Ruinen

Plaats
Dorp
De Wolden Westerveld
Drenthe

gemeente_ruinen_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Ruinen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Ruinen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Ruinen

Terug naar boven

Status

- Ruinen is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente De Wolden. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1997. Een deel van het dorpsgebied buiten de dorpskern, met daarin met name delen van de buurtschappen Benderse en Witteveen, ligt sinds de herindelingen van 1998 door een grenscorrectie in de gemeente Westerveld.

- De voormalige gemeente Ruinen besloeg een groter gebied dan het deel ervan dat in 1998 naar de nieuwe gemeente De Wolden is overgegaan. Naast het hiervoor vermelde buitengebied van het dorp, is in 1998 ook een deel van het buitengebied van het dorp Pesse naar de nieuwe gemeente Westerveld overgegaan; daarnaast zijn delen van deze voormalige gemeente overgegaan naar de (in 1998 vergrote) gemeente Hoogeveen, met name (de dorpskern van) Pesse, en verder overige delen van de gemeente O van de A28 en Z van de N375.

- Wapen van de voormalige gemeente Ruinen.

- Onder het dorp Ruinen vallen ook de buurtschappen Anholt, Armweide, Benderse, Engeland, Gijsselte, Hees, Leeuwte, Oldenhave, Ruinerweide en Witteveen. Dit zijn 10 buurtschappen in totaal.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Rune. Een inwoner van dit dorp is een Runer.

Oudere vermeldingen
1139 kopie 16e eeuw Runa, 1169 kopie 15e eeuw Runensis, Runen, 1181 kopie 15e eeuw Runen, Runa, Rune, Runensis, 1217 kopie Runa, ca. 1225 kopie 1330 kopie Johannes de Runen, 1298-1304 Rune, 1384 Ruynen, 1582 Ruinen, 1634 Runen.

Naamsverklaring
Etymologie onbekend. Men heeft deze naam wel verbonden met rûne 'smal dalletje', maar dit is nergens geattesteerd. Verder ziet men in Runa een samenstelling van Ruun* en A, te verbinden met rinnen en Rijn, een inval die we volgens de kritiek maar beter onbesproken kunnen laten. Ook een mansnaam Ruin berust op fantasie. Bij de bouw van de kerk van Ruinen is tufsteen gebruikt. Op basis van dit gegeven reiken kerk en nederzetting tot minstens in de 11e eeuw terug.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Ruinen ligt NW van Hoogeveen, O van Havelte, Z van Dwingeloo.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Ruinen 312 huizen met 2.015 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 179/1.059 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Ansen 23/167, Echten 24/210 en Pesse 86/579. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.400 huizen met ca. 3.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Ruinen, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- "Door de grote belangstelling voor historie die in de loop der eeuwen het karakter van ons dorp en onze thans voormalige gemeente hebben beinvloed, is in 1982 vanuit de bevolking Stichting Historie van Ruinen opgericht. De stichting stelt zich ten doel de veranderingen die plaatsgevonden hebben in beeld te brengen en beheert daarvoor Museumboerderij Pasmans Huus. Daarnaast brengen we vier maal per jaar een periodiek uit waarin tal van beschrijvingen zijn opgenomen als resultaat van onderzoek door een van de redactie- en/of stichtingsleden. Elk jaar op de 1e maandag van het nieuwe jaar organiseert de stichting een Nieuwjaarsvisite, waarin het gehele voorbije jaar nogmaals wordt doorgenomen door Thomasvaer en Pieternel. Wij zijn natuurlijk altijd op zoek naar nieuwe donateurs, help onze stichting en word ook donateur! Je kunt de stichting steunen door donateur te worden voor €16,- of € 20,- per jaar (dat laatste geldt voor toezending van ons periodiek per post). Donateurs ontvangen vier keer per jaar ons periodiek "De Kloetschuppe" en hebben tevens gratis entree tot museumboerderij Pasmans Huus."

- De hieboven vermelde stichting beheert Museumboederij Pasmans Huus, die een goed beeld geeft van het leven op een boerderij rond 1900. Er bevindt zich onder andere een boerenkeuken uit die tijd. Verder is er in het museum te bezichtigen; de opkamer met een collectie oorijzermutsen, twee volledig gevulde kabinetten, bedsteden en een groot aantal gebruiksvoorwerpen. Op de deel in het achterhuis zijn verschillende oude landbouwwerktuigen en enkele boerenkarren tentoongesteld. Verder zijn er wisselende tentoonstellingen. De bezoekers worden door vrijwilligers rondgeleid.

- Via het menu bovenin deze pagina vind je pagina's met uitvoerige informatie over de Mariakerk en het Joodse monument.

- Arend Dekker (1922) vertelt over de situatie in de gemeente Ruinen in de tijd van zijn jeugd.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Het Centrumplan Ruinen, dat in 2018 gereed is gekomen, betreft een integrale opwaardering van het dorpshart, door het aantrekkelijker maken van de Brink en haar omgeving. Zo zijn op de locatie waar de in 2017 gesloopte SNS-bank was gevestigd, in 2018 appartementen en enkele bedrijfsruimten gerealiseerd. Gelet op de veranderende bevolkingssamenstelling is er minder vraag naar uitbreidingslocaties en meer naar wonen nabij voorzieningen. Daarnaast is er ruimte voor vestiging van detailhandel aan de Brink en werkruimten voor startende ondernemers. Ook zijn parkeervoorzieningen en looproutes verbeterd en zijn de cultuurhistorische waarden van de Brink versterkt. De centrumontwikkeling is een belangrijke impuls voor de vitaliteit en het toeristisch-recreatieve karakter van het dorp.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Ruinen heeft 7 rijksmonumenten.

- Molen De Zaandplatte staat in buurtschap Engeland en wordt daarom aldaar beschreven.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Foodtruck Festival (juni, sinds 2018).

- Galerie/atelier Femke Anne organiseert jaarlijks op een zondag eind juni (12-17 uur) de Kunst-, Boeken en Platenmarkt Ruinen, bij haar galerie op de Brink in het centrum van het dorp. Boeken- en platenverkopers die een kraam willen op de volgende editie van dit evenement kunnen contact opnemen met organisatiebureau Wildro. Een kraam kost 25 euro. Kunstenaars en hobbyisten die op deze markt willen staan, kunnen contact opnemen met Femke Anne via tel. 06-14348108 of e-mail info@femke-anne.nl.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- "Door hard werk en goede inzet van de Werkgroep Ommetjes, zijn de Ommetjes Ruinen, oftewel korte wandelingen die alle moois van ons dorp naar voren brengen, gerealiseerd! De realisatie van deze korte wandelingen is voortgekomen uit het Dorpsplan 2011, opgesteld door Dorpsbelangen Rune, naar aanleiding van de wensen van de inwoners. Er zijn vijf Ommetjes, die allemaal starten en eindigen in het dorpshart, op de Brink. Deze Ommetjes worden aangegeven middels de paaltjes met daarop het Ommetjes Schaapje. De routes hebben een lengte van 2, 3, 4, 5 of 10 kilometer en zijn zo gekozen dat ze langs de mooie bezienswaardigheden van het dorp gaan.

Zo is daar: de ‘Molenroute’ (rood, 4km), langs molen De Zaandplatte; de ‘Havezathe-route’ (oranje, 5km), langs het vroegere kasteel de Oldenhof; de ‘Kleine Padties-route’ (blauw, 3km), langs de oude Aa; de ‘Via Lissabon naar Engeland-route’ (geel, 2km), waar deze route langsgaat kunnen de mensen zelf ontdekken door hem te gaan lopen; het Rondje Ruinen (groen, 10 km), dat alle Ommetjes met elkaar verbindt en dus langs alle mooie plekjes in ons dorp gaat. Deze route is apart aangegeven op de paaltjes. Ook is er aandacht besteed aan het maken van een informatieve folder. In deze folder wordt extra informatie gegeven over de verschillende routes en de bezienswaardigheden van ons dorp. Daarnaast worden op een kaartje de verschillende routes afgebeeld." (bron: Dorpsbelangen Rune)

- Schaapskudde Ruinen is een van de twee kuddes die grazen op Nationaal Park Dwingelderveld. De ongeveer driehonderd schapen van de kudde zijn allemaal van het eeuwenoude ras het Drents Heideschaap. Dagelijks, zowel in de zomer als de winter, begrazen de schapen de heide. Door het begrazen vergrast de heide minder en door het 'snoeien' van de heidestruikjes blijft de heide krachtig en gezond. Het prachtige Nationaal Park Dwingelderveld is een nat bos- en heidegebied van bijna 4000 hectare groot. Aan de rand van het Dwingelderveld, niet ver van het Bezoekerscentrum van Natuurmonumenten, ligt de schaapskooi (in buurtschap Benderse). Bezoekers zijn elke dag van harte welkom om de schapen te zien vertrekken of aankomen bij de kooi.

Voor een schaapherder is de winterperiode ieder jaar een zorgelijke tijd. Immers in deze tijd van het jaar is er in de natuur weinig voedsel voor de dieren te vinden. Alle schapen en vooral de dieren die lammeren hebben of krijgen moeten dan worden bijgevoerd. Het voer moet gekocht worden en voor een kudde van meer dan 300 schapen is dat een flink bedrag. Je kunt daarbij helpen door gedurende korte of langere tijd symbolisch 'een schaap te grazen te nemen'.

- Bezoekerscentrum Dwingelderveld ligt in buurtschap Benderse en wordt daarom aldaar beschreven.

- Openuchtzwembad Ruinen ligt in buurtschap Engeland en wordt daarom aldaar beschreven.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Ruinen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Ruinen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Ruinen.

- Nieuws: - Ruinen nieuwssite. - Dorpsblad 't Ruunder Waopen wordt 1x per 2 weken gratis huis-aan-huis bezorgd in het dorp en in de buurkernen Oosteinde, Echten, Ansen en een deel van Pesse. Via deze link is 't Ruunder Waopen ook online te lezen, ook oudere jaargangen, vanaf jaargang 2015. - Nieuws uit het dorp op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Mensen uit Ruinen zijn trots op hun dorp. Dorpsbelang Rune zet zich ervoor in om te zorgen dat dit zo blijft. Dorpsbelangen Rune is in 1998 opgericht om de leefbaarheid in het dorp en zijn omgeving zo optimaal mogelijk te maken, en te behouden. Dit doen we door nauwe banden te onderhouden met gemeente, instanties, bedrijven en verenigingen, waarbij uit onze ervaring blijkt, dat wij als een serieuze gesprekspartner worden beschouwd. In 2012 is het Dorpsplan uitgekomen, waar de wensen van de inwoners in een aantal speerpunten verwoord staan. Deze speerpunten zijn o.a. herinrichting van de Brink, woningbehoefte, inrichten en beheren openbare ruimte, en sociale voorzieningen.

Veel van deze speerpunten en ook andere onderwerpen zijn inmiddels concreet in ontwikkeling. Zo is Dorpsbelangen Rune samen met de gemeente bezig met de herinrichting van de Brink. Een onderdeel hiervan is de herinrichting van het kerkterrein en het realiseren van een recreatief fietspad van de brink naar de poort van het Dwingelerveld. Met ZZWD zijn we het traject van het gebruik van het nieuwe multifunctionele gebouw ingegaan. En natuurlijk zijn we trots hoe we de politiek hebben kunnen overtuigen van het nut van een mooi zwembad in het dorp. Door speeltuinvereniging Ravoti is een pannakooi gerealiseerd. Naast deze speerpunten zijn er nog vele andere onderwerpen waar Dorpsbelangen Rune zich ook voor inzet. Vind jij het ook belangrijk dat wij ons hiervoor inzetten, word dan ook lid van onze bijna 500 leden tellende vereniging. Het lidmaatschap kost € 7,50 per jaar."

- Dorpshuis: - Dorpshuis 't Neie Punt.

- Jeugd: - In Dorpshuis 't Neie Punt worden onder de noemer 'De Jonge Onderzoeker' 's middags regelmatig activiteiten georganiseerd voor nieuwsgierige kinderen.

- Welzijn: - In Dorpshuis 't Neie Punt in Ruinen organiseert Zorgcollectief Zuidwest-Drenthe (ZZWD) onder de titel 'Welkom' regelmatig activiteiten voor ouderen. Niet alleen voor mensen die in het naastgelegen zorgcentrum wonen, maar ook voor ouderen die nog zelfstandig wonen. Zij worden zo nodig door vrijwilligers met een busje opgehaald en thuisgebracht. Op de Facebookpagina staat zelfs "Iedereen is welkom", dus blijkbaar mogen ook anderen uit het dorp bij de activiteiten aanschuiven. Met enige regelmaat bezoeken ook peuters en kleuters de ouderen, zoals met Sint Maarten en voorafgaand aan Palmpasen. Verder is er eens per drie weken peutergymnastiek en eens per drie maanden een ochtend met allerhande activiteiten, zoals knutselen, liedjes zingen en verhalen voorlezen. Het doel van de peutergymnastiek is vooral om ook de ouderen in beweging te krijgen. En dat lukt heel goed: "De interactie tussen de kinderen en de ouderen is geweldig. En ik overdrijf niet als ik zegt dat de ouderen uitzien naar deze ochtenden. Je ziet mensen gewoon opleven en de kinderen vinden het ook heel leuk", aldus Margriet Geertsma, activiteitenbegeleidster bij ZZWD. "Maar het is ook goed voor de ontspanning. De kleintjes leren op hun beurt samen te werken en rekening te houden met anderen." De kinderen komen van de kinderopvang in het dorp: afwisselend van IKC 't Oelebröd en van de kinderopvang van Doomijn.

- Duurzaamheid: - "Het doel werkgroep Duurzaam Ruinen is een bijdrage te leveren aan de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzaam opgewekte energie. Wij zijn gestart met het realiseren van een collectief zonnepanelenproject op sporthal De Marse voor en met inwoners van het dorp en omgeving." En in januari 2019 hebben ze een drukbezochte voorlichtingsavond gehouden over warmtepompen.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van het dorp. - "De Database Hoogeveen is voortgekomen uit een project waarbij alle personen die zijn geboren, getrouwd of overleden in deze gemeente plus buurgemeenten Zuidwolde, Ruinen, Ruinerwold en diverse andere plaatsen, in onderling verband zijn vastgelegd. De inhoud beslaat momenteel circa 48.000 gezinnen en circa 136.000 personen. Het beroep van schipper was hier veel voorkomend, met als gevolg dat kinderen vaak werden geboren in diverse plaatsen langs de IJssel. Daar werden deze kinderen vaak niet opgenomen in de normale bevolkingsregisters, doch vaak in een zogeheten schippersregister. Om het zoeken gemakkelijker te maken, heb ik een schipperslijst samengesteld waarin alle schippers zijn vermeld." Aldus John de Goede op zijn genealogische site. In dit stukje staan er geen jaartallen van-t/m bij, maar elders hebben wij eens gelezen dat de database de periode 1700-1930 zou betreffen.

Reactie toevoegen