Dorpsraad Klein Zundert is eind 2016 opgericht
Getuige dit richtingbord en straatnaambordje en de atlassen is Klein-Zundert altijd met koppelteken gespeld geweest. Toch heeft de gemeente de plaatsnaam voor BAG, postcodeboek en plaatsnaamborden vastgesteld zónder koppelteken. (© Google)
Klein Zundert is sinds 2009 als plaatsnaam erkend in het postcodeboek. Voorheen lag het dorp voor de postadressen 'in' Zundert.
Klein Zundert, corsohûske, Pastoor van Vessemstraat
Klein Zundert, corsowagen 2012, Heilige Koe
- Klein Zundert is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Zundert.
- Het grondgebied van Klein Zundert heeft wel een eigen postcode (4882), maar de gemeente Zundert heeft er in 1978 voor gekozen om het dorp, in tegenstelling tot Achtmaal en Wernhout, geen eigen plaatsnaam toe te kennen in het postcodeboek, waardoor het dorp sindsdien voor de postadressen ´in´ Zundert lag. In 2009 heeft het dorp in het kader van de in dat jaar in werking getreden gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) alsnog zijn eigen plaatsnaam in het postcodeboek en dus in de postadressen gekregen.
- In ieder geval t/m 2008 had het dorp nog eigen officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) die de overgang tussen de inmiddels vrijwel aan elkaar gegroeide dorpen Zundert en Klein Zundert markeerden (ter hoogte van waar in 2015 de rotonde in de eveneens in dat jaar aangelegde N638 is gerealiseerd). Tegenwoordig staan die er - wat ons betreft ten onrechte - niet meer, zodat je ongemerkt het ene dorp uit gaat en het andere dorp in komt. Er staan nu alleen nog plaatsnaamborden op de plekken waar je vanuit het buitengebied de bebouwde kom van het dorp binnenkomt.
- Onder het dorp Klein Zundert vallen ook de buurtschappen De Moeren, Hulsdonk (grotendeels), Luitert, Raamberg en Stuivezand.
Terug naar bovenSpelling
Aardrijkskundige namen met voorvoegsels als Oud, Nieuw, Groot en Klein, horen taalkundig eigenlijk met koppelteken te worden geschreven (zie 6.E onder deze link). Op de kaarten heeft Klein-Zundert ook altijd met koppelteken gestaan, ook op het richtingbord vanuit Zundert staat het zo, en ter plekke is ook sprake van een straatnaambordje met de corresponderende spelling Klein-Zundertsestraat (zie afbeelding). Kennelijk heeft de gemeente echter besloten dat deze plaatsnaam zonder koppelteken geschreven moet worden, want zo staat het in de in 2009 in werking getreden gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) (waar ook de genoemde straatnaam zonder koppelteken staat), en daarmee ook in het postcodesyteem, en op de plaatsnaamborden. Waarmee de o.i. spelfout op de plaatsnaamborden is geformaliseerd. Dus dat houden wij op deze pagina dan ook maar aan (zij het niet van harte)...
Oudere vermeldingen
1298 Littelzundert, 1312 kopie 1350 Cleinzondert, 1383 Clein Zondert.
Naamsverklaring
Zie bij Zundert.
Klein Zundert ligt direct N van Zundert, ZW van Rijsbergen. Het dorp wordt van Zundert gescheiden door de Kleine Beek en door de in 2015 gerealiseerde rondweg Beeklaan (N638).
Terug naar bovenIn 1840 heeft Klein Zundert 35 huizen met 220 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.100 huizen met ca. 2.700 inwoners.
Terug naar boven“De oudste parochie in de gemeente is die van Klein Zundert. In 1157 bevestigde de bisschop van Luik de schenking van tweederde der tienden van ‘Sunderda’ en van het patronaatsrecht der kerk aldaar. Dit betreft een schenking van een zekere Arnulphus aan de abdij van Tongerloo, waartoe Arnulphus was toegetreden. Door deze schenking kwamen de norbertijnen in Zundert, dat wil zeggen in Klein Zundert, en vervulden tot aan 1823 de pastoorsfunctie. In feite betekende de komst van de norbertijnen ook ontwikkeling van het gebied. Zij waren de propagandamakers voor het cultiveren van de woeste gronden in landbouwgronden. De bewoners leerden vaak van hen het vak van landbouwer en veeteler.
De kerk, waarvan in 1157 sprake was, was van de parochie die later Klein Zundert zou gaan heten. Deze kerk stond niet op de huidige plaats, maar aan het Palmbos op de Raamberg. Tot 1823 hebben daar de resten van de kerk gestaan. Deze oudste kerk van Zundert is waarschijnlijk uit steen opgetrokken geweest. In de jaren 1516-1517 is zij verbouwd en vergroot, zelfs praktisch geheel vernieuwd. Het kerkbestuur had daartoe een steenbakker in dienst genomen; de steenfabriek direct bij het werk! De leien voor het dak werden in Turnhout gehaald. Het koorgestoelte kwam uit Dongen.
In de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) werd Zundert niet geroerd door het krijgsgewoel. Maar in 1583, toen Parma Antwerpen belegerde, kwamen de rampen over de streek, ook in Klein Zundert. De meeste inwoners vluchtten naar veiliger oorden. De leeg achtergelaten huizen werden geplunderd en vernield. Het kerkje werd een kruitmagazijn. Soldaten, die daar de wacht hielden, werden vermoord. Parma liet het gebouw in brand steken, dat ‘geen heilige tempel meer was doch een rovershol’.
Ook 1588 gaf weer veel onrust, toen het Spaanse leger ook onder leiding van Parma Bergen op Zoom omsingelde. Aan herbouw van de kerk viel niet te denken. In 1590 keerde pastoor Jan van Vessem vanuit Breda terug naar zijn parochie. Zijn pastorie, die niet bij de kerk stond, maar in het centrum van het huidige dorp, lag in puin. Van de kerk stonden alleen de zwartgeblakerde muren nog overeind. In een schuur in Klein Zundert richtte de pastoor zo goed en zo kwaad als het ging een woning in, waar ook de kerkdiensten werden gehouden.
Het heeft tot 1609 (Twaalfjarig Bestand) geduurd - de tijden werden toen wat rustiger - eer de kerk wat provisorisch werd hersteld. Pas in 1643 werd begonnen met het herstel en de vernieuwing van de kerk van 1516. In 1646 werd deze in gebruik genomen. Slechts twee jaren hebben de katholieken gebruik mogen maken van deze kerk. Want met het einde van de Tachtigjarige Oorlog (met de Vrede van Munster in 1648) kwamen de rechten van de katholieken op hun kerkgebouwen te vervallen en werden zij verwezen naar geheime plaatsen om hun godsdienstoefeningen te houden; de ‘schuurkerkperiode’ brak aan. In Klein Zundert kerkten zij eerst in de pastorie, later in een schuurkerkje dat vlakbij de huidige kerk stond. De protestanten, aan wie de kerk werd toegewezen, hebben deze nooit gebruikt. Zij hadden met hun klein aantal geloofsgenoten voldoende aan de kerk in Groot Zundert, die zij ook in bezit hadden. De kerk aan de Raamberg kwam geheel in verval. In 1823 werd deze afgebroken” (28).
Terug naar boven- "Aan de westkant van het dorp Klein Zundert is een nieuwe landelijke wijk gepland: Weide Pracht 2. Het initiatief sluit aan op de eerdere ontwikkeling van Weide Pracht 1 met 20 nieuwe woningen, nu zijn er ongeveer 35 nieuwe woningen voorzien. Het idee is om een mix aan woningen ontwikkelen: vrijstaande woningen, twee-onder-een-kap- en rijwoningen. Op die manier wordt voorzien in een woningbehoefte voor starters, doorstromers, terugkeerders en senioren die in hun vertrouwde omgeving willen blijven wonen. Zoals bij de ontwikkeling van Weide Pracht 1 wordt ook deze tweede fase passend bij het dorpse karakter van het dorp opgezet. Een groene inrichting zowel in de nieuwe wijk als aan de rand zorgt ervoor dat de entree van het dorp aantrekkelijk wordt."
- Bakkerij/Attent Mutsters aan de Klein Zundertseweg in Klein Zundert was maar liefst 112 jaar een begrip in het dorp. In februari 2019 zijn zij ermee gestopt. Victoria Douenburg van Echte Bakker Joost Douenburg uit Rijsbergen heeft de zaak voortgezet.
Terug naar boven- Klein Zundert heeft 17 gemeentelijke monumenten.
- De katholieken hadden vanaf ongeveer 1670 de schuurkerk (waarvoor zie verder het hoofdstuk Geschiedenis) in gebruik genomen. Na de afbraak van de oude kerk aan de Raamberg is de voormalige schuurkerk vergroot en verfraaid. Deze bleef in gebruik tot de huidige kerk gereedkwam. De rijksmonumentale RK Sint-Willibrorduskerk (Klein Zundertseweg 7) dateert uit 1911 en is in neoromaanse stijl ontworpen door architect Jan Stuyt, in samenwerking met Joseph Cuypers. In de kerk is de reeds eerder gebouwde Sint-Antoniuskapel geïncorporeerd. De kerk is uitgevoerd in gele baksteen. - Beschrijving orgel Sint-Willibrorduskerk.
De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het kerkelijk centrum in de periode kort na 1900. Het gebouw heeft architectuurhistorisch belang door de stijl en de detaillering, waarin de architect heeft willen afrekenen met de traditionele neostijlen. Het is tevens van belang als voorbeeld van het oeuvre van de architecten Cuypers en Stuyt. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere situering, verbonden met de ontwikkeling van het kerkdorp. Het is van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid. De voormalige parochie valt tegenwoordig onder de Parochie De Heilige Drie Eenheid. Literatuur: Albert Delahaye, ‘De oude kerk van Klein Zundert’ (1974).
- Dorpspomp uit 1856.
Terug naar boven- Corsobuurtschap Klein Zundert zet zich als een van de 20 Zundertse 'corsobuurtschappen' in om jaarlijks een mooie wagen te bouwen voor het Bloemencorso van Zundert, maar door het jaar heen organiseren ze ook andere festiviteiten in het dorp, zoals de Klein Zundertse Feesten, de Baomusfeesten, een Bonte Avond en voor de kinderen het paaseieren zoeken. - Corsobuurtschap op Facebook.
Bijzonder is dat Corsobuurtschap Klein Zundert en daarmee het dorp in september 2019 de show heeft gestolen tijdens de 'Beauvais fête le dahlia' in het Noord-Franse Beauvais. Hoe kwam de corsobuurtschap van het dorp daar terecht? Tien jaar ervoor was in Beauvais al een dergelijk festival gehouden. Een aantal partijen, waaronder de Nederlandse bloemenexporteur Verver Export uit Heerhugowaard, wilde een tweede editie houden. Via-via kwamen ze bij de Klein Zundertse corsobuurtschap terecht. Verver c.s. wilden graag laten zien dat je veel meer kunt met dahlia’s dan veel mensen beseffen. De corsobuurtschap heeft gekozen voor een acht meter breed en zes meter hoog gevaarte met een afbeelding van het imposante koor van de gothische St. Pierre kathedraal van Beauvais.
Terug naar boven- Fotoreportage van Klein Zundert door Kees Wittenbols uit Breda.
Terug naar boven- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Klein Zundert is eind 2016 opgericht. "De Dorpsraad vertegenwoordigt de gehele bevolking van het dorp waarbij we aanspreekpunt en intermediair willen zijn tussen bevolking en de gemeente Zundert bij onderwerpen die de hele gemeenschap aangaan. Wij zetten ons in voor zorg en behoud van de leefbaarheid in het dorp. Dat kunnen we uiteraard niet zonder de inwoners. Heb je opmerkingen of kunnen wij iets voor jou of een bepaalde groep inwoners van het dorp betekenen? Laat het ons weten!"
- Onderwijs: - Basisschool St. Antonius in Klein Zundert staat voor goed onderwijs binnen een jaarstofklassensysteem. Ze leggen onder deze missie vier even belangrijke visiepunten: 1. Kinderen zijn verschillend en daar houden ze rekening mee. 2. Ieder kind heeft eigen mogelijkheden, daar sluiten ze op aan en ze bieden kansen tot groei. 3. Ze werken vanuit een leerlijn die een opbouw kent van zelfstandig werken naar zelfstandig leren en bevorderen de zelfstandigheid van de leerlingen. 4. Ze werken vanuit katholieke waarden en normen. Ze vertalen dit naar de kinderen toe door te werken met een levensbeschouwelijke leerlijn vanuit een methodische opbouw.
- Veiligheid: - "Wij van Buurtpreventie Klein Zundert Binnen zijn de extra ogen en oren van de politie. Dat heeft twee voordelen: ten eerste wordt ons buurtpreventiegebied minder aantrekkelijk voor dieven, omdat onder andere met buurtpreventieborden kenbaar wordt gemaakt dat we aan buurtpreventie doen; ten tweede wordt de kans dat diefstallen worden opgelost groter, doordat we goed opletten en verdachte of afwijkende zaken bij de politie melden."
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Klein Zundert, met foto's van de grafzerken.
Reactie toevoegen