Status

- Nederweert-Eind is een dorp in de provincie Limburg, in de regio Peelland, gemeente Nederweert.

- Onder het dorp Nederweert-Eind vallen ook de buurtschappen Hoeven en Hulsen.

Naam

In het Limburgs
D'Indj, D'Ind-j.

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Eindenaar.

Naamgeving
Tot medio 2008 stond op de plaatsnaamborden alleen Eind. Sinds medio 2009 staat daar Nederweert-Eind. In het postcodeboek stond die naam al langer. Wellicht om hetzij de ligging van dit kleine, relatief onbekende dorp nader te duiden, hetzij om het onderscheid aan te geven met andere plaatsjes die Eind heten. Op richtingborden in de buurt staat nog wel 'Eind'. Ook in de volksmond wordt het dorp nog gewoon kortweg Eind genoemd.

Oudere vermeldingen
1790 Eynde, 1840(1) Eijnd, 1843 Eind, 1846 Eynd.

Naamsverklaring
Eind 'uiteinde, plaats waar iets ophoudt'. Het woord eind of einde wordt in plaatsnamen veel gebruikt om de ligging aan de rand of het laatste stuk van iets aan te geven, bijvoorbeeld van een dijk of weg. In Brabant gaat het veelal om een op de overgang naar de woeste grond en dus aan de rand (= eind) van de cultuurgrond gelegen nederzetting, waarbij de aard van de woeste grond vaak in het eerste deel van de samenstelling wordt uitgedrukt. Het benoemingsmotief kan echter ook de ligging in een bepaald deel van een poldergebied zijn, vergelijk namen als Noord-, Oost-, West- of Zuideinde. Zelfstandig gebruikt, zoals hier, komt het toponiem weinig voor.(2)

Ligging

Nederweert-Eind ligt ZO van Nederweert.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Nederweert-Eind 31 huizen met 160 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 600 huizen met ca. 1.600 inwoners.

Geschiedenis

Van buurtschap naar dorp
In 1934 nemen bewoners van buurtschap 't Eind contact op met het kerkbestuur van de St. Lambertusparochie te Nederweert met de vraag een eigen kerk te mogen bouwen. De afstand van 't Eind tot Nederweert bedraagt ongeveer 3,5 km. Niet alleen de kerkgangers moeten deze afstand afleggen, ook de kinderen die naar school gaan moeten tweemaal per dag deze afstand te voet maken. In feite komt het verzoek er op neer dat er een nieuwe parochie gesticht moet worden. Dat dit niet van een leien dakje is gegaan staat vakkundig beschreven in het boek 'van brök... tot brök', samengesteld door em. pastoor Jacq. Maes, 2e bouwpastoor, met als kroniekschrijver J.H. Brand als 1e bouwpastoor.

Discussie- en zorgpunten zijn de grenzen van de nieuwe parochie, het zoeken naar middelen om te voorzien in de levensbehoeften van de toekomstige pastoor, de plaats waar de kerk moet komen en de kosten die hieraan verbonden zijn. Ook schijnt er een poging te zijn geweest om de buurtschap Schoor in de oprichting te betrekken, want ook voor hen zou de kerkweg dan een half uur korter zijn (dat is echter niet doorgegaan; de kapel aldaar uit 1916 is in 1957 verbouwd en uitgebreid tot kerk). Alle betrokken instanties willen er natuurlijk hun zegje over doen; moederparochie St. Lambertus, het dekenaat Weert, het Bisdom Roermond en de gemeente Nederweert.

In 1937 wordt een bouwpastoor benoemd. En in 1939 wordt de parochie officieel opgericht. Echter op 1 september 1939 valt nazi-Duitsland Polen binnen waarmee de Tweede Wereldoorlog is begonnen. Gezien de roerige omstandigheden wordt op verzoek van bisschop Mgr. Lemmens van Roermond besloten de nieuwe kerk voorlopig niet te bouwen, maar te beginnen met de bouw van een bijzondere lagere school en de zolder hiervan te gebruiken als noodkerk. Zie verder bij Bezienswaardigheden.

Recente ontwikkelingen

- Dorpsontwikklingsvisie Nederweert-Eind.

- Na 42 jaar Festeynder en 8 jaar Festeynderplein was het voor beide evenementen in 2017 de laatste editie. Festeynder was het grootste ambachtenfestival van Nederland, waarbij een groot deel van de inwoners zich in kleding uit vroeger tijden hulde. Jaarlijks was er een ander thema. Verder werd op elk plein de inwendige mens goed verzorgd, met kramen waar je kon proeven van op authentieke wijze vers bereide producten. Zo vond je er lekkernijen als pannenkoeken, poffertjes, wafels, verse frites, Franse broodjes en natuurlijk ook Limburgse vlaai. Festeynderplein was een avond met diverse live bands, met de opbrengst jaarlijks voor een ander goed doel.

De afgelopen jaren liepen de inkomsten van beide evenementen terug. Vooral door minder bezoekers. Diverse aanpassingen hebben niet tot voldoende bezoekerstoename geleid om e.e.a. financieel verantwoord te houden. Tijdens diverse overleggen van de organisatie met de lokale verenigingen van Nederweert-Eind - die meehielpen in de organisatie en op die manier hun verenigingskas konden spekken - en de vrijwilligers is gebleken dat er onvoldoende draagvlak is voor verdere verandering. Dat heeft de organisatie tot dit besluit gedwongen. De organisatie vindt dit zeer jammer en spreekt haar dank uit aan de vaak jarenlange trouwe sponsoren en de vele vrijwilligers en bezoekers door de jaren heen.

Bezienswaardigheden

- Nederweert-Eind heeft 1 rijksmonument, zijnde de 19e-eeuwse gesloten hoeve op Hulsen 10.

- Nederweert-Eind heeft 1 gemeentelijk monument, zijnde het pand van basisschool De Tweesprong op St. Gerardusstraat 22.

- Parochie St. Gerardus Majella wordt in 1939 opgericht. Kort erna komen de school en pastorie gereed. In 1941 wordt de zolder van de school, in afwachting van de bouw van de 'echte' kerk, voorlopig in gebruik genomen als noodkerk. De huidige kerk komt, o.a. door de oorlogsomstandigheden, pas in 1956 gereed. De parochie is vernoemd naar Gerardus Majella, die in de 18e eeuw als lekenbroeder zijn eenvoudige werk zonder tegenspraak vervult. Gerardus is bekend geworden om het geduld waarmee hij beledigingen en pijnigingen ondergaat en om zijn liefdadigheidswerk. Gerardus Majella is de patroonheilige van kleermakers, portiers en zwangere vrouwen. Hij is in 1904 door paus Pius X heilig verklaard. Het redemptoristenklooster in Wittem is een aan hem gewijd Nederlands bedevaartsoord.

In de naoorlogse jaren hebben de daaropvolgende generaties in Nederweert-Eind de parochie uitgebouwd en tot wasdom laten komen. De Gerarduskerk is voor veel Eindenaren nog altijd een ontmoetingsplek om te herdenken en te vieren en een symbool van hun verbondenheid. Dat is ook te merken aan het grote aantal vrijwilligers, die zich belangeloos inzetten voor het behoud van hun parochie. Onder de link vind je onder het menu 'Onze kerk' nog een aantal pagina's met uitvoerige beschrijvingen van o.a. de voorgeschiedenis van parochie en kerk, de bouwgeschiedenis, en de bijzonderheden van het exterieur en interieur.

- Het unieke van het Limburgs Openluchtmuseum Eynderhoof zit mede in de opzet en exploitatie van het museum: alles wordt door vrijwilligers (meer dan 200!) gedaan. Het museum geeft een beeld van het leven in het Peelgebied, vanaf de Tjongercultuur (aan de hand van een expositie van archeologische vondsten), de ambachtelijke ontwikkelingen van de 18e eeuw tot aan de eeuwwisseling en de industriële geschiedenis tot 1950. Alles wordt getoond middels het uitvoeren van de diverse ambachten en het exposeren van waardevolle gebruiksvoorwerpen en gereedschappen in de verschillende gebouwen. In museum Eynderhoof vind je o.a. een graanmaalderij, schoenmakerij, kuiperij, smidse, zagerij (met grote boomzaag), wissenberging (mandenvlechters), bakhuis, karschop, dierenverblijf (kinderboerderij), plaggenhut en een bijenhal. Heemtuin Eynderbeemden geeft een prachtig beeld van de flora en fauna in het gebied van Peel tot Maas. - Openluchtmuseum Eynderhoof op Facebook.

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - K.V. De Piepkukes. - Jeugdkarnavalsvereiniging De Krielkes. - Vanaf de 11e van de 11e t/m aswoensdag begeleidt het in 2010 opgerichte Blaoskracht 11 de prins van KV De Piepkukes en zijn gevolg met carnavalsmuziek. Verder musiceren zij ook buiten het carnavalsseizoen, door het organiseren van muzikale activiteiten en het muzikaal begeleiden van diverse activiteiten in en buiten Nederweert-Eind.

- Kermis (eind mei).

- Enkele inwoners van Nederweert-Eind bespreken in 2009 dat zij het jammer vinden dat er in de winter niets te doen is in openluchtmuseum Eynderhoof, en hoe mooi het zou zijn om dit mooie terrein in een winters decor in te zetten voor een kerstevenement. En zo geschiedt; ieder jaar in een weekend eind december wordt het openluchtmuseum omgetoverd tot het Eynder Winter Festijn. Men werkt met 3 thema’s; Dickens, het Kerstverhaal en het EynderRyck. Je ontmoet de Kerstman, de notabelen, zwerfkinderen, de poppenspeler en de vuurmannen met hun speciale act in Dickens. De heks, magiërs, boskoning en boselfjes dwalen in het EynderRyck. Levende kerststal, nomaden, buikdanseressen. En koren en muzikanten luisteren het geheel in kerstsfeer op.

Jaarlijks wordt het evenement aangevuld met nieuwe acts en veranderingen. Enerzijds omdat Eynderhoof blijft veranderen met nieuwe gebouwen en indelingen. Anderzijds om de bezoekers jaarlijks te blijven verrassen met nieuwe acts. Bij het Eynder Winter Festijn zijn zo’n 500 vrijwilligers, figuranten en artiesten in alle leeftijden betrokken. Dit varieert van een baby als kindje Jezus tot de Kerstman. Daarnaast zijn er veel kinderen die figureren als zwerfkinderen in het Dickens straatbeeld. Vele vrijwilligers zijn ook betrokken bij de voorbereidingen met de opbouw en aankleding. En tijdens het Eynder Winter Festijn voeren ook vrijwilligers hun ambachten uit. Inmiddels is het een gerenommeerd evenement dat dagelijks 3.000 tot 4.000 bezoekers trekt.

Landschap, natuur en recreatie

- De dagcamping in Nederweert-Eind wordt beheerd door Limburgs Landschap. Het terrein vervult een belangrijke functie voor de natuurgebieden Schoorkuilen en Sarsven / De Banen (ZO van het dorp), die de komende jaren verder worden ontwikkeld. Het college van Gedeputeerde Staten van Limburg heeft in januari 2018 het ontwerpbeheerplan voor Natura 2000-gebied Sarsven en De Banen vastgesteld. Het beheerplan vormt een nadere uitwerking van de beschermingsmaatregelen voor het natuurgebied. Sarsven en de Banen is een natuurgebied met een oppervlakte van 173 hectare en eigendom van Stichting het Limburgs Landschap. Het natuurgebied wordt gekenmerkt door een habitat van zwakke en zeer zwakke gebufferde vennen met kranswierwateren en met een bijbehorende vegetatie van drijvende waterweegbree. De habitat is te klein is om instandhouding te garanderen. Doelstellingen van het beheerplan zijn daarom om de randvoorwaarden voor de habitats te verbeteren en de kwetsbare habitats met circa 45 hectare uit te breiden. Dat laatste heeft gevolgen voor de veehouderij in de omgeving van het Natura 2000-gebied.

- In Nederweert-Eind ligt een perfect onderhouden maïsveld van meer dan 6 voetbalvelden groot; de trots van eigenaar IJsboerderij Gommers. Gommers en Bonduelle Nederland hebben de handen ineen geslagen en realiseren in de zomermaanden het unieke Bonduelle Maïsdoolhof. Kinderen leren in een spannende speurtocht spelenderwijs alles over maïs, en kunnen op de uitkijktoren ontdekken wat er allemaal in het veld te zien valt. Ze gaan op zoek naar 'de schat van goud', het crispy maïs-goud. Als ze de uitweg uit het doolhof hebben gevonden, kunnen ze genieten van een bijzonder, home-made maïs-ijsje; een primeur voor Nederland.

Maïs is een graansoort, maar wordt vaak gegeten als groente. Oorspronkelijk komt de veelzijdige plant uit Midden-Amerika, waar het al 3000 jaar wordt gegeten. Vooral in Mexico vormt maïs de basis van diverse gerechten. Dankzij Columbus kunnen wij ook in Europa genieten van de gezonde aspecten van maïs. Het bevat veel voedingsvezels. Maïs ondersteunt een gezonde bloedsuikerspiegel, mede door de aanwezige vitamine B en eiwitten. Door de van nature zoete smaak is maïs ook geliefd bij kinderen.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Nederweert-Eind, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Algemeen: - Site van en over Nederweert-Eind.

- Nieuws: - D'Indjs Blaedje is de wekelijkse huis-aan-huiskrant voor de dorpen Nederweert-Eind (Limburgs: D'Indj) en Budschop. Onder de link vind je de nieuwssite van deze krant. - Nieuws uit Nederweert-Eind op Nederweert24.nl.

- Belangenvereniging: - Het in 1977 opgerichte Parochieel Comité is in 2016 van naam gewijzigd in Dorpsraad Eind. De dorpsraad komt op voor het algemeen belang en de leefbaarheid van het dorp, functioneert als intermediair tussen de gemeente en de gemeenschap, en organiseert door het jaar heen diverse evenementen.

- Buurtverenigingen: - Buurtvereniging Buurtschap Eendracht is opgericht in 1966. - Buurtvereniging Buurtschap Kruisstraat.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Tweesprong biedt ook onderdak aan peuterprogramma en BSO Okido. - Kinderopvang 't Zonnetje.

- Sport: - Voetbalvereniging Eindse Boys. - Tennisverenging TC Eynderveld.

- Overige verenigingen: - Schuttersgilde St. Lucie is al heel oud. Hoe oud precies is in de archieven niet meer te achterhalen, maar de oudste koningsplaat met jaartal dateert uit 1664. - MC De Peelrijders is opgericht in 1969 en biedt motorcrossers, zijspan- en quadrijders de gelegenheid om hun hobby uit te oefenen, op het eigen circuit aan de Leveroysedijk. - Toneelvereniging Mengelmoes. - ZijActief St. Catharina Nederweert-Eind bestaat sinds 1950 en is beslist niet stil blijven staan. Jaarlijks stellen ze met veel zorg een jaarprogramma samen met een inhoud die past in de huidige samenleving. Onderwerpen waar je misschien wel ooit van gehoord hebt, maar het fijne niet van weet. Wil je ook kunnen meepraten en -denken in deze drukke jachtige tijd? Gun jezelf dan een avond per maand ZijActief en voel je thuis tussen al die vrouwen die graag hun denk- en zienswijze willen verruimen.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Nederweert-Eind.

• 1. Alphabetisch register van alle bewoonde oorden des rijks (gebaseerd op de Volkstelling 1840, red.),
  Doorman, De erven
  , p.448, (1850)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)