Status

- Munstergeleen is een dorp in de provincie Limburg, in de streken Westelijke Mijnstreek en Heuvelland, gemeente Sittard-Geleen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1981. In 1982 over naar gemeente Sittard, in 2001 over naar gemeente Sittard-Geleen.

- Wapen van de voormalige gemeente Munstergeleen.

- Onder het dorp Munstergeleen vallen ook de buurtschappen Abshoven (deels) en Windraak (de laatstgenoemde buurtschap grotendeels en in de praktijk, niet voor de postadressen).

Naam

In het Limburgs
Munstergelaen.

Oudere vermeldingen
Munster-Geleen, 1202 Muonsterglene.

Naamsverklaring
- Munster komt voort uit het Latijnse monasterium ‘klooster’. Voor de verklaring van geleen zie bij Geleen, Naam, Naamsverklaring. (1) De naam zou kunnen verwijzen naar een proosdij die hier tot de tweede helft van de 12e eeuw zou hebben bestaan en die ondergeschikt was aan de abdij van Sint-Vaast in Atrecht. Ook de naam Abshoven zou met deze abdij in verband gebracht moeten worden.

Ligging

Het dorp Munstergeleen ligt Z van de stad Sittard, ZO van het dorp Einighausen, NO van de stad Geleen, N van de dorpen Sweikhuizen en Puth en de A76, NNO van het dorp Spaubeek, NW van de dorpen Schinnen en Oirsbeek, WNW van het dorp Doenrade en W van de plaats Hillensberg in Duitsland.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Munstergeleen 133 huizen met 663 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 102/472 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Windraak 26/145 en Abshoven 5/46. Een klein deel van het dorp (5 huizen met 25 inwoners) viel onder de gemeente Geleen. Per 1 januari 1982 is de gemeente opgeheven en opgegaan in de gemeente Sittard met 409 hectare en 5.134 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.900 huizen met ca. 4.700 inwoners.

Geschiedenis

In 1299 werd het patronaatsrecht van Munstergeleen aan het nieuw opgerichte kapittel van St. Petrus te Sittard geschonken. Later kwam ook de wereldlijke rechtspraak in handen van de Sittardenaren. Het dorp heeft dus tot aan de Franse Tijd de lotgevallen van Sittard grotendeels gevolgd.

Bezienswaardigheden

- Munstergeleen heeft 8 rijksmonumenten.

- Munstergeleen heeft 6 gemeentelijke monumenten.

- Aan de Pancratiusstraat in Munstergeleen staat de naamgever van de straat. Deze Pancratiuskerk is een kruiskerk van baksteen zonder veel poespas. Het transept heeft een nok die lager ligt dan die van het schip. Eenvoud en expressie zijn hier samengegaan, toen men deze kerk in vermoedelijk de jaren dertig van de 20e eeuw bouwde. De meer driehoekige dan spitsbogige vensters en aan de buitenzijde de taps toelopende steunberen maken het beeld levendig. De laatstgenoemde geven het effect van terugwijken van de buitenmuren. Enkele decennia na de oplevering is er een verbouwing geweest waarbij men een omloop rond de beuken creëerde. Deze bouwcesuur laat zich aan de hand van het versimpelde baksteenverband en aan veranderingen op detailniveau aanwijzen; de verbouwers pasten bijvoorbeeld geen natuursteen meer toe. Geef ook de flinke toren rechts van de entree wat aandacht - deze verdient het zeker.(2)

- Kapel voor de in 2007 heilig verklaarde pater Karel Houben in de Pater Carolus Houbenstraat 9. Karel (Carolus) Houben (1821-1893) trad in 1845 toe tot de congregatie der passionisten, die zich in België gevestigd hadden. Hij werkte vervolgens onder de armen in Engeland en Ierland. Velen bezochten hem om troost en genezing te vinden. Er werden veel wonderbaarlijke genezingen gemeld. Pater Karel kreeg de bijnaam 'de man met de zegenende handen'. Tijdens zijn leven werd hij al als een heilige beschouwd. Na zijn dood bleven gelovigen zijn graf bezoeken. Ook zijn geboortehuis in Munstergeleen (de Carolushoeve of Karelshoeve, een voormalige molen aan een zijbeek van de Geleenbeek waar zijn vader molenaar was) werd een pelgrimsoord.

In 1935 stichtten de passionisten in het geboortehuis een gedachteniskapel, die hoe langer hoe meer pelgrims trok. In de jaren negentig van de 20e eeuw nam het aantal bedevaartgangers - uit Limburg en de rest van Nederland - dat het geboortehuis bezoekt, nog steeds toe. (3121) Pater Karel begroet middels zijn foto op het plaatsnaambord Munstergelaen dat in augustus 2008 is geplaatst, de mensen die het dorp binnenkomen via Abtshoven. - Nadere informatie vind je op de site van de Stichting Pater Karel Houben. - Filmpje van de processie en eucharistieviering op de sterfdag van pater Karel Houben d.d. 5 januari 2007. - Filmpje over de heiligverklaring van pater Karel Houben.

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Binnen de reguliere carnavalstijd (elk jaar vanaf 11 november) en buiten de adventstijd heeft Vv De Haverbüle tot doel het organiseren van diverse carnavalsactiviteiten, van Sinte Maerte, leedjesaovend en zittingen voor groot, oud en klein tot en met auw wieverbal, optochten en nog veel meer. Tot carnavalsdinsdag 24.00 uur, want dan is het seizoen officieel weer voor een jaar voorbij en begint de vastentijd. In haar organisatie van de diverse activiteiten zoekt de vastelaovesvereniging steeds met succes de samenwerking met tal van andere verenigingen in Munstergeleen, om zodoende het begrip vastelaovend viere zo breed mogelijk uit te dragen.

In 1990 waren er een aantal mensen die het tijd vonden voor een echte zaatehermenie in Munstergeleen. Na een kort beraad werd Zaatehermenie Bôntj en Blauw opgericht. Naast Fanfare Juliana, de Munstergelaner muzikanten, de Strabanten en Masjerang (de laatste twee bestaan inmiddels niet meer) was Bôntj en Blauw het 5e muziekgezelschap binnen de dorpsgrenzen. "Het ledenaantal heeft altijd geschommeld tussen de 19 en 25 leden. Best goed voor een muziekgroepje waar de muziekkwaliteit niet vooropstaat. Gezellig samen feest vieren en dan ook nog een stukje muziek maken is een van onze speerpunten. We hebben inmiddels onze plek veroverd binnen de vastelaovend. Veel mensen zeggen: ze spelen niet zo goed maar ze zijn er altijd. Als zaatehermenie kan je geen mooier compliment krijgen." Aldus Zaatehermenie Bôntj en Blauw op hun site.

- Kermis rond een weekend in mei.

- Op een zondag in mei is er (sinds 2017) van 09:00 tot 14:00 uur een Garage Sale in Munstergeleen, waaraan maar liefst ca. 150 gezinnen uit hele dorp meedoen. De Garage Sale is een initiatief van CV De Haverbüle. Bezoekers ontvangen een deelnemerslijst waarop alle deelnemende adressen staan aangegeven.

- Wielerweekend (eind augustus).

- Wijnfeest Munstergeleen (weekend in september) wordt georganiseerd door Fanfare Juliana. De inkomsten uit de Wijnfeesten, die al sinds 1969 worden georganiseerd, worden gebruikt om een deel van de verenigingskosten te dekken. Bij een wijnfeest hoort ook een Wijnkoningin, die ieder jaar opnieuw wordt gekozen. Zij gaat voor in de feestvreugde tijdens de Wijnfeesten en is tevens gedurende het gehele jaar het boegbeeld van de fanfare bij alle officiële aangelegenheden.

- JCI Zuid-Limburg Run (hardlopen, op een zondag eind september). De afstanden zijn 6,2 km en 12,4 km. Daarnaast is er de Fun Run, waarbij het niet gaat om het winnen maar om de fun. De deelnemers worden hierbij onderweg in diverse kleurpoeders ondergedompeld.

Landschap, natuur en recreatie

- IVN afd. Munstergeleen beheert o.a. het natuur- en recreatiegebied Windraak en de heemtuin in de buurtschap Windraak. Zie verder aldaar (Windraak, Landschap, Natuur en Recreatie).

- Het Absbroekbos is een in ontwikkeling zijnd bos, aangelegd op voormalige landbouwgrond langs de herstelde loop van de Geleenbeek. Het maakt deel uit van Landschapspark De Graven. Het bos en het beekdal is een ideale plek voor allerlei planten en dieren en zal in de loop der jaren steeds wijzigen naar mate het bos en de natuurgebieden zich ontwikkelen.

Eten en drinken

- Stichting Brouwboerderij doet onderzoek naar de geschiedenis van bier in de breedste zin des woords. Een van de onderzoeken is gericht op het tot leven wekken van historische bierrecepten. Daartoe teelt en kweekt zij in eigen tuin in Munstergeleen grondstoffen voor historische bieren. Je kunt bij de stichting terecht voor brouwdemonstraties, lezingen, proeverijen, maar ook voor het onder begeleiding brouwen van een heerlijk bier.

Links

- Algemeen: - Site van en over Munstergeleen.

- Lokale links: - Munstergeleen linkspagina.

- Belangenvereniging: - Wijkplatform Munstergeleen.

- Dorpshuis: - "Gemeenschapshuis 't Trefpunt is de plek om elkaar te ontmoeten, al dan niet verbonden aan een van de vele verenigingen die ons mooie Munstergeleen rijk is. Wij bieden legio mogelijkheden als het gaat om het organiseren van evenementen, vergaderingen, bijeenkomsten, concerten, koffietafels en nog veel meer."

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool Munstergeleen is een recent ontstane Brede School, voortgekomen uit een fusie tussen twee zelfstandig functionerende basisscholen. De school ligt in een natuurlijke omgeving en heeft een open en transparant karakter. De school is uitermate geschikt voor gedifferentieerd werken en de kinderen kunnen volop zelfstandig werken en eigen keuzes maken. Het gebouw biedt naast de basisschool ook onderdak aan peuterspeelzaal Spelenderwijs en kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang BSO Biej de Handj.

- Oudervereniging Munstergeleen heeft als eerste doelstelling om in samenwerking met het team leerkrachten van de basisschool organiseren van activiteiten die buiten de reguliere schooltaken vallen, om zodoende de
kinderen net iets extra’s te geven. Voorbeelden zijn o.a. de carnavalsrevue, de kerst- en paas-/lenteviering, het nazomerpleinfestijn en de schoolreis. Naast schoolbrede activiteiten boedt de oudervereniging ondersteuning bij uiteenlopende activiteiten zoals de herfstactiviteit, sinterklaasviering, straatspeeldag en excursies. De tweede doelstelling van de oudervereniging is het fungeren als klankbord en doorgeefluik van meningen over de (school)organisatie vanuit de ouders naar directie, team en medezeggenschapsraad, zonder daar inhoudelijk iets mee te doen. De derde doelstelling is een bijdrage leveren in duurzame middelen niet zijnde leermiddelen.

- Jeugd: - Scoutinggroep Munstergeleen biedt wekelijks een plezierige vrijetijdsbesteding voor je kind. Hun meerwaarde, ten opzichte van andere vrijetijdsbestedingen, ligt in de kansen die zij de jeugd bieden om zich te ontwikkelen tot evenwichtige mensen die een belangrijke bijdrage leveren aan onze samenleving. Scouts leren vanuit een positieve houding leiding te nemen, initiatieven te ontplooien, klaar te staan voor een ander, respect te hebben voor elkaar en de omgeving en te denken in uitdagingen in plaats van beren op de weg te zien. Naast beweging, sport en spel bieden zij ook de mogelijkheden voor het opdoen van vele competenties.

De scouts leren samenwerken, maken kennis met leeftijdsgenoten buiten school, beleven avonturen, ontdekken de natuur, het buitenleven en worden uitgedaagd om grenzen te verleggen. Zij gaan mee met de tijd en combineren dit met behoud van de eigen scoutingidentiteit. Scoutinggroep Munstergeleen draait op een team van staf- en kaderleden dat zich op vrijwillige basis inzet. Zo dragen zij hun steentje bij voor onze samenleving. - Facebookpagina van de lokale Scouting Leeuwen en Welpen.

- MuzIek: - Het Fanfareorkest van de in 1908 opgerichte Fanfare Juliana Munstergeleen komt sinds de promotie in 2014 uit in de 1e divisie van de Limburgse Bond van Muziekgezelschappen. Het orkest bestaat uit ongeveer 50 leden, in leeftijd variërend van ca. 10 tot ca. 75 jaar. De helft van de leden is echter jonger dan 35 jaar. Zij kunnen daarom stellen dat ze nog een jong orkest hebben, waarvan het merendeel wel al drie keer aan een bondsconcours heeft meegedaan. Naast de Fanfare is er nog een Jeugdfanfare, een Drumband en een Showgroep.

- De Munsterglaner hebben een breed repertoire, met diverse stijlen van muziek voor jong en ouder. Of het een walsje is of een nummer van Jansse Bagge of Rowen Heze, stemmings- of dansmuziek, bij de Munsterglaner is voor elk wat wils. Ze staan garant voor een muzikaal feest. Het geringe ledenverloop tekent de grote vriendschap en zorgt tijdens de optredens in binnen- en buitenland bij het publiek en leden voor veel gezelligheid.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. SVM is opgericht in 1928. - Jeugdactiviteitencommissie De Aaf-Trap van v.v. SVM.

- "TC Munstergeleen is een gezellige tennisvereniging waar het hele jaar door kan worden getennist. We beschikken over 6 Smashcourt banen, allemaal voorzien van verlichting. Voor de kleintjes is er een miniveldje. We hebben bovendien een leuke kantine en alles is gelegen in een schitterend park vlak bij de dorpskern, met voldoende parkeergelegenheid vlakbij. Voor de reservering van banen maken we gebruik van een elektronisch afhangbord. Met het lidmaatschap bij onze vereniging heb je het hele jaar door toegang tot de banen. Voor leden van andere tennisverenigingen bestaat de mogelijkheid om een winterlidmaatschap aan te vragen, waarmee ook zij in de maanden oktober tot en met maart toegang hebben tot de banen."

- Handbalvereniging SVM.

- "Badminton is een sport die je op alle niveaus (beginner t/m competitie) kunt beoefenen en waarin je, anders dan bij vele andere sporttakken, meerdere spiergroepen (schouder/arm-pols/rug-bekken en beenspieren) actief gebruikt.
Aangezien de badmintonsport in de sporthal wordt gepraktiseerd, zijn we niet weersafhankelijk en kan er een goede coördinatie/organisatie worden ingezet om eenieder zo optimaal mogelijk te laten spelen tijdens de gereserveerde zaaluren in de sporthal. BVM ’81 is in 1981 opgericht en is vanuit haar basis een recreatieve vereniging alwaar sportplezier, gemoedelijke sfeer en evt. sportontwikkeling (naar hoger niveau voor diegene die dit wenst) voorop staat. Uiteraard hebben we, naast de recreatiegroep, ook een actieve competitiegroep, alsook senioren die wekelijks trainingen volgen, deelnemen aan toernooien en competitiewedstrijden spelen. BVM’81 heeft tevens een recreatieve spelers (senioren)groep die overdag de badmintonsport beoefent."

- Overige verenigingen: - Oldtimerclub Munstergeleen organiseert toertochten en andere evenementen aangaande oldtimer bromfietsen, en verstrekt informatie over solex en en andere oldtimer bromfietsen.

- Volièrevereniging De Edelzanger is opgericht in 1959 en is "gewoon een leuke en gezellige groep mensen die het leuk vinden met elkaar dezelfde hobby te hebben. Natuurlijk zijn wij trots dat wij gerenommeerde kwekers in ons midden hebben. De diversiteit van onze kwekers maakt het bijzonder interessant. Witte lijsters, nachtegalen, prachtige zebravinken, gouldamadines, diamantvinken, catharinaparkieten etc. Kwaliteit en gezondheid van onze vogels is een van onze speerpunten. Zelfs Timbrado's zangkanaries behoren tot ons assortiment. In Munstergeleen is de enige vereniging in het zuiden van het land waar deze Spaanse wonderzangers hun thuisbasis vinden."

- Zorg/gezondheid: - Gezondheidscentrum Munstergeleen vertegenwoordigt een uitgebreid zorgaanbod, waarin ca. 17 disciplines onder één dak verenigd zijn. Binnen het gezondheidscentrum zijn de volgende disciplines werkzaam: Fysiotherapie, Diëtetiek, Osteopathie, Podotherapie, Loopcomfort, Medisch pedicure, Ergotherapie, Logopedie, Opvoedpraktijk, Verloskundigen, Kinder- en jeugdfysiotherapie, Kinder- en jeugdergotherapie, Vivantes Ouderenzorg, Orbis Medisch Centrum Bloedafname. Dramatherapie, Yoga & meditatie, Mondzorg.

- "Positief Gezond Munstergeleen richt zich op het verbeteren van het welzijn en de gezondheid van inwoners van het dorp e.o. Met projecten op het gebied van gezonde voeding en beweging, werken we samen aan verbinding en sociale cohesie. We gaan daarbij uit van het gedachtegoed van Positieve Gezondheid  Uit cijfers van de GGD uit 2016 over het dorp blijkt namelijk dat 55% van de volwassen inwoners overgewicht heeft, tegenover 49% landelijk. Terwijl social media ons leven lijken te bepalen, geeft 43% van de inwoners aan dat men zich eenzaam voelt. Het is tegelijkertijd nog niet zo lang geleden dat we ons eigen voedsel produceerden. En dat ons leven niet werd gedicteerd door smartphones en computers. Onze huidige lifestyle van hard werken, bewerkt voedsel, veel zitten en ontspanning door internet en televisie, past namelijk niet goed bij onze genen. Én heeft welvaartziekten tot gevolg. Met simpele keuzes en kleine veranderingen kunnen we het tij keren. Ons veel fitter voelen en ziektes voorkomen.  Daarvoor hoef je niet fanatiek te sporten, eeuwig op dieet te zijn of als een zen-monnik op een berg te wonen.

Stichting Gezond Munstergeleen, gestart door een aantal enthousiaste vrijwilligers, helpt je graag op weg, om je gezondheid (weer) in eigen hand te nemen.  Ergens bijhoren en samen dingen ondernemen maakt dat de meeste mensen zich lekkerder voelen, blijer met meer zin in hun leven. Dat kan van alles zijn: samen eten, samen bewegen, samen kletsen, samen delen. Zo is in 2018 op de plek van de speelplaats van de oude kleuterschool een moestuin verrezen, of een dorpsgaard zoals IKL het noemt. Een oase voor plant en dier en een plek die Munstergelaeners verbindt door fruitbomen, plukstruiken en meer. Help je ons mee? dat kan van jong tot oud. Misschien ben je na jaren gestopt met je eigen moestuin en wil je onder het genot van een kopje koffie, ons helpen door je kennis over te dragen.

Door te bewegen blijven lichaam en geest soepel. Onze stofwisseling werkt efficiënter en we voelen ons gelukkiger. Kortom: Bewegen is een essentieel onderdeel voor je positieve gezondheid. En dan hoef je niet naar de sportschool te gaan, maar kan regelmatig wandelen, fietsen of moestuinieren ook een gezonde optie zijn. Samen doen verbindt. Van jong tot oud, vrouw of man. Tuinieren, kletsen, wandelen of gewoon samen praten. Samen zorgen we dat we ons verbonden voelen en niet of minder alleen. Daar waar steeds meer uit onderzoeken blijkt dat eenzaamheid een van de grootste gezondheidsrisico’s is, kunnen we er in Munstergeleen samen iets aan doen. En je hoeft geen patiënt te zijn bij Huisartsen Hartje Dorp om mee te doen. Iedereen is welkom! Gezond eten. 2300 jaar geleden zei Hippocrates al: “Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding”. En misschien wel meer dan ooit, blijkt voedsel een grote bron van leefstijlgerelateerde klachten en ziekte te zijn. En temidden van alle medische ontdekkingen en (genees)middelen, kan juist een ander voedingspatroon de grootste gezondheidswinst opleveren."

- Veiligheid: - WhatsApp Buurtpreventie.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Munstergeleen.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 2. Veerman Bouwhistorie,
  Veerman, John
  , (2015)