Status

- Doenrade is een dorp in de provincie Limburg, in de streken Westelijke Mijnstreek en Heuvelland, gemeente Beekdaelen. T/m 1981 gemeente Oirsbeek. In 1982 over naar gemeente Schinnen, in 2019 over naar gemeente Beekdaelen.

- De nabijgelegen buurtschap Klein-Doenrade valt niet, zoals je gezien de naam wel zou denken, onder dit dorp maar onder het dorp Oirsbeek.

Naam

In het Limburgs
Doonder.

Oudere vermeldingen
Doenraede, 1170 Dudenrode, 1395 Duedenroede, 1440 Doidenrode, 16e eeuw Doenroede, 1566 Doenrade, 1603 Douderode, 1840 Doenraad, 1846 Daenraedt. Op de Kuijperkaart van de gemeente Oirsbeek uit 1867 verschijnt ineens het voorvoegsel Groot- voor de naam, omdat kennelijk 'iemand' het dorp zo expliciet wil onderscheiden van de nabijgelegen, onder Status vermelde, bijna gelijknamige buurtschap met voorvoegsel Klein-. Volgens Stichting Plateau van Doenrade echter mist deze toevoeging elke historische grondslag, is het voorheen nooit gebruikt geweest en moeten we dit als vergissing beschouwen.

Naamsverklaring
Betekent rode 'rooiing van bos, ontginning' van de persoon Dudo.(1)

Ligging

Het dorp Doenrade ligt ZO van de stad Sittard en NO van het dorp Schinnen, tegen de Duitse grens. Het dorp ligt verder OZO van het dorp Munstergeleen, O van de stad Geleen, NO van het dorp Puth, N van het dorp Oirsbeek, NW van het dorp Merkelbeek, W van het dorp Bingelrade, ZW van het dorp Jabeek en Z van de plaats Hillensberg in Duitsland.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Doenrade 76 huizen met 426 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.300 inwoners.

Geschiedenis

De kern van dit dorp is ontstaan langs de oude verbindings- en handelsweg vanuit Duitsland via het plateau richting Maastricht. De oudst bekende vermelding is onder de naam Dudenrode in een akte uit 1170. Waarschijnlijk was er echter al langer bewoning in het gebied. Er zijn scherven gevonden die volgens archeologen wijzen op een begraafplaats uit de Frankische tijd. Doenrade was overwegend een agrarisch dorp, maar het stond ook bekend om zijn kleermakers. (3076)

Recente ontwikkelingen

- De Provincie Limburg heeft in het voorjaar van 2019 op de provinciale weg N276 ter hoogte van Doenrade de maximumsnelheid verlaagd van 80 km/u naar 50 km/u. Dit is gedaan om de verkeersveiligheid te verhogen. Ter plaatse van de bushalte aldaar steken fietsers en voetgangers de provinciale weg over, wat leidde tot onveilige verkeerssituaties. Om de weggebruikers extra te attenderen op deze snelheidsverlaging is bij de oversteek extra belijning aangebracht. Directe aanleiding voor de verlaging van de maximumsnelheid waren diverse klachten van zowel weggebruikers als omwonenden in de directe omgeving over te hoge snelheden en onveilige verkeerssituaties. Deze worden veroorzaakt door het verkeer rijdende over de N276 en overstekende voetgangers (die gebruik maken van het openbaar vervoer) en fietsers.

Na afstemming met de gemeente Beekdaelen heeft wegbeheerder Provincie Limburg besloten de snelheid voor de duur van een jaar te verlagen. Na dit jaar, maar ook tussentijds, wordt de nieuwe situatie geëvalueerd. Indien nodig, passen ze de situatie aan. In de loop van 2019 start de Provincie met een gebiedsverkenning ‘Draaischijf van Limburg’, waarin de N276 wordt meegenomen. Vooruitlopend op deze verkenning wilde de Provincie deze locatie al verkeersveiliger maken. Vandaar dat deze maatregelen in voorjaar 2019 al zijn getroffen. (bron: Provincie Limburg)

Bezienswaardigheden

- Doenrade heeft 3 rijksmonumenten.

- Doenrade heeft 22 gemeentelijke monumenten.

- De St. Jozefkerk uit 1872 is een in baksteen opgetrokken kerk in de toen gebruikelijke neogotische vormen. Hij staat er fraai en gezond bij, wat een pijnlijk contrast oplevert met het gebouw rechts ervan. Ook dit werd tegen 1900 gebouwd door dezelfde opdrachtgevende familie, maar is in verval. In Doenrade vinden we de illustratie bij het gegeven dat kerken van oudsher en vanzelf een grotere bescherming genieten dan andersoortige gebouwen. (3324) Het dorp heeft nog altijd een eigen parochie; de St. Jozefparochie.

- Kasteel Doenrade (Limpensweg 20) ligt in een prachtig natuurgebied. De voorganger is gebouwd rond 1118 en was een versterkte hoeve. Het kasteel en de daarbij gelegen behuizingen vormen een op zichzelf staande bebouwingsgroep. Het oudste deel van dit kasteel is het ranke, vierkante torentje bij de ingang. De overige bouwwerken zijn ontstaan tijdens verbouwingen in de 17e en 18e eeuw. Het moet vroeger een kasteel zijn geweest dat met slotgrachten en ophaalbruggen was omringd. In de volksmond wordt het bouwwerk nog altijd Doonderhuuske* genoemd, wat al in 1170 de naam van het oorspronkelijke kasteel was.
* Naar analogie van andere kleinere kastelen in de streek ten noorden van Brunssum (Sjilvenderhuuske in Schinveld, Etzelderhuuske in Etzenrade).

Kasteel Doenrade is bewoond geweest door verschillende adellijke families die in de historie van Limburg een belangrijke rol hebben vervuld. De laatste adellijke bewoners, familie De Limpens, vermaken hun vermogen aan de door hen in 1886 opgerichte "Weldadige stichting Jan de Limpens", die nog altijd bestaat (voor nadere informatie daarover zie de link). De stichting bezit ca. 10 grote boerderijen met in totaal ca. 400 ha grond. De stichting verstrekt uitkeringen aan "behoeftige personen en weldadige instellingen" in de voormalige gemeente Oirsbeek en een aantal omliggende voormalige gemeenten, die in de - onder de link te vinden - Statuten met name worden genoemd.

Vanaf 1925 heeft het kasteel dienst gedaan als nonnenklooster waar ook oude mannen zijn verpleegd. Daarna is er van 1959 t/m 1969 een Politieschool in gevestigd en van 1978 tot 1985 een meubelzaak, tot 1987 een restaurant waarna het tot 1991 heeft leeggestaan. In dat jaar is het kasteel gekocht door de heer L. Rondeltap, die start met een verbouwing en renovatie. Sinds 1993 vervult het kasteel de functie van hotel-restaurant.

De gemeenteraad van Oirsbeek heeft de grenzen van het kasteel en het naastgelegen pand op Klein-Doenraderweg 30 verlegd rond de tijd dat Doenrade een eigen kerk en eigen parochie kreeg (dat was in 1872). Dat was omdat men de rijke familie De Limpens graag binnen het dorp Oirsbeek wilde houden, waar de familie veel bijdroeg aan kerk en belastingen. Aldus dit artikel, en hier een uitvergroting van het desbetreffende deel waar de passage duidelijker te lezen is. Kennelijk heeft er later opnieuw een grenscorrectie plaatsgevonden, want tegenwoordig liggen het kasteel en het genoemde buurpand weer in het dorp Doenrade.

- Beeldbepalend voor de Kerkstraat in Doenrade is de gesloten lintbebouwing met het bijbehorend ritme van poortbogen van huizen en boerderijen. Medebepalend voor het karakter van deze straat is het pleisterwerk op de gevels en de stuclijsten langs deuren en ramen. Deze mode ontstond aan het begin van de 20e eeuw en diende als verfraaiing en versieringselement. De achtererven van de woningen en veelal carréboerderijen zijn bereikbaar via twee parallelwegen. De kerk, de pastorie en het Warblinghuis, alle gebouwd in neo-stijl rond 1870, vormen een aparte groep in deze kern.

Evenementen en activiteiten

- De Droeftoeters organiseren door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten in Doenrade.

- Carnaval. - Carnavalsvereniging CV De Pedaalridders. - "Carnavalsvrunj CV De Zeute Inval is eine vastelaoves vrunj gróp oet Doonder".

- Groot Miniveldvoetbaltoernooi (weekend in juni) op sportpark De Vouwer.

- In een weekend in de 1e helft van december verwelkomt organisator Carnavalsvrunj De Zeute Inval je graag op de traditionele overdekte Kerstmarkt in Doenrade. Je vindt er veel mooie en gevarieerde kramen, met bijv. woondecoraties, kerststallen, handgemaakte (kinder)artikelen en kerststukjes, groendecoratie, keramiek, zelfgemaakte sieraden, woonaccessoires, stenen beelden, Aloë Vera, Tupperware, handgemaakte chocolade, glaskunst, magneetsieraden etc. Gasterie Dobbelsteyn wordt volledig ondergedompeld in kerstsfeer met kerstbomen, prachtige groendecoraties en bijpassende sfeermuziek. Natuurlijk ontbreken de broodjes braadworst / frikadel en glühwein niet. Tussendoor kun je genieten van een kopje koffie/thee met heerlijke Limburgse vlaai in de huiskamer van de Gasterie.

Natuur en recreatie

- Wandelroute rond Doenrade (12 km).

- Nog een wandelroute rond Doenrade (7,6 km die je desgewenst kunt inkorten tot 4,5 of 3 km).

- Doenrade wordt gezien als col (te bedwingen heuvel) voor fietsers die vanaf Bingelrade / Quabeek komen.

- In 2015 hebben leerlingen van basisschool St. Jozef 22 bomen geplant. Hiermee is de eerste fase van de renovatie van Park Doenrade gestart. Het park is toe aan een opknapbeurt. De huidige bomen zijn oud en de kwaliteit is verminderd. De diversiteit aan bomen is beperkt en door het bladerdek komt er weinig zonlicht op de grond. De aanplant van nieuwe bomen is de eerste stap naar een park met een grotere diversiteit aan flora, dat uitnodigt om te recreëren. Het park wordt in 4 fasen volledig gerenoveerd en dat neemt ongeveer 16 jaar in beslag.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Doenrade, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Nieuws: - Dorpskrant Doonder Bericht voor Doenrade en omgeving werd t/m 2018 maandelijks huis-aan-huis bezorgd. Het Doonder Bericht werd samengesteld door vrijwilligers van en het kerkbestuur van parochie St. Jozef. Met ingang van 2019 worden alle activtieiten die normaliter in het Doonder Bericht werden vermeld, gepubliceerd in huis-aan-huis weekblad Goed Nieuws.

- Belangenvereniging: - Stichting Plateau van Doenrade heeft als doel het erfgoed van dit Plateau, in al haar aspecten actueel en relevant in kaart te brengen en waar mogelijk en wenselijk een bijdrage te leveren aan het in stand houden ervan; de bewoners en vrienden van het Plateau van nu en van de volgende generaties optimaal kennis te laten maken met, en gebruik te laten maken van dit erfgoed, hun de mogelijkheid te bieden hiervan zo optimaal mogelijk te genieten en positieve bijdragen te leveren aan de identiteit van de dorpsgemeenschap(pen) van het Plateau. Behalve de informatieve website die de stichting reeds heeft gerealiseerd, werkt zij met inmiddels ca. 150 vrijwilligers aan de totstandkoming van een boek van ca. 400 pagina's over de 'culturele biografie' van het Plateau.

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging Aud Doonder.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool St. Jozef. In februari 2017 zou 'definitief' zijn besloten (aldus het artikel onder de link hierna) dat de school in Doenrade wordt uitgebreid om tevens onderdak te bieden aan de leerlingen uit de buurdorpen Bingelrade en Jabeek, waarna die scholen gesloten zouden worden. Veel partijen hadden een voorkeur om de school voor de 3 dorpen in Bingelrade te realiseren, omdat dat mooi centraal ligt ten opzichte van deze dorpen, maar daar is men het niet over eens kunnen worden. In juli 2017 wordt gemeld dat er "onvoldoende draagvlak" voor was bij de ouders. Waarop het schoolbestuur meldde dat de school dan gesloten zou moeten worden wegens te weinig leerlingen (wegens al 3 jaar onder de lokale ondergrens van 100 leerlingen).

Uiteindelijk is begin 2018 besloten dat de basisschool in Doenrade sluit na afloop van schooljaar 2020-2021. Tot die tijd gaan de leerlingen gefaseerd over naar de basisschool in Merkelbeek. De beide scholen fuseren formeel per 1-8-2018. Vanaf schooljaar 2019-2020 is er geen nieuwe instroom van leerlingen op de dorpsschool. Er wordt dan nog les gegeven aan de groepen 3 t/m 8. Het schooljaar daarna is er nog les voor de groepen 5 t/m 8, waarna de school definitief de poorten sluit. Door deze geleidelijke overgang kunnen zo veel mogelijk leerlingen hun basisschooltijd op één school afronden. - Peuterspeelzaal 't Opdoonderke.

- Muziek: - Fanfare en Slagwerkgroep Sint Cecilia is opgericht in 1919. Onder deze link vind je de geschiedenis van de vereniging.

- Het in 1947 opgerichte Gemengd Koor Crescendo bestaat uit ca. 80 enthousiaste zangers en zangeressen, die voor een groot deel uit Doenrade afkomstig zijn, maar ook uit de nabije en wijdere omgeving telt het koor een aanzienlijk aantal leden. Het repertoire is veelzijdig en vernieuwend. Het bevat naast klassieke missen en operakoren ook musicalwerken, popsongs en werken van eigentijdse componisten. Om de variatie en veelzijdigheid van het repertoire te vergroten wisselen zij af met kleinere ensembles en solisten uit eigen gelederen. Het koor is dan ook een graag gezien medewerker aan promsconcerten en andere muzikale projecten van zusterverenigingen.

- Sport: - Voetbalvereniging RKVV Doenrade is opgericht in 1942. - De Veteranen van de v.v. voetballen als vriendenclub met plezier. Sportiviteit staat voorop en de derde helft winnen ze bijna altijd!, aldus de Veteranen op hun Facebookpagina.

- Overige verenigingen: - Schutterij St. Michaël is heropgericht in 1982. De schutterij verhuurt een mooie kiosk die zeer geschikt is voor schuttersfeesten, presentaties, openluchtconcerten e.d. Een blikvanger voor ieder evenement! Voor verdere details zie onder de link het kope Info > Verslag.

- Zorg: - Woonbegeleidingscentrum Doenrade is gevestigd in een modern pand dat van alle gemakken is voorzien. Elke bewoner heeft een eigen, ruim appartement met een woonkamer en aparte slaapkamer, keukenblok, volledig ingerichte en aangepaste badkamer. Het gehele gebouw is voorzien van de benodigde domotica.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Doenrade.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)