Roerstreek

Streek
Roerstreek
Limburg

roerstreek_heemkundevereniging_2017_50_jaar.jpg

Heemkundevereniging Roerstreek heeft in 2017 het 50-jarig bestaan gevierd

Heemkundevereniging Roerstreek heeft in 2017 het 50-jarig bestaan gevierd

Roerstreek

Terug naar boven

Status en ligging

De Roerstreek ligt in de provincie Limburg, in de streek Midden-Limburg, rond het riviertje de Roer. De streek omvat de huidige gemeenten Roermond (deels) en Roerdalen plus het dorp Linne.

Terug naar boven

Geschiedenis

De bevolking van de Roerstreek heeft in de 17e eeuw voortdurend te lijden van oorlogsgeweld. Vanaf de 18e eeuw dient zich een nieuwe uitdaging aan: de groeiende bevolking van voldoende inkomsten voorzien. Vooral de kleine boeren hebben het zwaar. Met kleinschalige ontginningen en verhoging van hun productie proberen ze het hoofd boven water te houden. In de 20e eeuw profiteren ze aanvankelijk van de faciliteiten van de boerenorganisaties, maar hierdoor worden ze steeds meer afhankelijk van de grillen van de markt en overheidsbemoeienis. Dit leidt na de Tweede Wereldoorlog binnen korte tijd tot hun ondergang.

Tweede Wereldoorlog / bevrijding
In 2006 is het boek 'Battle for the Roer Triangle / Operation Blackcock / January 1945' verschenen (auteurs: Har Gootzen uit Sint Joost en de Britse majoor b.d. Kevin Connor, die dienst deed bij de Royal Highland Fusiliers), over de bevrijding van de Roerstreek in januari 1945. De grootste gedeelten van Nederland beneden de Grote Rivieren waren toen reeds bevrijd door de invasie van Walcheren en het optrekken vanuit Belgisch grondgebied in het kader van Operatie Market Garden die zich rond Nijmegen en Arnhem had afgespeeld. Waarschijnlijk is Operatie Blackcock zo weinig bekend doordat er tijdens de Hongerwinter in Noord-Nederland en het Ardennenoffensief zoveel andere aandachtsgebieden om voorrang schreeuwden.

De rechter Maasoever in Limburg, vanaf het Julianakanaal, blijkt een hard bevochten gebied; voor de Duitsers een cruciale voorpost gelegen vóór hun Westwall, oftewel Siegfriedlinie, als laatste bescherming van het Vaterland. Specifiek daarin was de omgeving gevormd door de Roerdriehoek die zich gedeeltelijk op Duits en Nederlands grondgebied bevindt. Deze driehoek situeert zich ten noorden van Susteren naar Heinsberg en Roermond en is vernoemd naar de rivier de Roer, niet te verwarren met de Ruhr.

Het boek beschrijft de verschillende fasen van deze hardnekkige strijd, waardoor Midden-Limburg en in het bijzonder de Roerstreek gedurende meer dan twee maanden lang in een frontsituatie verkeerde. Dit had desastreuze gevolgen voor de burgerbevolking die weliswaar grotendeels gedwongen was te evacueren, maar het moest stellen met gehavende families en schamele restanten na hevige bombardementen, beschietingen en plundertochten. Het geallieerde bombardement op een rustig grensdorpje als Montfort heeft bijvoorbeeld alle 280 woningen in het dorp zwaar beschadigd of in de as gelegd, met beperkt strategisch resultaat.

Het weer zorgde overigens voor meer dan ongemakkelijke complicaties: eens bevroren wegen ontdooiden gedeeltelijk en sneeuwden vervolgens weer onder. Met als gevolg verschrikkelijke glijpartijen in modder met gevaarlijke opstoppingen op de smalle onbegaanbare wegen en het ontberen van zware artillerie en pantserondersteuning waar die door de uitgestrekte mijnenvelden (in de vorm van mijnruimende vlegeltanks) zo noodzakelijk was. Deze en vele andere geschiedenisfeiten maken van dit boek een aangrijpend relaas over dapperheid en onvermoeibaar doorzettingsvermogen aan de kant van de geallieerde - voornamelijk Britse en Canadese - militairen. Ze kregen te maken met onversaagd verzet en krachtige tegenstand door vermoeide en uitgeputte, maar ervaren, Duitse verdedigers in meedogenloze huis-aan-huis-gevechten in de Roerstreek. (bron: site www.go2war2.nl)

Staatsmijn Beatrix
In 2018 is het boek 'Staatsmijn Beatrix. Gemiste kans of zegen?' verschenen, over de staatsmijn die nooit in gebruik is genomen. Staatsmijn Beatrix, ook bekend als de Vlodrop-mijn, was gepland in een gebied waar met succes steenkool kon worden gedolven. De mijn zou de modernste van Europa worden en grote positieve gevolgen hebben voor de werkgelegenheid in Midden-Limburg. Alle voorbereidingen ten spijt besloot het Rijk in 1962 te stoppen met de verdere aanleg van de Beatrix, omdat inmiddels aardolie, aardgas en kernenergie beschikbaar waren gekomen. Roermond en de andere Roerstreek-gemeenten verlangden daarna van Den Haag compensatie voor alle in de kiem gesmoorde verwachtingen.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van (de kernen in) deze streek, kun je terecht bij:

- Heemkundevereniging Roerstreek (HVR) en het door de heemkundevereniging beheerde Roerstreekmuseum (te Sint Odiliënberg). Het werkgebied van de HVR is de gemeente Roerdalen plus de voormalige gemeenten Herten en Linne.

- Documentaire over de bevrijding van de Roerstreek aan het eind van de Tweede Wereldoorlog.

- Jan Ruiten duikt op zijn site in de geschiedenis van een aantal plaatsen in de Roerstreek, in tekst en beeld.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Onder Bedrijventerreinzone Roerstreek wordt het aaneengesloten gebied verstaan van de bedrijventerreinen Roerstreek-Noord, -Zuid en Oosttangent (gemeente Roermond) en bedrijventerrein Stationsweg (gemeente Roerdalen). De zone biedt plek aan (middel)grote ondernemingen. Zowel grootschalige industrie - tot en met milieucategorie 5 - als distributiecentra en middelgrote ondernemingen zijn hier gevestigd in verschillende deelgebieden.

- Op industrieterrein Roerstreek-Noord is een hoogwaardige, duurzame industriële watervoorziening gerealiseerd. Op het bedrijventerrein bevinden zich verschillende grote waterverbruikers, met specifieke waterbehoeften en een gezamenlijk verbruik van 1.1 miljoen m3 water per jaar. Bedrijven besparen fors op de waterkosten door aansluiting op het industriewaternet van HydroBusiness én het milieu wordt minder belast. Door over te schakelen op oppervlaktewater in plaats van grondwater voor de industriële toepassingen op dit industrieterrein, levert HydroBusiness tevens een bijdrage aan het tegengaan van de verdroging van het Nationale Park de Meinweg.

Het oppervlaktewater uit de nabijgelegen rivier de Roer wordt opgewerkt tot twee verschillende waterkwaliteiten: industriewater van hoogwaardige kwaliteit en demiwater (gedemineraliseerd water). Het Roerwater wordt rechtstreeks onttrokken en via een vier kilometer lange transportleiding naar het industrieterrein gepompt. Daar wordt het gezuiverd tot industriewater van hoogwaardige kwaliteit. Dit water wordt opgeslagen in reinwaterkelders en na desinfectie als industriewater gedistribueerd over de industriële afnemers van bedrijventerrein Roerstreek. Een deel van het geproduceerde industriewater wordt verdergaand behandeld tot demiwater. Dit demiwater wordt als een tweede kwaliteit op het industrieterrein gedistribueerd. Om een hoge leveringszekerheid te waarborgen is gekozen voor de aanleg van een ringleidingsysteem en is de installatie opgebouwd uit redundante eenheden. Bij lekkages of mechanische storingen kan dan toch worden geleverd. Bovendien is een dagvoorraad aan water aanwezig om eventuele calamiteiten op het bedrijventerrein op te vangen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De kerken in de regio vallen onder het RK Parochiecluster Roerstreek. Dit is een samenwerkingsverband van 6 parochies, namelijk H Sebastianus te Herkenbosch, H. Matthias te Posterholt, H. Andreas te Melick, H.H. Wiro Plechelmus en Otgerus te Sint Odiliënberg, H. Catharina te Montfort en H. Martinus te Vlodrop.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Fietsvierdaagse De Roerstreek (augustus). De routes van de Fietsvierdaagse worden uitgezet in het mooie Midden-Limburgse landschap. Enkele routes zijn zelfs grensoverschrijdend; zij voeren voor een gedeelte door Duits gebied. Voor elke dag zijn er andere routes uitgezet van naar keuze 30, 45 of 60 km. Alle routes zijn volledig met routepijlen bewegwijzerd. Deelnemers kunnen in hun eigen tempo fietsen. Onderweg zijn er rustplaatsen annex stempelposten. Je mag ook minder dan vier dagen meefietsen. De NTFU waardeert de tochten van Stichting Fietsvierdaagse De Roerstreek met het hoogste predicaat: 3 sterren. De tochten worden daardoor gekwalificeerd als 'NTFU-klassieker.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Vogelwacht Limburg / Werkgroep Roerstreek houdt zich o.a. bezig met boerenzwaluw- en huiszwaluwtellingen, watervogeltellingen, punttransekttellingen, landelijke trekteldag, inventariseren van roofvogels en uilen, ringen van roofvogels en uilen, en het organiseren van vogelexcursies (samen met IVN) naar verschillende natuurterreinen.

- In 2008 is de eerste Atlantische zalm de toen nieuwe vispassage in de Roer in Roermond gepasseerd. De atlantische zalm had maar liefst een afmeting van 97 cm. Door Waterschap Roer en Overmaas wordt de werking van de vispassage bij de ECI waterkrachtcentrale getest en het optrekken van vissen gemonitord. "Hierbij waren wij vooral geïnteresseerd of de zalmtrek, die nu langzaam op gang komt, ook daadwerkelijk via de vispassage plaatsvond. Ons enthousiasme was groot op het moment dat we een zalm van maar liefst 97 cm in de speciaal voor het monitoren gemaakte vangkooi aantroffen. Dat betekent dat de Roer en de hierin bij de ECI aangelegde vispassage door zalmen wordt gevonden en gebruikt.

De zalm heeft veel profijt van de nieuwe vispassage. Dat was ook een van de belangrijkste redenen om de vispassage te bouwen. De zalm kan nu de paaigronden in de Eifel bereiken", aldus een tevreden Rob Gubbels, ecoloog bij Waterschap Roer en Overmaas. Met de bouw van de vispassages in de Roer en de Hambeek beoogt het waterschap de vismigratie van verschillende vissoorten, zoals de zalm, zeeforel, rivier- en zeeprik vanuit de Noordzee via de Maas naar de paaigebieden in het Duitse deel van de Roer weer mogelijk te maken. (bron: Waterschap Roer en Overmaas, 19-8-2008)

Waterschap Roer en Overmaas heeft in 2014 puin verwijderd uit de oevers van de Roer. Om erosie en uitspoeling van de oevers tegen te gaan is in het verleden op diverse plaatsen puin gestort bij de oevers van de Roer. Met het project 'Herinrichting en herstel van de oevers van de Roer' krijgen deze oevers weer een natuurlijk uiterlijk, wordt de vorming van natuurlijke habitats mogelijk gemaakt en ontstaan kansen voor de terugkeer van karakteristieke soorten planten en dieren in de Roerstreek zoals de ijsvogel, de oeverzwaluw en diverse soorten libellen.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over de Roerstreek (online te bestellen). Het betreft met name het boek 'Boeren in de Roerstreek' (recensie), waarin Leo Willems het bewogen leven beschrijft van de Posterholtse boerin Maria Puts, en dat van haar voorouders. Deze familiegeschiedenis, die de periode 1650-1950 bestrijkt, verbindt de 'grote geschiedenis' met het alledaagse leven van de inwoners van deze streek.

Terug naar boven

Links

- Media/nieuws: - Omroep Roerstreek/OR6, met o.a. "Elke zondag om 11.00 uur, live vanuit onze studio het programma Sjpek mit Eier. Een gevarieerd ochtendprogramma met actualiteiten uit de regio aangevuld met items en gasten in de meest uiteenlopende onderwerpen. Een goed gevuld, stevig ontbijt op de zondagmorgen! Heb je interessante onderwerpen, ken je iemand met een speciale hobby of heb je wellicht iets meegemaakt dat je wilt delen? Mail dan naar de redactie van Sjpek mit Eier: sjpekmiteier@or6.nl.".

- Kinderopvang: - Stichting Kinderopvang Roerstreek biedt verschillende vormen aan die naadloos aansluiten op de opvoeding van het kind; hele dagopvang, halve dagopvang, peuterarrangement, voorschoolse opvang, tussenschoolse opvang, naschoolse opvang, BSO+, huiswerkbegeleiding, vakantieopvang, flexibele opvang, NatuurTalent, ExcellentTalent, Peuteryoga en Snoezelen.

- Dialect: - Georg Cornelissen, De dialecten in de Duits-Nederlandse Roerstreek - grensdialectologisch bekeken.

- Weer: - De site Meteo Roerstreek biedt een actueel weerbericht dat iedere 10 minuten automatisch wordt bijgewerkt.

- Genealogie: - De Werkgroep Genealogie van Heemkundevereniging Roerstreek (HVR) komt elke woensdagavond (behalve in juli en augustus) bij elkaar in het Roerstreekmuseum. De werkgroep verwerkt bidprentjes in een database en helpt mensen op weg met hun genealogisch onderzoek. De vereniging heeft al meer dan 200.000 bidprentjes in haar database ingevoerd. Als service voor HVR-leden en niet HVR-leden (kosten € 2,- ) ben je iedere woensdagavond vanaf 19.30 uur welkom bij de Werkgroep Genealogie. Meld je eerst aan via het contactformulier. Als er plaats is, ontvang je een bevestiging (ze kunnen namelijk maar maximaal twee à drie mensen ontvangen). Ze zullen je dan persoonlijk begeleiden.

Reactie toevoegen