaakt, ter herinnering aan de onder Naam vermelde legende.
- De kerken van Aldtsjerk, Gytsjerk, Oentsjerk, Readtsjerk en Wyns vallen onder de (PKN) Protestantse Gemeente Trynwâlden (PGT). De PGT is in 2008 ontstaan door een fusie van de Hervormde Gemeente Oenkerk c.a., de Gereformeerde Kerk Oenkerk en de Hervormde Gemeente Oudkerk-Roodkerk. De PGT heeft circa 1.500 belijdende leden en doopleden en circa 400 overige ingeschrevenen. De gemeente omvat de dorpen Aldtsjerk, Gytsjerk, Mûnein, Oentsjerk, Readtsjerk en Wyns, met de omliggende buitengebieden. De PGT is pastoraal ingedeeld in drie 'secties': sectie Gytsjerk, sectie Oentsjerk en sectie Aldtsjerk, waarbij ook Readtsjerk, Wyns en Mûnein zijn ingedeeld.
Terug naar boven- "Ooit stond in de krant dat Gytsjerk cultureel zou doodbloeden. We zijn inmiddels enkele jaren verder en het dorp is op heel veel vlakken, ook cultureel gezien, enorm opgebloeid. Stichting Trynwâlden op de Kaart organiseert het hele jaar door diverse activiteiten voor alle leeftijden. In september 2016 heeft de organisatie van alle Tryn’s-evenementen deze stichting opgericht om deze streek duurzaam, maatschappelijk, sociaal, ambachtelijk, ondernemend, cultureel en muzikaal op de kaart te zetten."
- Omloop van Trynwâlden (wielrennen, op een zaterdag in september, in 2019 voor de 17e keer). Zie ook de videoreportage van de Omloop editie 2018.
- Op een zaterdag eind oktober is er - vanuit Oentsjerk - de ca. 4,5 km lange Spokentocht door de bossen van de Trynwâlden.
Terug naar boven- Oude foto's en ansichtkaarten uit de Trynwâlden op Facebook.
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over de Trynwâlden.
- Nieuws: - Nieuws uit de Trynwâlden op Facebook.
- Sport: - Mountainbike Trynwâlden is ontstaan door een groepje enthousiaste mountainbikers die sinds 1998 ieder weekend met elkaar gaan mountainbiken in en rondom de bossen van deze streek. De vereniging is officieel opgericht in 2003 en heeft ruim 50 leden. Hieruit zijn verschillende teams geformeerd, waaronder een damesteam. Iedere zondagochtend wordt er gezamenlijk getraind, waarbij geldt dat de weersomstandigheden absoluut geen rol van betekenis mogen zijn voor eventuele afwezigheid. De verschillende teams starten op verschillende locaties en op verschillende tijdstippen. Eens per kwartaal wordt er ter afwisseling elders gefietst, zoals in de bossen van Appelscha, Havelte en Sleen of elders.
- Voetbalvereniging vc Trynwâlden.
- Paardensportvereniging PSV Trynwâlden.
- Tennisvereniging Trynwâlden is opgericht in 1976 en heeft een kleine 200 leden, van wie de leeftijd varieert van onder de 10 tot boven de 80. De verscheidenheid van de leden; mannen-vrouwen, kinderen-volwassenen maakt de vereniging zeer gevarieerd en ook erg gezellig. Iedereen is welkom.
- Volleybalvereniging Trynwâlden is een vereniging voor jong en ouder, ervaren of nog beginnend volleyballer. Ze hebben dames-, heren- en jeugdteams en trainen in de sporthal te Oentsjerk.
Reactie toevoegen