Streefkerk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Alblasserwaard, gemeente Molenlanden. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1985. In 1986 over naar gemeente Liesveld, in 2013 over naar gem. Molenwaard, in 2019 over naar gem. Molenlanden.
Op een zaterdag eind juni is er het Touwtrektoernooi in Streefkerk, zowel voor recreanten als voor getrainde teams.
Streefkerk, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)
Het landschap van de Alblasserwaard bij Streefkerk
De Hervormde kerk van Streefkerk
Streefkerk, Molen De Liefde is in september 2010 enkele weken versierd geweest met gebreide lapjes. Voor toelichting zie de link bij de beschrijving van deze molen in het hoofdstuk Bezienswaardigheden.
De naam van Dorpshuis De Vijf Lelies verwijst naar het wapen van de voormalige gemeente Streefkerk, waarin vijf lelies zijn verwerkt. (© www.devijflelies.nl)
Muziekvereniging OKK (Oefening Kweekt Kunst) uit Streefkerk is opgericht in 1904 en is na meer dan 100 jaar nog altijd springlevend. (© www.okkstreefkerk.nl)
Dankzij Weerstation Streefkerk weten de inwoners altijd tot achter de komma welk weer het was, is en gaat worden.
Bij de Broekmolen in Streefkerk is op 31-12-2012 een boom geplant als symbool van de samenvoeging per 1-1-2013 van de gemeenten Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland. Dit was het driegemeentepunt, vandaar deze locatie. (© Jan Dijkstra, Houten)
Gemeente Streefkerk in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Streefkerk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Alblasserwaard, gemeente Molenlanden. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1985. In 1986 over naar gemeente Liesveld, in 2013 over naar gemeente Molenwaard, in 2019 over naar gemeente Molenlanden.
- Wapen van de voormalige gemeente Streefkerk.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1280 Streveland, 1293 Strevikerka, 1342 Strevelant, 1346 Streuekerke, 1359 'die ambochten van Strevekerke, ende van nuwe Leckerlant', 1379 'dat ambocht van Streefland', 1395-1396 Strevekerc, 1514 Streefkerck.
Naamsverklaring
Het eerste deel behoort bij het Middelnederlandse streven 'strijden, zich verzetten', en het Middelnederlandse strevich 'weerstrevend, onwillig'. De polder heette oorspronkelijk Streefland 'onwillig land' of 'land waarom men strijdt'.(1)
Het dorp Streefkerk ligt NO van de dorpen Alblasserdam en Nieuw-Lekkerland en grenst in het N aan de rivier de Lek (met aan de overzijde de Krimpenerwaard, dorp Lekkerkerk).
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Streefkerk, die alleen het dorp omvat, 196 huizen met 1.337 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.000 huizen met ca. 2.600 inwoners.
Terug naar bovenVoor jubilea van het zoveel-jarig bestaan van een plaats gaat men doorgaans uit van de oudste schriftelijke vermelding, om ergens houvast aan te hebben. Maar in werkelijkheid zijn de plaatsen natuurlijk vaak wel ouder. Soms veel ouder. Zo dateert de oudste schriftelijke vermelding van Streefkerk uit 1280 en daarom is in 1980 het 700-jarig bestaan met allerlei evenementen en activiteiten gevierd. Maar bij de aanleg van de bezinkingskelder in 2003 is aan de hand van archeologisch onderzoek door Raab vastgesteld dat al vele jaren voor onze jaartelling jagers en vissers hun verblijf hadden op de Streefkerkse donk.
Aan deze donk, een opgewaaid rivierduin uit de ijstijd, heeft Streefkerk zijn bestaan te danken. In de vroege middeleeuwen vestigden de eerste bewoners van deze streek zich op deze uit het veen oprijzende zandheuvel, om vandaar uit met de ontginning van het moerasland te beginnen. Op 24 augustus 1280 vinden we de eerste schriftelijke vermelding, als pastoor Johannes het door hem verschuldigde aandeel in de Kruistochttienden betaalt. Omdat er gekerkt moest worden in het aan de overkant van de Lek gelegen Lekkerkerk ontstond er door de groei van de bevolking het streven naar een eigen kerk. In het jaar 1495 kwam deze kerk gereed. Het was een laatgotische kruiskerk. De kerk behoorde aan de scholasticus van St. Salvator in Utrecht.
Op St Jacobsdag 1513 is Streefkerk door de Geldersen aangevallen. Van de 75 huizen zijn er 45 vernield en alles wat men gebruiken kon werd meegenomen. Zo bleven de bewoners berooid achter en kon de belasting aan Dordrecht niet worden betaald. In 1572 breidt de reformatie zich over de Alblasserwaard uit en wanneer in het jaar daarop de Diefdijk doorbreekt, betekent dit dat pas in 1575 de Spanjaarden de Alblasserwaard heroveren. Ook in Streefkerk komen de Spanjolen met hun pekfakkels en de houten huisjes met hun rieten daken moeten er aan geloven. Zelfs de kerk wordt niet gespaard. Een aantal jaren later wordt de kerk herbouwd tot een reformatorische kruiskerk.
Met de komst van de Gouden eeuw begint ook in Streefkerk de welvaart. Enkele uit die tijd bewaard gebleven boerderijen getuigen hier nog van. Uit de verpondingslijst van 1632 weten we dat er toen 106 huizen stonden. De kerk gaat in 1647 opnieuw in vlammen op. Bij de herbouw wordt het gebouw aanzienlijk uitgebreid, waarbij de symmetrie van de kruisvorm grotendeels verloren gaat. Er komt een prachtig gebeeldhouwde preekstoel, koperen luchters, een nieuw orgel en een rijk versierd klankbord.
Van oudsher vormt Streefkerk een ambachtsheerlijkheid. Dat betekent dat de ambachtsheer het voor het zeggen heeft. Na 1680 komen zij uit het geslacht de Meij en vooral Johannes de Meij is allesbehalve gemakkelijk als het op benoemen van predikanten of onderwijzers gaat. De 18e eeuw is ook voor dit dorp een tijd van achteruitgang. Geplaagd door dijkdoorbraken wordt het in vele gezinnen armoe troef. De diaconie moet maar al te vaak bijspringen. Bij diverse branden is veel van het oud-archief verloren gegaan, zodat we uit de vroege geschiedenis maar betrekkelijk weinig weten. Wat uitvoeriger worden we ingelicht door onderwijzer P. de Jong, die een boekje schrijft over de Franse tijd (1795-1815). Ook uit de vele stukken die uit die tijd bewaard zijn weten we veel over de Franse tijd.
Het aantal inwoners in 1840 bedraagt 1337 personen en in 1876 was dit aantal al opgelopen tot 1768 personen. Omdat Napoleon de heerlijke rechten heeft afgeschaft, verkoopt de familie De Mey de ambachtsheerlijkheid aan Petrus Jacobus Tieleman uit Den Haag. Een van de rechten die behouden blijft is het veerrecht van het Bergstoepse veer. Voortaan wordt de gemeente bestuurd door notaris Vonk, die tevens burgemeester is. Wanneer deze combinatie bij wet verboden wordt, wordt hij opgevolgd door burgemeester Gautier. In zijn woonhuis Nieuwe Veer 26 is tevens de secretarie gevestigd. De in hoofdzaak agrarische bevolking in de 19e en begin 20e eeuw werd vaak geteisterd door diverse veeziekten. Een welvarend dorp was het ook in die tijd allesbehalve.
Op 6 mei 1914 raakt door een onachtzaamheid van een loodgieter de kerk opnieuw in brand. De allesverwoestende vlammen laten niet veel heel en de andere dag resten van het gebouw slechts de zwartgeblakerde muren. Pas in 1919 kan de geheel volgens oude stijl weer opgebouwde kerk in gebruik worden genomen.
De oorlogsjaren 1940-1945 zijn aan de bewoners van Streefkerk niet ongemerkt voorbij gegaan. Het begon al gelijk begin mei toen evacueés uit Wageningen om een onderdak vroegen. Vervolgens dropte een aangeschoten bommenwerper zijn brandbommen boven het dorp, waarbij er drie door het dak van de kerk vielen, maar gelukkig niet ontploften. Anders was het met de brandspuit waar wel een bom op terecht kwam, die ontplofte. Ook de kerkklok viel in 1943 in handen van de roofzuchtige bezetter, om te worden omgesmolten tot kanonsloop. Honger is er niet geleden en zo konden regelmatig voedselzoekers uit Rotterdam aan eten worden geholpen.
Ondanks het feit dat de bevolking het zelf vaak niet al te breed heeft, leeft men enorm mee als elders mensen door een ramp of oorlogsleed worden getroffen. Een mooi voorbeeld hiervan is de (HARK) actie (Hulp Actie Roode Kruis) na de bevrijding in 1945. Ten zuiden van de grote rivieren was er, om dit deel van ons land te bevrijden van de Duitse overheersers, door de Canadese en Amerikaanse legers ontzettend veel verwoest. Een voorbeeld hiervan was bijv. Willemstad aan het Hollands Diep. De mensen waren daar bijna alles kwijtgeraakt. Toen na 5 mei 1945 via de HARK een beroep op de inwoners van Streefkerk werd gedaan om goederen o.a. in de vorm van meubilair te schenken aan deze getroffen landgenoten werd hier spontaan gehoor aan gegeven.
Een eigen gemeentehuis ontbreekt in die tijd nog steeds. Daar was eenvoudigweg geen geld voor. Huwelijken worden voltrokken in het dorpscafé. In dezelfde zaal worden ook de raadsvergaderingen gehouden. Pas wanneer in 1954 een nieuwe school wordt gebouwd, wordt de oude hoofdenwoning naast de school tot gemeentehuis verbouwd. Na de bevrijding werd er in Streefkerk slechts mondjesmaat gebouwd, zodat vele Streefkerkers elders onderdak moesten zoeken. In 1965 werd burgemeester Dekking opgevolgd door burgemeester Viezee, die de gemeente tot de herindeling in 1985 heeft bestuurd. Onder zijn bestuur vond de dijkverzwaring plaats, die heel wat veranderingen te weeg bracht. Oude bebouwing moest wijken voor een verhoogde, verbrede dijk. (bron: Historische Kring Nieuwpoort, die de voormalige gemeente Liesveld als werkgebied heeft)
Waterhuishouding
Tot omstreeks 1700 heeft de Polder Streefkerk op een natuurlijke manier via vier sluisjes afgewaterd op de Lek. Later wordt de afwatering bijgestaan door molens. In 1514 is er in ieder geval al sprake van vier molens en twee sluizen.
Door de inversie van het polderlandschap ten opzichte van de waterstanden op de Lek wordt omstreeks 1600 reeds overgegaan tot de aanleg van de Lage Boezem. Als het water in de rivier te hoog staat, kan het water hierin tijdelijk worden opgeslagen. Omstreeks 1664 is de bergingscapaciteit van de boezem vergroot. Er wordt een nieuwe uitwateringssluis gebouwd en een ruimere voorboezem aangelegd.
Het toenemende verschil tussen het maaiveld en de gemiddelde rivierwaterstand vereist voortdurend nieuwe aanpassingen. Begin 18e eeuw ontstaat dan ook een waterhuishoudkundig systeem van een getrapte bemaling, dat bestaat uit drie ondermolens en twee bovenmolens. De poldermolens (ondermolens) brengen het overtollige water op de Lage Boezem en dit water wordt vervolgens door de bovenmolens op de Hoge Boezem gemalen. Bij voldoende laagwater op de Lek kan dit overtollige water vanuit de Hoge Boezem via de uitwateringssluis op de Lek worden geloosd. Er is zelfs een mogelijkheid om bij zeer lage rivierwaterstanden het overtollige water uit de Lage Boezem via de wachtheul in de Tiendweg, de Hoge Boezem en de uitwateringssluis direct op de Lek te lozen.
Om de bergingscapaciteit van de Hoge Boezem te vergroten, zijn omstreeks 1875 de bovenmolens 'gerezen'. De bovenmolens worden op een hogere stenen voet gezet en het waterstaatkundige systeem aangepast. Het verschil tussen het peil van de Hoge en Lage Boezem bedraagt uiteindelijk 2,50 m. In 1952 is aan de Nieuwe Veer een elektrisch aangedreven poldergemaal gebouwd. Hiermee komt een einde aan een tijdperk van windbemaling van meer dan 400 jaar en dit betekent in feite het einde van het molencomplex. In het kader van de dijkversterking is in 1987 de bemaling van de Polder Streefkerk verplaatst naar het Achterwaterschap en is dit poldergemaal vervangen door een elektrisch aangedreven vijzelgemaal met een capaciteit van 160 m3/min.
Terug naar boven- In 2010 en 2011 zijn respectievelijk een Toekomstvisie en Stedenbouwkundige Visie voor Streefkerk opgesteld. Kernpunt binnen het plan is de aanleg van een zogenaamde Klimaatdijk, een dijkgedeelte van maar liefst 35 meter breed. Beginnend vanaf de Randweg in westelijke richting tot aan de huidige bebouwing aan de Lekzijde. Deze dijk is extra sterk en extra veilig. Daarmee is de Klimaatdijk helemaal voorbereid op klimaatveranderingen, de stijging van de rivierstanden en de bodemdaling van het veen(weide)gebied.
De huidige dijk wordt aan de rivierkant fors verbreed. De dijkversterking wordt gecombineerd met uitbreiding van de jachthaven in westelijke richting, ontwikkeling van de locatie timmerfabriek, plannen met de voormalige brandweergarage en het plan Kooikerpad. Het nieuwe dorpshart komt straks bovenop de dijk te staan. Daar komen winkels en een groot ‘Lekdijkplein’. Aan de Kerkstraat, waar nu de winkels staan, komt woningbouw. Voor nadere informatie zie de Toekomstvisie Streefkerk en de site Dijkverbetering Kinderdijk - Schoonhovenseveer.
- De anno 2015 78-jarige mevr. Jo Stuurman krijgt in dat jaar geen vergunning meer voor haar Wolkoopjeskelder in Nieuw-Lekkerland. Gelukkig heeft ze een ander geschikt pand gevonden aan de Kerkstraat in buurdorp Streefkerk en heeft daar dus een 'doorstart' gemaakt. In de winkel zijn ca. 90 soorten wol te vinden, waaronder een uitgebreide collectie sokkenwol. Ook zijn er voor een prikkie gebreide producten als truien te koop. Maar zelf breien doet mevrouw Stuurman niet. "Daar ben ik veel te onhandig voor."
Het handelen zit haar daarentegen in het bloed. "Ik koop partijen op en die kan ik dan weer goedkoop verkopen. Ik doe het voor mijn klanten, rijk word ik er niet van." Haar familie is wat minder enthousiast over de nieuwe winkel. "Die vinden dat ik op mijn leeftijd thuis moet gaan zitten. Maar ik voel me nog steeds fit, dus waarom niet?" De winkel is geopend op dinsdag, donderdag en zaterdag. Haar kleinzoon heeft de webwinkel Wolkoopjeskelder gemaakt, voor wie vanuit zijn luie stoel wil bestellen. (bron: RTV Rijnmond)
- In 2015 en 2016 zijn de watergangen op het grondgebied van Streefkerk gebaggerd. Door te baggeren wordt het slib op de bodem van de watergangen verwijderd. Dit maakt de watergangen schoner en ook dieper. Hierdoor ontstaat meer ruimte om bij zware regenbuien het water op te vangen en af te voeren. Zo wordt wateroverlast voorkomen. De schonere watergangen leveren bovendien een positieve bijdrage aan het leven in en om het water.
Terug naar boven- Streefkerk heeft 15 rijksmonumenten.
- De klok van de Hervormde (PKN) kerk is in 1949 opnieuw gegoten, nadat de vorige in 1943 door de Duitsers was toegeëigend. In 1949 zijn ook vier wijzerplaten aangebracht. Daarvoor bezat de klok maar één wijzerplaat en wel aan de noordkant, dus aan de Lekzijde. De huidige kerk van de Hervormde Gemeente Streefkerk is in 1919 in oude stijl gebouwd/herbouwd. Er zijn 3 voorgangers geweest, die alle door brand verloren zijn gegaan. De eerste kerk dateerde uit 1495. Daarvóór moesten de inwoners ter kerke in het aan de overzijde van de Lek gelegen Lekkerkerk. De kerktoren kan worden beklommen (openingsdagen en -tijden moeten we nog nagaan).
- In Streefkerk vind je maar liefst 5 molens: - Poldermolen Broekmolen. Aan de Zijdeweg bij de Broekmolen is op 31 december 2012 een boom geplant als symbool van de samenvoeging per 1 januari 2013 van de gemeenten Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland tot de nieuwe gemeente Molenwaard (zie foto). Waarom op deze plek? Omdat dit het driegemeentepunt was: het punt waar de grenzen van deze drie gemeenten bij elkaar kwamen. - Poldermolen de Achtkante Molen. - Poldermolen de Kleine (Tiendweg) Molen. - Poldermolen de Oude Weteringmolen. - Op de dijk staat de achtkante korenmolen De Liefde (voorheen De Hoop, maar ja zo heten bijna alle molens, dus we kujnnen ons voorstellen dat ze die naam hebben veranderd...) uit 1893. Op de foto: molen De Liefde is in september 2010 enkele weken aangekleed geweest met gebreide lapjes.
- Verder zijn er nog de fundering van de Sluismolen en de fundering van de Hoge Tiendwegsemolen. Er zijn plannen om deze twee bovenmolens te herbouwen. De drie ondermolens van het complex, te weten de Kleine Molen, de Achtkante Molen en de Oude Weteringmolen, zijn reeds in hun oude glorie hersteld en zijn regelmatig in gebruik. Het draaien van deze molens wordt mogelijk gemaakt door de hiervoor aangelegde circuitbemaling. De herbouw van de bovenmolens kan niet los worden gezien van een complete inrichting van het waterhuishoudkundige stelsel van lage boezems, hoge boezem, de aanleg van boezemkaden en overige kunstwerken.
Om de algehele herinrichting van het molencomplex te kunnen realiseren, moeten nog diverse percelen worden aangekocht. Inmiddels heeft molenbeheerder SIMAV een gedeelte hiervan reeds in eigendom. Met de herbouw van de twee bovenmolens wordt een van de mooiste molengangen uit het gebied hersteld. Door het terugbrengen van de Hoge en Lage Boezems en het tussenliggend gebied weer als natuurgebied in te richten, wordt het molencomplex weer volledig in zijn oorspronkelijke samenhang hersteld. Het Herinrichtingsplan Molencomplex Streefkerk (2007) beschrijft wat hier allemaal voor moet gebeuren.
Terug naar boven- Muziekfestival Strocks (februari).
- 2x per jaar (in april en vermoedelijk in oktober) is er in Streefkerk een 2e Hands Kinderkleding-beurs. Van de verkochte kleding is de helft van de opbrengst voor degene die het heeft ingeleverd, de andere helft is voor Woord & Daad. Wat maakt de beurs uniek? Streefkerkse gezelligheid, breed assortiment, bescheiden prijzen en meerdere stands met andere artikelen zodat het voor iedereen interessant is.
- Op Koningsdag zijn er allerlei sporten en spelen zoals Ringrijden met de tractor en Zeskamp met o.a. zeephelling.
- Avondvierdaagse (eind mei / begin juni).
- Touwtrektoernooi (op een zaterdag in juni) georganiseerd door Touwtrekvereniging Streefkerk, die zich zelfs op Europees niveau goed weet te weren: op het EK 2015 eindigden zij bij de beste 8. Er is zowel een Recreantentoernooi als een Competitiewedstrijd voor getrainde teams.
- Het Midzomer Pleinfeest (op een vrijdag in juni) is een muzikale avond voor jong en ouder.
- Jaarmarkt (op een zaterdag in juni).
- Oktoberfest (eind oktober).
- Kerstmarkt (op een dinsdag in december).
Terug naar boven- Veerdienst op Groot-Ammers v.v. over de Lek.
- Van juni t/m augustus organiseert Molenwaard Actief iedere woensdagmiddag om 14.30 uur wandelingen door Streefkerk.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Streefkerk, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Streefkerk (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - De site van Streefkerk Actief biedt een overzicht van alle lokale verenigingen en hun sites, en heeft een kalender met de activiteiten van alle verengingen.
- Nieuws: - Nieuws over activiteiten en evenementen in het dorp op Facebook.
- Magazine De Kantlijn editie Alblasserdam, Kinderdijk, Nieuw-Lekkerland en Streefkerk is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers).
- Dorpshuis: - De naam van Dorpshuis De Vijf Lelies verwijst naar het wapen van de voormalige gemeente Streefkerk, waarin 5 lelies zijn verwerkt.
- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Boomgaard. - School met de Bijbel. - BSO en kinderopvang Kindcentrum ONS Stekkie (waarbij ONS staat voor Opvang Nieuwe Stijl).
- Muziek: - Muziekvereniging OKK (Oefening Kweekt Kunst) is opgericht in 1904.
- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Streefkerk is opgericht in 1958.
- Gymnastiekvereniging Sparta is opgericht in 1928 en biedt faciliteiten voor jong en ouder om op een actieve en leuke manier met sport bezig te zijn.
- Zorg: - Thomashuis Streefkerk heeft 8 plaatsen voor bewoners met een verstandelijke beperking (en zit inmiddels vol).
- Zorgboerderij De Parel is er voor kinderen en jongeren in de leeftijd van 6-25 jaar met een verstandelijke beperking, een vorm van autisme, ADHD of ODD, of met een combinatie hiervan.
- Door de weeks is er plek voor maximaal 4 kinderen op Zorgboerderij Heykoop. In het weekend zijn dat er meestal 8. De kinderen helpen met het voeren en verzorgen van de dieren, het uitmesten van de hokken en het schoonhouden van de stallen. Daarnaast in de moestuin werken of in het hooi spelen. Ze kunnen ook trampoline springen, skelter rijden, in de zandhoop spelen en voetballen. Maar ook jonge 'vlotbouwers' kunnen zich naar hartelust uitleven.
- De Molenhoeve is een rundveebedrijf dat in 2010 is uitgebreid met een Zorgboerderij. Roelof en Gerda bieden senioren en ouderen met een zorgvraag een zinvolle dagbesteding. Hierbij worden zij geholpen door onze enthousiaste medewerkers en vrijwilligers. Kleinschaligheid en persoonlijke aandacht staan voorop.
- Zorgboerderij Den Oudenhove is een melkveehouderij met 60 koeien, kalveren en jongvee. Verder zijn er nog schapen, geiten, konijnen, cavia’s, een paard en een groentetuin. Maarten en Els den Ouden richten zich vooral op kinderen met gedragsproblematiek, zoals ADHD of autisme. De kinderen kunnen o.a. meehelpen met het verzorgen en voeren van de dieren of ze kunnen in de groentetuin werken. Of knutselen, bakken, en in de werkplaats kunnen de jongens timmeren en slopen.
- Wonen: - In deze tijden van schaalvergroting en ook megaconcerns op het gebied van wonen, heeft het dorp Streefkerk nog altijd een eigen woningbouwvereniging: Woningbouwvereniging Beter Wonen. Ook voor de komende jaren denkt zij als zelfstandige instelling goed toegerust te zijn om haar taken efficiënt en effectief te kunnen uitvoeren.
- Weer: - Weerstation Streefkerk.
- Veiligheid: - EHBO-vereniging Streefkerk heeft ca. 25 leden. Ze verzorgen beginners- en herhalingscursussen EHBO, en zijn - op vrijwillige basis - op de meeste evenementen van het dorp aanwezig.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van het dorp, met foto's van de grafzerken. - Doop-, Trouw- en Begraafregisters Streefkerk ca. 1585 - ca. 1836.
Reactie toevoegen