De Schoterzijl heeft al heel wat meegemaakt qua gemeenten: oorspronkelijk gemeente Schoterland, per 1-7-1934 gemeente Haskerland, per 1-7-1944 gemeente Lemsterland, per 2014 gemeente De Friese Meren, per 1-7-2015 naamswijziging: De Fryske Marren.
Jachthaven en Eetcafé 't Sluisje meldt op Google Maps dat ze op Schoterzijl 5 in Schoterzijl zijn gevestigd. En dat is natuurlijk ook zo. De buurtschap heeft echter helaas geen eigen postcode, waardoor Schoterzijl voor de post zogenaamd 'in' Bantega ligt.
- Schoterzijl is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 30-6-1934 gemeente Schoterland. Per 1-7-1934 over naar gemeente Haskerland, per 1-7-1944 over naar gemeente Lemsterland, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.
- De buurtschap Schoterzijl valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Bantega.
Terug naar bovenIn het Fries
Skoattersyl.
In het Stellingwerfs
Schoterziel.
Oudere vermeldingen
2e helft 16e eeuw Scoter zijel.
Naamsverklaring
Genoemd naar de ligging aan een oude zijl 'uitwateringssluis' in de Tjonger of Kuinder, die zijn betekenis verloor toen in 1580 2 km naar het ZO de Slijkenburgerzijl werd gesticht bij de buurtschap Slijkenburg. Begin 18e eeuw is ter plekke de Nieuwe Sluis gebouwd. Met het bijvoeglijk naamwoord Schoter-, dat betrekking heeft op de voormalige gemeente Schoterland, waarin schoot 'vooruitschietend stuk land'. Vergelijk Oudeschoot en Nieuweschoot.(1)
- De buurtschap Schoterzijl ligt NW van Kuinre, in het uiterste ZO van het dorpsgebied van Bantega. ZO van de buurtschap loopt de Zeedijk, die oorspronkelijk beschermde tegen het water van de Zuiderzee (waar nu de Noordoostpolder in het IJsselmeer ligt).
- Schoterzijl ligt in het Z van het streekje Schoter Uiterdijken, een lange smalle verticale strook grond tussen Delfstrahuizen-Zevenbuurt in het N en Schoterzijl in het Z, tussen de Kooisloot, Echterdijk en Schoterdijk in het W en de Tjonger of Kuinder in het O. Vanouds was dit een uiterste ZW uithoek en uitloper, 'wormvormig aanhangsel', van de gemeente Schoterland. Voor nadere informatie over het streekje Schoter Uiterdijken zie bij Bantega.
- Schoterzijl is topografisch gezien een heel bijzonder punt. Het ligt namelijk op een drie-, bijna viergemeentenpunt (De Fryske Marren voorheen Lemsterland in het W, Noordoostpolder in het ZW, Steenwijkerland in het Z en Weststellingwerf in het O) én drieprovinciepunt (Fryslân in het W en O, Flevoland in het ZW en Overijssel in het Z) én vierwaterlopenpunt (de buurtschap ligt op een viersprong van Tjonger of Kuinder in het N, Dijksloot in het W, Worstsloot in het ZW en Tusschenlinde in het Z).
Terug naar boven- In de Volkstelling van 1840 (2) wordt Schoterzijl nog niet als buurtschap vermeld. Wel de buurtschap Schoter Uiterdijken (met 8 huizen en 30 inwoners), in welk streekje Schoterzijl dus in het uiterste Z ligt (zie bij Ligging). Die bebouwing zal in dat jaar dus in die van Schoter Uiterdijken zijn inbegrepen. Schoter Uiterdijken staat vandaag de dag niet meer als buurtschap te boek. Er is in dit streekje, behoudens in het Schoterzijlse deel, dan ook nauwelijks bebouwing (meer).
- De buurtschap Schoterzijl in strikte zin (d.w.z. binnen de plaatsnaambebording ter plekke) omvat slechts 2 boerderijen, een eetcafé met woning en een camping (die half in Fryslân en half in Overijssel ligt!). Het eetcafé met woning hebben als adres Schoterzijl 5 en 7. Wat lijkt te suggereren dat er ooit ook huisnrs. 1 en 3 waren en dat die panden verdwenen zouden zijn. Maar de 2 boerderijen N hiervan hebben als adres Schoteruiterdijken 1 en 3. Vermoedelijk hebben deze voorheen als adres Schoterzijl 1 en 3 gehad en is later de straatnaam veranderd. Overigens zijn er ook nog boerderijen op Schoterdijken 5, 7 en 9, maar die liggen een heel stuk naar het noorden, aan een weg die niet vanuit de buurtschap te bereiken is en die ook niet tot de buurtschap te rekenen zijn.
- Buiten het als zodanig beborde gebied van Schoterzijl liggen nog enkele panden, die zich wellicht ook nog tot de buurtschap vinden horen (maar wat men daar ter plekke van vindt, is ons niet bekend): zo ligt er nog een boerderij O van het eetcafé, op grondgebied van de gemeente Weststellingwerf, kern Langelille. En ligt er W van het huizengroepje nog een boerderij. En ligt er Z van de buurtschap nog een handvol boerderijen aan de weg en waterloop Worstsloot, die hier de grens vormt tussen de provincies Fryslân (W) en Overijssel (kern Kuinre, O).
Terug naar bovenDe Schoterzijl ontlast oorspronkelijk een groot deel van Fryslân van overtollig water. Het water stroomde via de Kuinder of Tjonger en via Slijkenburg bij Kuinre in zee. Zoals bij Naam reeds gememoreerd, wordt die functie in 1580 overgenomen door een nieuwe sluis bij de ZO gelegen buurtschap Slijkenburg.
Nabij de Schoterzijl is in 1598 hevig gevochten tussen de Friezen en Hollanders, waarbij de eerstgenoemden de nederlaag leden en waarbij onder andere Juw Juwinga, de elfde Potestaat van Friesland, sneuvelde.
Ten westen van deze zijl is in 1703 een hoek land buitengedijkt, dat in de 19e eeuw verlaten was en dat een gedeelte vormde van het zogeheten Oosterzeese Veld ten zuidoosten van het riviertje de Worst of Worstsloot, dat de scheiding vormde en nog altijd vormt tussen Friesland en Overijssel. De Worst komt bij Schoterzijl vanuit de Kuinder en stroomde vanouds enige kilometers ten westen van Kuinre in zee. Tegenwoordig loopt het riviertje dood in de Noordoostpolder.
Terug naar boven- Algemeen: - Verslag van een bezoek van Jacqueline Zitman aan de buurtschap Schoterzijl met een sfeerbeschrijving van de buurtschap, camping en eetcafé 't Sluisje (in de volksmond 'café Bos').
Reactie toevoegen