Den Ilp

Plaats
Dorp
Landsmeer
Waterland
Noord-Holland

den_ilp_fanfare_de_eendracht_2016_125_jaar.jpg

Waar een klein dorp (800 inwoners) heel groot in kan zijn: Fanfare De Eendracht in Den Ilp komt uit in de 1e divisie, de hoogste afdeling van de KNFM. De fanfare is in 2014 Nederlands Kampioen geworden tijdens de Open Nederlandse Fanfare Kampioenschappen.

Waar een klein dorp (800 inwoners) heel groot in kan zijn: Fanfare De Eendracht in Den Ilp komt uit in de 1e divisie, de hoogste afdeling van de KNFM. De fanfare is in 2014 Nederlands Kampioen geworden tijdens de Open Nederlandse Fanfare Kampioenschappen.

Den Ilp

Terug naar boven

Status

- Den Ilp is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Landsmeer. T/m 1990 gemeente Ilpendam.

Terug naar boven

Naam

In het Westfries / Waterlands
Illip.

Oudere vermeldingen
1347 Illip, 1680/1745 Den Ilp, 1840 Ilp, 1883 De Ilp. "Vroeger was het veel grooter en welvarender, zoodat het den naam van Den Gouden Ilp heeft gedragen."(1, editie 1877)

Naamsverklaring
Genoemd naar de ligging aan het gelijknamige water, welke naam is gevormd met behulp van het water-aanduidende element apa bij de nultrap van het Germaanse îlan 'zich snel voortbewegen'. Ilp zou dan omschreven kunnen worden als 'het snelstromende water'.(2)

Terug naar boven

Ligging

Den Ilp omvat een 3 km lange lintbebouwing rond de gelijknamige weg, met in het Z 2x een bescheiden komvorming (Schoolstraat en Waterrijk). Het dorp grenst in het Z aan het dorp Landsmeer, in het W aan het dorp Oostzaan, in het N aan het dorp Purmerland en in het O aan het dorp Ilpendam.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Den Ilp 39 huizen met 237 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 350 huizen met ruim 800 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Den Ilp is van oudsher een boerendorp, waar pluimveehouders, eierboeren en kippenslachters hun ambacht uitoefenden. De boeren werden kooplieden en stonden met hun waren op de markten van Amsterdam. Sommigen zagen hun handel veranderen in een miljoenenbedrijf. Ze pasten hun levensstijl daarbij aan. Nu wonen generaties naast elkaar in grote villa's met elektrische hekken, waakhonden en soms zelfs bodyguards. Door de explosie van grond- en huizenprijzen kunnen alleen de zeer kapitaalkrachtigen nog een huis in Den Ilp kopen of laten bouwen. Er is veel Amsterdamse import uit de succesvolle middenstand: aannemers, loodgieters, handelaren in onroerend goed. Handige jongens, geslaagde ondernemers, selfmade men met roots in de Amsterdamse arbeidersbuurten. (bron: de trailer bij de documentaire over het dorp, die je via de link onder het kopje Beeld kunt bekijken)

Op Den Ilp 92 is rond 1930 vanuit Purmerland een Hervormde kapel gebouwd. Het pand was bestemd voor catechese, maar later zijn er ook kerkdiensten gehouden. Na 1945 wordt het een woonhuisje, daarna een pakhuis. In 2000 is het pand gesloopt. Op de plek is een nieuw woonhuis gebouwd.

Op Den Ilp 38 is een boeddhistische Buddhavihara tempel geweest. Deze is in 1999 als zodanig opgeheven en herbestemd tot woonhuis.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Het tekort aan woningen in de gemeente Landsmeer is voor Stefan en Lauren Kloosterboer aanleiding geweest om in 2018 voor locatie Den Ilp 85 (naast de basisschool) een bouwplan te maken voor 11 duurzame, gasloze woningen. De intentie is dat ze met voorrang aan Landsmeerse woningzoekenden worden aangeboden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De huidige Doopsgezinde Vermaning op Den Ilp 3 dateert uit 1988 en is ook te huur voor lezingen en cursussen (niet voor feesten en partijen). De Doopsgezinde Gemeente alhier heeft een lange en rijke voorgeschiedenis, die wij hierna samenvatten: Rond 1530 worden de eerste bewoners in deze regio bekeerd tot het Doperdom. Zij worden door rondtrekkende oudsten gedoopt op hun belijdenis. Zo is bekend dat op 9 november 1547 Landsmeerder Jacob Claesz op de brandstapel ter dood is gebracht omdat hij doper is. Na het debacle van de wederdopersopstand in Amsterdam en de bezetting van Munster (Jan van Leijden), heeft Menno Simonz (1496-1561) de doperse beweging theologisch beter onderbouwd. Sindsdien heten de doopsgezinden ook vaak Mennonieten. Deze naam wordt over de hele wereld gebruikt, behalve in Nederland.

Eind 16e eeuw beginnen zich de eerste doopsgezinde gemeenten te vormen. Aangenomen wordt dat de gemeente in Den Ilp rond 1590 gevormd is. Over de doopsgezinde gemeenten in Landsmeer is minder bekend. Waarschijnlijk zijn in de 17e eeuw twee gemeenten in Landsmeer gesticht. Een 'Friese' gemeente en een gemeente 'Oude Vlamingen'. Deze benamingen duiden op de stroming binnen de doopsgezinde beweging waartoe deze gemeenten behoorden. Reeds aan het einde van de 17e eeuw zijn al deze gemeenten samengegaan tot de gemeente Den Ilp-Landsmeer, waarschijnlijk is ook de gemeente in Ilpendam tot de nieuwe gemeente toe getreden.

In de eerste jaren komen de dopers in het geheim bijeen in huiskamers, in schuren, in het open veld en zelfs aan boord van boten. Na de tijd van de vervolgingen mogen de doopsgezinden kerkgebouwen in gebruik nemen, zij het dat het wel achteraf gelegen moet zijn, dan wel niet mag opvallen. Een mooi voorbeeld hiervan is de Vermaning in de Beemster, die er uit ziet als een boerderij. De eerste Vermaning in Den Ilp is aan het begin van de 17e eeuw gebouwd. Deze
Vermaning is op 11 augustus 1674 door een orkaan verwoest. In 1675 is een nieuwe gebouwd. Ook dit is een schuilkerk in de vorm van een boerderij. In de nacht van 4 op 5 februari 1863 is deze Vermaning door de bliksem getroffen en afgebrand.

Op 9 mei 1864 is de eerste steen gelegd voor een nieuwe Vermaning in Den Ilp, die in 1865 in gebruik is genomen. Dit is geen schuilkerk meer, maar een zogeheten Waterstaatskerk. In Noord-Holland staan nog een aantal van deze Vermaningen (bijvoorbeeld in de Kanaalstraat in Purmerend, in Middelie, Twisk, en Burgervlotbrug). Aangezien deze Vermaning “op een koopje” gebouwd moest worden, was het geheel bouwkundig niet best. Er is altijd sprake geweest van vochtdoorslag. In de jaren vijftig van de vorige eeuw is de houten vloer, wegens houtrot, verwijderd. Hierdoor is een deel van het verband uit de fundering gehaald.

Mede door andere oorzaken zoals de demping van de wegsloot, het toenemende verkeer en het uitgraven van het Twiske, is er een grote druk op de fundering komen te staan. Uiteindelijk is de fundering gebroken en is de Vermaning steeds sneller in het veen weggezakt. In 1986 is de situatie dusdanig verslechterd dat afbraak nog de enige optie is. In 1987 wordt het pand gesloopt. In 1988 komt de nieuwe Vermaning gereed. Bij het ontwerp van deze Vermaning is teruggegaan naar het oude idee van de schuilkerk, de vormgeving is dan ook gebaseerd op een boerenschuur. (bron: Doopsgezinde Gemeente Den Ilp Landsmeer)

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Wat er door het jaar heen in het dorp te doen is, vind je op de Facebookpagina van Evenementencommissie Den Ilp.

- De jaarlijkse Koebootrace in Den Ilp (op een zaterdag in juni) schijnt inmiddels, zo lezen wij ergens, 'legendarisch' te zijn. Twee teams van 10 roeiers (met houten schep) en één stuurman leggen in een ouderwetse 'koeienplat'* een parcours af van ca. 60 meter. Aan het einde draaien ze en roeien terug. Vervolgens tikken ze een bel aan die hun tijd noteert. Als alle ploegen geweest zijn moeten ze nogmaals roeien, maar dan in de andere boot, omdat de boten verschillen in gewicht en lengte.
* Tot in de jaren zestig waren veel waterrijke polders met daarin vele kleine door water omgeven (w)eilandjes slechts per boot te bereiken. De boer moest zijn koeien dan ook vervoeren met een platte schuit die daarom 'koeienplat' werd genoemd. - In dit filmpje zie je hoe het vervoeren van koeien met een 'koeienplat' er aan toeging.

De beide tijden die gevaren zijn worden opgeteld en de snelste ploegen gaan door naar de volgende ronde. Dit gaat net zolang door tot er een winnaar is. Deelnemende teams kunnen gemengd zijn of alleen uit heren bestaan. De winnaar krijgt de 'Gouden Schep' en mag deze houden. Hoe het er tijdens deze dag zoal aan toegaat kun je zien in de videoreportage van de Koebootrace Den Ilp 2013.

- Na hun aankoop in 1992 van het pand op Den Ilp 32 hebben Ruth van der Hilst en Aar Krommenhoek in de loop der jaren een natuurlijke tuin aangelegd met veel bloemen, bomen, weitjes en schuilplaatsen voor dieren. Sinds 2001 stellen zij hun tuin in de zomer een beperkt aantal dagen open voor bezoekers. De laatste jaren is dat gedurende een Tiendaagse eind juni / begin juli. Tijdens de openstelling is er een expositie van beelden uit vooral Afrika. Deze zijn gekocht op basis van “fairtrade”, bijna altijd direct van de kunstenaar. De beelden worden verkocht tegen gunstige prijzen. Zo worden een aantal doelen bereikt: arbeid en inkomen voor een aantal kunstenaars in enkele Afrikaanse landen. Laagdrempelige mogelijkheid om bijzondere kunst en kunstnijverheid te kopen. Kennismaken met een speciale manier van tuinieren. En niet in de laatste plaats wordt er geld “verdiend” om projecten in Afrika te ondersteunen.

- Tussen Sinterklaas en Kerst veranderen de huizen en tuinen in Den Ilp in sprookjesachtige taferelen. De bewoners versieren niet alleen hun huis, maar ook hun tuin met sfeervolle kerstverlichting. Eén inwoner van Den Ilp is ooit begonnen met kerstverlichting in de tuin. Al snel volgen buren zijn voorbeeld. Inmiddels tuigen de inwoners elk jaar hun tuinen op met kerstlichtjes, lampionnen, kerstmannen en winterse voorstellingen.

Geleidelijk ontdekten dagjesmensen deze uitbundige en sfeervolle kerstroute. De Lichtjesroute is inmiddels een echt fenomeen. Duizenden dagjestoeristen trekken tussen Sinterklaas en Kerst voorbij. Dat groeit uit tot zo veel bezoek dat de gemeente zelfs verkeersmaatregelen moet nemen om verkeersopstoppingen en gevaarlijke situaties te voorkomen. Busondernemingen spelen hier handig op in en organiseren de feestelijke Lichtjestoer, waarbij ze stapvoets door het 3 km lange dorpslint van Den Ilp rijden, zodat je alle gelegenheid hebt om vanuit de bus dit sfeervolle tafereel te bekijken en eventueel te fotograferen. In 2016 was het dorp minder uitbundig versierd dan voorheen, omdat sommige inwoners het wel érg druk vonden worden.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- W van het dorp vind je het uitgestrekte natuur- en recreatiegebied Het Twiske, dat deels onder Den Ilp valt en voor het W deel onder buurdorp en -gemeente Oostzaan. Naast ontspannen op en aan het water, kun je hier urenlang wandelen, fietsen of skeeleren in het afwisselende landschap van bos, natuurgebieden en weilanden. Vanuit Den Ilp is o.a. een geschikte duikplek in Het Twiske te bereiken.

Z van de hondenuitlaatplaats in Het Twiske aan de kant van Den Ilp vind je een van de twee vogelobservatieposten in dit gebied. De observatiepost bestaat uit een scherm van gevlochten wilgentenen met kijkgaten op verschillende hoogtes, waardoor je de dieren kunt bekijken zonder ze te storen. Vanachter dit scherm zijn afhankelijk van het seizoen allerlei soorten eenden waar te nemen, zoals de smient, slobeend, krakeend en tafeleend. Bij de observatiepost zijn informatiebordjes geplaatst met daarop afbeeldingen van de verschillende watervogels, zodat ook de niet-ingewijde ze kan herkennen.

- O van Den Ilp ligt natuurgebied het Ilperveld.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Den Ilp, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Filmmaker Remy Vlek brengt in 'Ons dorp Den Ilp' (52 min., 2006) aan de hand van filmische portretten van enkele oude én nieuwe bewoners de metamorfose van dit dorp in beeld. In minder dan 20 jaar tijd heeft het dorp zich ontwikkeld van een boerendorp tot een 'vastgoedparadijs'. Zie verder bij Geschiedenis.

Terug naar boven

Links

- Dorpshuis: - Het dorpshuis van Den Ilp, Dorpshuis De Wije Ilp, biedt natuurlijk gastvrij onderdak aan het 10-tal lokale verenigingen. De zalen zijn ook geschikt voor vergaderingen, repetities en feesten. De sporthal wordt gebruikt voor trainingen, sportevenementen en concerten. Ook voor zakelijk gebruik is het zalencentrum van alle gemakken voorzien. Je kunt gratis gebruikmaken van WiFi (draadloos internet). Ook een lunch of diner is desgewenst te regelen.

- Onderwijs en kinderopvang: - De scholieren van de 4-klassige Basisschool De Fuik komen hoofdzakelijk uit Den Ilp en Purmerland, maar ook uit Landsmeer en Purmerend. Het schoolgebouw biedt ook onderdak aan Peuterspeelzaal De Eerste Stap en BSO Berend Botje.

- Muziek: - Fanfare De Eendracht Den Ilp is opgericht in 1891* en komt uit in de 1e divisie (superieure afdeling), de hoogste afdeling van de KNFM. De fanfare is in 2014 met een score van 94 punten Nederlands Kampioen geworden tijdens de Open Nederlandse Fanfare Kampioenschappen. Tevens voorziet de Eendracht Muziekschool vele studenten van gedegen muzikaal onderwijs. En in het opleidingsorkest JEM! (Jeugdige Eendracht Muzikanten) krijgen jeugdleden de kans om met leeftijdsgenoten muziek te maken en plezier te beleven. De jeugdleden doen zo veel orkestervaring op en leren de fijne kneepjes van het muzikantenbestaan.
* En heeft dus in 2016 het 125-jarig bestaan gevierd, zie afbeelding.

- Sport: - Hengelsportverenigng Landsmeer - Den Ilp. - Damclub Ons Genoegen is opgericht in 1935.

- Zorg: - Zorgboerderij Molenaar (Den Ilp 145) van Aad Molenaar is een agrarisch bedrijf met paarden, zoogkoeien, vleesvee, schapen, kippen en enkele geiten. Sinds 2005 is er ook de zorgboerderij die mensen met allerlei soorten zorgvragen een zinvolle dagbesteding biedt. Het gaat bijvoorbeeld om paarden buiten zetten op de paddocks, stallen uitmesten en weer voorzien van stro, erf vegen, koeien / kalveren / schapen voeren, paarden borstelen en evt. rijden, schapen en koeien in het veld tellen, klusjes op het erf, onderhoud aan gebouwen, hooi klaar leggen voor als de paarden weer op stal komen.

Regelmatig pakken ze ook de boot om zomaar een stukje te varen of te werken in het veld. Ze doen ook aan weidevogelbeheer, natuurbeheer en plantinventarisatie. Er is een groentetuin waar groenten worden verbouwd die worden gebruikt om maaltijden op de boerderij te maken. En de eieren die de kippen leggen, worden door de zorgvragers verzameld en in eierdoosjes gestopt. Deze worden weer opgehaald door de Voedselbank die ze weer uitdelen aan de mensen.

Tijdens de dagbesteding bij Zorgboerderij De Groene Boerderij (Den Ilp 91 1B), die in 2016 van start is gegaan, staat voorop dat de cliënten doen wat zij kunnen en wat zij leuk vinden. Er is een lage werkdruk, omdat ze geen productie hebben. Tijdens de dagbesteding zorgen de deelnemers voor de Falabellapaardjes (borstelen, stal uitmesten e.d.). Het Falabella paardenras is het enige minipaardenras ter wereld. Je kunt er niet op rijden, omdat ze daar te klein voor zijn. Ook hebben ze een ruggenwervel minder, dus gewicht dragen kan niet. De Falabella’s zijn een aantal jaren gefokt, maar nu zijn de paarden wat ouder en mogen ze genieten van hun oude dag. Verder is er nog een biologische moestuin en bieden ze ook creatieve dagbesteding aan. Samen koken met producten uit eigen tuin en zelf meubeltjes maken behoren tot de activiteiten die ze vooral in de winter doen. Ook maken ze muziek, voor wie die daarin interesse heeft.

Terug naar boven

Bekende inwoner

- Sinds 1961 woonde en werkte in Den Ilp de in 2005 overleden beeldend kunstenaar Anton Heyboer, met zijn vijf 'bruiden'. De vrouwen wonen er nog.

Reactie toevoegen