Status

- Wanroij is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, gemeente (en streek) Land van Cuijk. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1993. In 1994 over naar gemeente Sint Anthonis, in 2022 over naar gemeente Land van Cuijk.

- Wapen van de voormalige gemeente Wanroij.

- Onder het dorp Wanroij vallen ook de buurtschappen Broekkant, Ham, Hank, Hoeven, Hulsbeek, Lamperen, Noord, Park, Peelstraat en Verlorenhoek. Dit zijn bij elkaar 10 buurtschappen.

Ligging

Het dorp Wanroij grenst in het NW aan Wilbertoord en Sint Hubert, in het NO aan Haps, in het O aan Rijkevoort, in het ZO aan Ledeacker en in het Z aan buitengebied van Sint Anthonis en aan Landhorst, en ligt O van Uden, ZO van Mill, ZW van Cuijk, W van de A73, Knooppunt Rijkevoort (A73/A77) en Boxmeer, NW van Venray en NO van Gemert.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Wanroij 172 huizen met 1.061 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 68/582 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen De Peelstraat 21/106, De Lampersche Straat 10/46, De Hoevensche Straat 12/59, De Park 6/28, Het Ham 18/76, De Noord 11/52, De Kuilen 9/41 en De Broekkant 17/71. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.200 huizen met ca. 2.950 inwoners.

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie, site en publicatie:

- "Heemkundevereniging Wanrode’s Heem is opgericht in 2002. Onze vereniging telt circa 35 tot 40 leden. De contributie bedraagt € 20,– per jaar (familielidmaatschap € 25,–) en ieder lid is vrij in de mate waarin meegedaan wordt aan onze activiteiten en projecten. In 2004 hebben we een expositie gehouden over het boerenleven in Wanroij. Ter gelegenheid van die expositie hebben we toen een gelijknamig boek uitgebracht, waarin 50 Wanroijse boerderijen zijn opgenomen. Van die boerderijen wordt de historie beschreven, de families die erin woonden en het geheel is voorzien van vele foto’s. Verder is er een cd in opgenomen met interviews met enkele groepen oudere Wanroijenaren. Zij vertellen daarbij over het verleden van het dorp. Het boek was zo’n succes dat het binnen drie weken was uitverkocht. Daarom is er in 2012 een herdruk verschenen.

In 2007 hebben wij samen met Landhorster Heem het boek 'Dorpswandelingen door Landhorst en Wanroij' uitgebracht. Hierin vind je vele foto’s, ansichtkaarten etc. van de dorpen in vroeger tijden, met daarnaast de situatie van 2007. Het boek bestaat bijna geheel uit foto’s met daarbij een korte uitleg. Een ideaal cadeau voor een verjaardag, de sint of de kerstman. Verder hebben we in 2016 een boek uitgebracht over uit het dorp verdwenen bedrijven. De Heemkamer van Wanrode’s Heem is gevestigd aan het Lindenplein (ingang bibliotheek). De Heemkamer is geopend op maandagmiddagen van ca. 13.30-16.30 uur. Wil je de Heemkamer bezoeken, bijvoorbeeld om een van de boeken aan te schaffen, dan kun je voor de zekerheid beter even van te voren contact opnemen met Gerda Wijers, tel. 06-25480060."

- Verhalen over de geschiedenis van Wanroij op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

- "Cultuurhistorische Inventarisatie Noord-Brabant / Monumenten Inventarisatie Project gemeente Wanroij" (1992).

Recente ontwikkelingen

Korenveld
"Al sinds omstreeks 1800 is er levendigheid op de plek van de anno 2022 in ontwikkeling zijnde wijk Korenveld in Wanroij. Het begon met een woonhuis met bakkerij. Tot begin 20e eeuw bleef dit relatief rustig. In 1906 werd achter de woning met bakkerij de Coöperatieve stoomzuivelfabriek Sint Cornelis opgericht. In deze stoomzuivelfabriek werd melk uit de regio verwerkt tot boter, kaas en overige melkproducten. De stoomzuivelfabriek was tot 1949 actief op deze locatie.

De stoomzuivelfabriek werd in 1949 verkocht aan Boerenbond Wanroij. De voormalige melkfabriek werd gebruikt voor de opslag van agrarische producten (pakhuis). In 1956 werd het pakhuis verbouwd tot malerij en voederfabriek. Uiteindelijk is in 2015 het laatste voeder vertrokken vanuit het dorp en is de fabriek definitief gesloten. De Welkoop winkel is nog steeds open en blijft ook voorlopig actief op deze locatie. Kenmerkend voor de locatie is het grote logo op de gevel van de fabriek. “Met kruis en ploeg” staat er in het latijn op geschreven. Op een verrassende manier blijft dit logo behouden op de plek en komt het terug in het nieuwe plan. Ooit was het immers een geschenk van het dorp aan de Boerenbond.

Duurzaam wonen. Verdeeld in verschillende fases zullen de komende jaren nieuwe duurzame woningen verschijnen. In combinatie met enkele bijzondere al aanwezige gebouwen ontstaat een sfeervolle nieuwe plek om te wonen. De verschillende woningtypen zullen met aandacht voor de toekomstige bewoners en de omgeving door onze architecten ontworpen worden. Daarbij willen we zoveel als mogelijk de principes van natuurinclusief bouwen toepassen. Dit is een vorm van duurzaam bouwen waarbij zodanig ingericht en gebouwd wordt dat het project bijdraagt aan de lokale natuurwaarden en biodiversiteit. Daarnaast zal oppervlaktewater een belangrijke plek in het plan krijgen. Door voldoende groen en open water wordt niet alleen opwarming van de aarde teruggedrongen, het zorgt ook nog eens voor een mooie woonomgeving. Het Korenveld ligt direct aan de Molenstraat, aan de oostzijde van de dorpskern. De dagelijkse voorzieningen zijn dan ook om de hoek. Direct aan het plan grenzen de weidse groene velden die kenmerkend zijn voor de omgeving. Wanroij heeft een levendige kern met volop dagelijkse voorzieningen. Naast de supermarkt en huisarts met apotheek zijn er diverse gastvrije eetgelegenheden, de bakker en kindcentrum De Sprong met de bibliotheek." (bron: de aan het begin van dit artikel gelinkte site van het project)

Bezienswaardigheden

- Wanroij heeft 38 rijksmonumenten.

- De eerste berichten over een aan de H. Cornelius gewijde kapel in Wanroij dateren van 1400. Het dorp was toen nog ondergeschikt aan de parochie van het naburige Mill, wat betekende dat voor bijvoorbeeld de doop en het huwelijk nog lange voettochten naar Mill moesten worden gemaakt. In 1551 wordt het dorp een zelfstandige parochie. In 1566 woedt de Beeldenstorm in de kapel en in 1586 wordt de kerk in brand gestoken door Spaanse troepen onder leiding van Parma. In 1599 begint men met de herbouw van de kerk, In 1648 wordt de kerk genaast ten behoeve van de Hervormden. Maar die waren er in het dorp helemaal niet. De kerk bleef daarom leegstaan en raakte in verval. De katholieken betrokken weldra een schuurkerk. In 1795 kregen de katholieken hun kerk weer terug. Rond 1840 werd deze te klein. Daarom is in 1844 een nieuwe kerk tegen de 15e-eeuwse toren aan gebouwd.

In 1910 verrijst de huidige RK Sint-Corneliuskerk (Kerkplein 2), in neogotische stijl, naar ontwerp van architect Caspar Franssen. De oude kerk is gesloopt. De nieuwe kerk moest lijken op die van Lith en de toren op die van Asten. In de kerk bevinden zich onder meer enkele gepolychromeerde reliëfs uit 1911, van de hand van Hendrik van der Geld. Zij stellen episoden uit het leven van de heilige Cornelius voor. De kerk bevat glas-in-loodramen waarop eveneens momenten uit het leven van de heilige zijn afgebeeld. De kerk bezit ook enkele relieken van Sint Cornelius.

- De geschiedenis van de Hamse Molen, in de volksmond ook wel De Ster genoemd (Molenstraat 23), gaat terug tot het jaar 1810, toen werd besloten om in het dorp een eigen standerdmolen te plaatsen. Dit vanwege het feit dat men voor het malen van graanproducten tot dan uit moest wijken naar naburige dorpen. Dit gebeurde in die tijd nog per paard en wagen over slecht begaanbare wegen. Drie mannen staken hun hoofden bijeen om in compagnonschap de molen te gaan exploiteren. Tijdens de bouw van de molen, door de gebroeders Rijken, kocht een van de mannen, J. Reijnen genaamd, de beide andere deelgenoten uit en werd hierdoor de eerste molenaar van Wanroij en stamvader van het muldersgeslacht Reijnen. De naam van de molen is afgeleid van de vlakte waarop de molen werd gebouwd, het Hamse Veld.

Vijf generaties lang hebben de Reijnen's de Hamse molen geëxploiteerd. Vooral in de oorlogsjaren 1944-1945 was de Hamse Molen een zegen voor de Wanroijse bevolking. Er werd vooral 's nachts gedraaid om de controleurs zoveel mogelijk te ontlopen. Na de oorlog begon de molen tekenen van verval te vertonen. In 1947 deelde vereniging De Hollandsche Molen aan het gemeentebestuur van Wanroij mee dat de Hamse Molen hoog nodig aan herstel toe was. Met financiële medewerking van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen en de gemeente is de molen in 1950 door eigenaar H. Reijnen sr. gerestaureerd. Daarna is de molen toch weer verwaarloosd, waardoor hij in 1974 is ingetort. In 1977 is de molen herbouwd. De molen is te bezoeken op zaterdagen van 13.00-16.00 uur en op afspraak. - In deze video is de Hamse Molen in werking te zien. - Nieuws van De Hamse Molen op Facebook.

Jaarlijkse evenementen

- Internationaal Kever Weekend Wanroij (juni).

- Dancefestival Extrema Outdoor (weekend begin juli).

Natuur en recreatie

- In april 2020 is in het dorp het ommetje 't Kattepedje gerealiseerd. 't Kattepedje is op hoofdlijnen een verlenging van de Kattenstraat als wandelpad. De route begint bij het kunstwerk ‘Vrouwen aan de bron’ op het Giesenplein en sluit uiteindelijk aan op de Peelkant. Halverwege is een schuilhut gebouwd naar ontwerp van kunstenaar Carla Rovers uit Wanroij.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Wanroij, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Wanroij (online te bestellen).

Links

- Lokale links: - "De website Wanroij.nu is een initiatief van het Wanroijs Actie Comité. Naast een overzichtelijke startpagina voor het dorp en buurdorp Landhorst biedt het lokale verenigingen en niet-commerciële instanties ook de mogelijkheid om kosteloos op het internet een eigen website te publiceren. Dit in de vorm van eigen webruimte onder een subdomein."

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Wanroij.

- Dorpshuis: - Het dorp kende in het verleden, net als veel andere katholieke gemeenschappen, een parochiehuis. Zoals de naam al aangeeft werd dit gebouw beheerd door de parochie, niet zelden in de persoon van de aan de parochiekerk verbonden koster. Zo ook hier. Hier werden de maatschappelijke en culturele activiteiten van de dorpsgemeenschap gehouden. In 1974 is Stichting Gemeenschapshuis Wanroij opgericht. Het oude patronaatsgebouw was uitgeleefd. In samenwerking met de gemeente werden plannen gemaakt om te komen tot een nieuwe gemeenschapsaccommodatie. Uiteindelijk wordt in 1987 de voormalige Maria (meisjes)school aan het nieuw te ontwikkelen dorpsplein als meest geëigende locatie gekozen om een nieuw multifunctioneel gemeenschapshuis te realiseren. In 1993 wordt de nieuwe accommodatie opgeleverd.

In 2003 heeft de gemeente Sint Anthonis de beleidsnota “Dorpshuizen in Sint Anthonis” vastgesteld, met als een van de voornaamste uitgangspunten dat er in elk kerkdorp één goed gefaciliteerd dorpshuis moet zijn onder de verantwoordelijkheid van één bestuur en zo mogelijk onder één dak. Overleg tussen alle betrokkenen resulteert in een besluit tot uitbreiding van gemeenschapshuis ’t Wapen van Wanroij, die in 2011 gereed komt. Als gevolg van de uitbreiding heeft deze accommodatie nog duidelijker zijn oorspronkelijke maatschappelijke functie verkregen. Immers alle verenigingen van jeugd tot ouderen, niet zijnde sportverenigingen, hebben nu alle huisvesting gevonden in het gemeenschapshuis. Stichting Gemeenschapshuis heeft hiermee haar doelstelling om de verenigingen in het dorp laagdrempelig te faciliteren kunnen optimaliseren. Zij tracht zo de randvoorwaarden te scheppen voor goede ontplooiingskansen op maatschappelijk, sociaal, cultureel en religieus gebied. Het draagt met deze toplocatie sterk bij aan behoud en verbetering van de leefbaarheid in het vitale dorp.

- Onderwijs: - Basisschool De Sprong maakt tegenwoordig deel uit van Kindcentrum De Sprong, dat verder ook nog onderdak biedt aan kinderopvang en bibliotheek.

- Muziek: - Muziekvereniging St. Jan is opgericht in 1912.

- Joekskapel De Roetetoeters.

- Sport: - Voetbalvereniging WVV Constancia.

- Zorg en welzijn: - "Door de grote veranderingen in de zorg, en het landelijk beleid naar meer zelfsturing, zal iedere inwoner van ons dorp nu en in de toekomst hiermee te maken krijgen. De verzorgingsstaat is verleden tijd, iedere inwoner zal meer op zichzelf zijn aangewezen, en afhankelijk zijn van de faciliteiten die op het gebied van wonen en welzijn in het dorp aanwezig zijn. Zorg Collectief Wanroij (ZCW) is een vereniging voor alle inwoners. Het doel van de vereniging is het bevorderen dat kwetsbare mensen langer met plezier in ons dorp kunnen blijven wonen en zelfstandig kunnen blijven participeren in onze samenleving. ZCW meent dat de kracht van het dorp, de gemeenschapszin het beste antwoord is op de problemen die ons staan te wachten. Dit wil de vereniging uitdrukken met het motto ‘voor u, door u’. ZCW wil dit doen door het aanbieden van aanvullende diensten, die het zelfstandig wonen, ook op gevorderde leedtijd, wat veelal gepaard gaat met lichamelijke of geestelijke ongemakken, gemakkelijker maakt. Wij nodigen u van harte uit om onze website verder door te lopen. Hier vind u alle informatie over onze organisatie, over onze diensten (maatjes, duofiets, bewegen voor ouderen, jong ontmoet oud) en kunt u zich aanmelden als lid van onze vereniging of als vrijwilliger."

- Dagbesteding De Koffiepot biedt - door de burgemeester feestelijk geopend in september 2017 - een professionele daginvulling aan ouderen in Wanroij en omgeving met een hulpvraag of om de mantelzorger te ontlasten, die is afgestemd op de behoefte van de gasten. Gezelligheid, eigenwaarde en respect voor elkaar staan hoog in het vaandel.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wanroij.