Sander Kaelen heeft een mooie diaserie gemaakt van zijn dorp Nijswiller. Op een van de foto's noemt hij zijn dorp 'De parel van het Heuvelland'. Daar zijn er natuurlijk meer van in deze streek, maar een parel is het zeker, kunnen wij uit ervaring beamen!
Carnavalsvereniging CV De Baagratte uit Nijswiller is opgericht in 1967. En ze hebben niet in 2017 het 50-jarig bestaan gevierd. In de carnavalswereld rekenen ze nl. met eenheden van 11 jaar voor jubilea. Dus deze club is in 2022 aan de beurt.
Nijswiller, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)
Wegkruisen zijn vaak ware kunstwerkjes. Vooral in Zuid-Limburg staan ze bijna op iedere straathoek, bij wijze van spreken. Wandelroute Kruistocht nr. 19 van Veldkruus door Nijswiller en Baneheide e.o. is een mooie route om er onderweg veel tegen te komen.
In 2016 is scholengemeenschap Sophinianum uit Nijswiller verdwenen. Een verlies voor het dorp. Maar het schept ook kansen; er komt een agroproductie- en leisure-park voor terug dat een opwaardering wil zijn voor landschap, landbouw en agrotoerisme.
Als je jezelf camoufleert als een graspol of een boomstronk, en je blijft 's nachts heeel lang heeel stil liggen naast deze 'cameraval' in de bossen van Nijswiller, heb je dus kans dat je o.a. een das te zien krijgt.
Als je bij iemand in Nijswiller op visite gaat, en je wilt in hun dialect kunnen meepraten, is er zelfs een Nijswillers woordenboek beschikbaar (die we hebben gelinkt). Kun je thuis vast oefenen om beslagen ten ijs te komen... ;-)
Uit het kleine dorp Nijswiller mogen dan de meeste voorzieningen inmiddels verdwenen zijn, ze hebben nog wél één voorziening die de meeste dorpen en zelfs steden níet hebben, nl. een vliegveld (!), als accommodatie van Modelvliegsportvereniging Aero '79.
Nijswiller, Kasteel Nijswiller
Nijswiller, St. Dionysiuskerk
- Nijswiller is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Gulpen-Wittem. T/m 1998 gemeente Wittem.
- Nijswiller heeft, evenals de nabijgelegen dorpen Wahlwiller en Partij, in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen liggen die dorpen daarom sindsdien 'in' Wittem (terwijl Wittem nota bene de kleinste kern is van deze 4...).
Terug naar bovenUitspraak
Nieswiller.
In het Limburgs
Nieswieler.
Oudere vermeldingen
1179 Wilra sancti Dionisii, later St. Dionysiuswilre, 1312 Nyswilre.
Naamsverklaring
De naam is samengesteld uit het Romaanse vîllâre, ‘boerderij’, vernoemd naar de H. Dionysius. Van deze heiligennaam is alleen de lettergreep -nys- nog in de plaatsnaam terug te vinden.(1) De patroonheilige van de parochie Nijswiller is St. Dionysius, en deze is dus ook de naamgever van het dorp. Een lange periode was de kerk van Nijswiller een geliefd bedevaartsoord. St. Dionysius is een van de 14 zogeheten noodhelpers; hij wordt vaak aangeroepen bij hoofdpijn. Vaak ziet men hem afgebeeld met zijn hoofd in zijn handen.
Het dorp Nijswiller ligt langs de N278 Maastricht-Vaals en O van de dorpen Wahlwiller en Partij, OZO van de dorpen Wittem en Gulpen, ZO van het dorp Eys, ZW van de dorpen Simpelveld en Huls, WZW van het dorp Bocholtz, WNW van de plaats Orsbach in Duitsland, N van het dorp Vijlen en NO van het dorp Mechelen. Het dorp ligt in het dal van de Sinzelbeek, beschermd door de omliggende heuvels.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Nijswiller 60 huizen met 290 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 310 huizen met tegen de 800 inwoners.
Terug naar bovenOp diverse plaatsen komt hier de mergel aan het oppervlak. Deze mergel is ontstaan in de Krijtperiode die 135 miljoen jaar geleden begon en ongeveer 65 miljoen jaar geleden eindigde. De mergelafzettingen of -sedimenten bestaan uit kalkresten van dierenskeletjes of schelpen die zich in die tijd in de ondiepe subtropische krijtzee in deze regio bevonden. Na de Krijtperiode bestond het landschap uit de uitlopers van de Ardennen en de nabijgelegen Eifel, gevormd tijdens de Hercynische gebergtevorming.
Tijdens de Alpiene plooiing (zo’n 60 miljoen jaar geleden) werden de Ardennen en de Eifel opnieuw ‘opgetild’ en ontstonden de huidige vormen in het landschap. Riviertjes zorgden en zorgen voor het insnijden van de dalen. Naast de rivierdalen staan bijna loodrecht op de beekjes de zogeheten ‘droogdalen’ die bij zware regenval het water naar het diepste punt, de beken, leiden. Deze ‘droogdalen’ ontstonden tijdens de ijstijden, toen de bodem bijna permanent bevroren (permafrost) was. Het regenwater kon niet de ondergrond binnendringen vanwege de vorst en stroomde naar het laagste punt in het gebied. Tijdens het transport van het regenwater naar de beek werd gedurende duizenden jaren gigantisch veel grond weggespoeld. Door deze erosie werden de dalen steeds dieper. Rondom Nijswiller bevinden zich talloze van deze dalen, die bijna loodrecht op de Sinzelbeek staan (o.a. Kerresgraat, de Great, de Heksekoel, d’r Witte Reen, bij ’t Haagbusjke). Later werden vele ‘droogdalen’ door de boeren gebruikt om met paard en kar beneden in de dalen of boven op de plateaus te komen (o.a. d’r Biesweg, de Great, d’r Vosseberg). Zo ontstonden de holle wegen.
Beneden in het beekdal bevindt zich hoofdzakelijk rivierklei, tussen de heuvels grotendeels vruchtbare löss die tijdens de laatste ijstijd door de wind over grote afstanden vanuit het noorden en noordoosten van Europa werd verplaatst en tussen de heuvels bleef liggen. Om de erosie tegen te gaan heeft men tijdens de laatste eeuwen graften aangelegd. Deze beschermde graften zijn nog steeds als ‘trappen’ zichtbaar in het landschap rond o.a. Nijswiller. Men plantte er struiken en kleine bomen die met hun wortels de grond nog steeds vasthouden.
Omstreeks 70.000 jaar geleden begon bovengenoemde laatste ijstijd. In die tijd was het klimaat in dit gebied zeer koud en leefden er dieren zoals mammoeten en rendieren. De ijstijd duurde tot ongeveer 10.000 jaar geleden, waarna het weer warmer werd, maar meestal was de zogeheten toendrabodem toch nog minstens 7 maanden per jaar bevroren. De bovenbodem ontdooide in de korte zomer, maar de lage luchttemperatuur werkte beperkend voor de vegetatie die hoofdzakelijk bestond uit mossen en grassen. De meeste neerslag viel in de vorm van sneeuw. Dit toendralandschap verdween langzaam naarmate het warmer werd en door de klimaatsverbetering ontstonden er bossen. De rondtrekkende jagers, die ongetwijfeld ook op deze plateaus rondzwierven, gingen hun voedselvoorziening aanpassen: jagen op klein wild, verzamelen van vruchten, noten etc. Dit gebeurde ongeveer 10.000 jaar geleden. Er zijn plaatsen in onze omgeving bekend waar men resten van kampementen heeft gevonden. 4500 jaar voor Christus was de ontwikkeling van primitieve veeteelt- en landbouwtechnieken zover ontwikkeld dat mensen zich voor langere tijd op een plaats gingen vestigen.
Tijdens de Romeinse tijd – we maken een sprong van 4500 jaar – bevonden zich in deze contreien talloze 'villae'. Er wordt door deskundigen zelfs gesproken van gemiddeld 1 villa per vierkante kilometer. Het bewijs is tot nu toe nog niet gevonden, maar kijkend naar de omgeving – Nijswiller is gelegen nabij de oude heerweg Maastricht-Aken - en kijkend naar de villae die in de omliggende dorpen gevonden zijn, is het niet onwaarschijnlijk dat zich ook in de omgeving van Nijswiller een Romeinse villa bevond. Ook het wegenpatroon met een loodrechte overgang over de beek zou kunnen wijzen op Romeinse aanwezigheid.
Bovendien is de plaatsnaam Nijswiller terug te voeren naar woorden die reeds in de Romeinse tijd werden gebruikt. ‘Willer’ stamt van ‘villare’, weliswaar Romaans, dus later dan Romeins, maar oorspronkelijk uit het Latijn. Villare betekent ‘boerderij’ of ‘tot een landgoed behorende’. Er moet in dit dorp dus een groot landgoed of boerderij (villae) zijn geweest. Het gedeelte ‘Nijs’ in de plaatsnaam heeft betrekking op de patroonheilige van het dorp, de Heilige Dionysius. Voor zover we kunnen nagaan is de oudst bekende naamsvermelding van Nijswiller in een akte van de abdij van Burtscheid (nabij Aken) uit 1179. Men spreekt dan van ‘Wilra Sancti Dionisii’. De heemkundevereniging bezit een kopie van deze akte. Later duikt de naam weer op als St. Dionysiuswilre, Nyswylre (1718), Nieswilre/Nieswijler Bois (‘Nijswiller bos’ tijdens de Franse tijd), Nyswilre, Nyswiller en tenslotte de huidige schrijfwijze: Nijswiller, door de plaatselijke bevolking uitgesproken als ‘Nieswieler’.
Vermoed wordt dat de kapel (tegenwoordig de kerk) al in de Karolingische periode bestond, echter harde bewijzen dat de kerk reeds een jachtkapel van Karel de Grote (768-814) zou zijn geweest zijn (nog) niet voorhanden. Volgens de overlevering zou de kapel van Oud-Lemiers ook een jachtkapel van Karel de Grote zijn geweest. Het is onwaarschijnlijk dat er twee jachtkapellen van hem zich op zo’n korte afstand van elkaar bevonden.
Volgens H. Schurgers (in ‘Waar de brede stroom der Maas, mei 1972) werd na de bloedige slag van Woeringen (5 juni 1288) de Vrede van Nijswiller getekend. De slag van Woeringen (nabij Keulen) was een van de confrontaties tijdens de Limburgse Successieoorlog tussen hertog Jan van Brabant en Reinoud van Gelre. Rond die tijd – mogen we concluderen – stond het kasteel van Nijswiller er al. In de 16e eeuw werd het kasteel aanzienlijk verbouwd door de familie Van Eynatten. Hun familiewapen is vandaag de dag nog te herkennen in de windvaan boven op de 16e eeuwse toren. Andere families die het kasteel bewoonden waren o.a. Van Geloes (14e en 15e eeuw), Schaesberg (17e eeuw), Brewer (vanaf 1702), Brouwers (1882-1933).
Tijdens de periode van het Ancien Régime (1648-1794) was deze omgeving politiek versnipperd. Nijswiller en andere dorpen in de omgeving lagen als zogeheten ‘vrije heerlijkheden’ tussen gebieden van het hertogdom Gulik, de Oostenrijkse Nederlanden, de republiek der Verenigde Nederlanden en een aantal prinsdommen. Een ‘heerlijkheid’ is “(...) nauw verbonden met het leenstelsel, ook wel feodalisme geheten. Het was gebaseerd op de gedachte dat op een stuk land een aantal rechten zaten zoals tolrecht, jachtrecht, het recht om er te wonen, akkers te bebouwen, het land te besturen en de inwoners op dat land fiscaal te belasten en te berechten indien nodig (...)”. De landheer (een graaf of hertog) was formeel de baas. De landheer “(...) had bij zijn bestuur en oorlogsvoering hulp nodig en om die te krijgen, gaf hij vaak de rechten op die stukken grond in (bruik)leen aan mannen die hem daarop beloofden bij te staan wanneer dat nodig zou zijn. Waar de landsheer de bestuurlijke en juridische rechten (...) verpandde (tijdelijke verkoop of verhuur) of zelfs verkocht, ontstonden deze zogeheten heerlijkheden (...)”. (bron: Rijckheyt, Heerlen)
Met de komst van de Fransen (1794) werd de Burgerlijke Stand en de dienstplicht ingevoerd en zal een aantal Nijswillernaren onder de wapenen zijn geweest bij o.a. het leger van Napoleon. Nijswiller viel destijds onder het administratieve departement van de Nedermaas. Men voerde een nauwkeurige administratie. Niet prettig moet de periode zijn geweest na het verdrijven van de Fransen (1814); Limburg werd achtereenvolgens bestuurd door Pruisen en Nederlanders. Diverse oorzaken (inspraak, taalpolitiek, kerkpolitiek) leidden ertoe dat de Limburgers de kant van de Belgen kozen tijdens de Belgische opstand (1830-1839) en niet die van de Nederlandse koning Willem I. Vanaf 1839 behoort Nijswiller weer tot het Koninkrijk der Nederlanden, maar tientallen jaren van onvrede en verlangen naar afscheiding van Nederland volgden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden ook in Nijswiller Nederlandse gemobiliseerde troepen ondergebracht en enkele Nijswillernaren werden tijdens hun diensttijd in hun eigen dorp gestationeerd en o.a. als grensbewakers ingezet.
In 1923 werd de tramlijn aangelegd en voerde over de Rijksweg door het dorp. In eerste instantie liep de tram bij het verlaten van Nijswiller richting Wahlwiller aan de zuidkant van de Rijksweg, eenmaal door Wahlwiller liep het tracé weer aan de noordelijke zijde van de Rijksweg. Pas op 19 mei 1932 werd het stuk route tussen Wahlwiller en Nijswiller voltooid dat nu nog bekend staat als de ‘trambaan’. De stoomtram was geen lang leven beschoren. In 1939 werd de lijn Maastricht-Vaals opgeheven en kwam er een einde aan dit tijdperk.
De Tweede Wereldoorlog ging niet zomaar aan het dorp voorbij; ook toen werden gemobiliseerde Nederlandse militairen ingezet om als grenswachten te dienen. Met zijn twee kazematten en diverse zware en lichte mitrailleuropstellingen werd Nijswiller de sterkste grenspost van Zuid-Limburg. Twee Nederlandse militairen sneuvelden op de vroege ochtend van 10 mei 1940 toen de Duitse 4e Pantserdivisie bij Mamelis de grens overschreed en vervolgens door Nijswiller denderde om zo snel mogelijk naar Maastricht door te stoten.
Vier jaar later, op zaterdag 16 september 1944, werden de Duitse eenheden van de 49e Infanteriedivisie van Generaal Macholz uit het dorp verdreven door troepen van de Amerikaanse 113e cavaleriegroep (Sherman tanks) en het 120e Regiment Infanterie van de 30e Old Hickory Divisie. Nijswiller was van strategisch belang vanwege de kruising Maastricht-Heerlen-Aken op de rijksweg. Na deze te hebben veroverd kon de geallieerde opmars richting Duitsland ongehinderd worden voortgezet. Een aantal dorpsgenoten trok als militair met de Amerikanen richting Duitsland. Een grote groep mannen werkte in diverse mijnen die Limburg rijk was en velen van hen hebben de zware – maar wel redelijk goedbetaalde - arbeid later moeten bekopen met longaandoeningen veroorzaakt door ‘d’r sjtub’, de mijnstof. (bron: Heemkundevereniging Nijswiller)
In de jaren zestig en zeventig wordt Nijswiller flink uitgebreid met een nieuwe 'wijk'; de Franciscanessenweg (vernoemd naar de in het kasteel woonachtige nonnen van de orde der Franciscanessen), de Hofkensweg, de Kersenweide en de Höntenerweg. In de jaren tachtig komt daar ook nog de wijk Westhoek bij en in de jaren negentig de nieuwe dorpskern. Naderhand worden er hier en daar nog enkele huizen gebouwd door particulieren. In de huidige eeuw is het dorpgezicht toch nog een beetje veranderd door het ombouwen van Hoeve Grunnevig tot appartementencomplex. Hierbij is wel geprobeerd het uiterlijk zo weinig als mogelijk aan te tasten daar het hier een historisch pand betreft.
Nijswiller heeft in de loop van de 20e eeuw een groot aantal winkels en bedrijven gehad, zoals de Boerenleenbank (later Rabobank), bakkerij Smeets, groenteboer Keulers, melkboer Weijenberg, Elektro Bergmanns Wijnen, Schoenmakerij Ploum en diverse Fritures waaronder die van de familie Pelzer aan de Dyonisiusweg. Vele winkels zijn helaas in de loop der jaren gesloten wegens gebrek aan opvolging, de opkomst van de grote supermarkten, of omdat het niet meer rendabel was, zoals in het geval van de Rabobank. Eind 2016 zijn ook Harry en Emily Weijenberg met hun buurtsuper gestopt, om gezondheidsredenen, vooral die van Harry. Zie de videoreportage onder de link.
Tegenwoordig heeft Nijswiller nog een rijdende groenteboer, de elektrozaak van Bergmanns Wijnen en een mobiele Friture. Verder is er nog een flink aantal verschillende bedrijven groot en klein gevestigd in Nijswiller zoals o.a. Installatiebedrijf André Kaelen, Autobedrijf Bjorn Erkens, CCR Discoverhuur, Bouwbedrijf Dumoulin enz.
Bron van de laatste alinea's: de lokale dorpssite, die haar beschrijving besluit met: "Bekende personen die in de loop van de geschiedenis in Nijswiller zijn geweest (of tenminste erdoorheen zijn gereden) zijn o.a. Paus Johannes Paulus II, Leontine van Moorsel, Keizer Karel de Grote, Willem Van Oranje, en waarschijnlijk nog een deel die wij allang vergeten zijn."
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 2005 opgerichte Heemkundevereniging Nijswiller.
Terug naar boven- Langs de weg naar Simpelveld was sinds 1967 de technische afdeling (VMBO) van Scholengemeenschap Sophianum gevestigd. Deze afdeling is eind 2016 opgeheven. De leerlingen gaan sindsdien naar de hoofdvestiging in Gulpen. De intentie is om de locatie te ver(nieuw)bouwen en vervolgens te herbestemmen tot een Agroproductie en Leisurepark. In het park is de productie van melkproducten en cider, een hotelfunctie, horeca (gedeeltelijk geschikt voor verenigingsactiviteiten in Nijswiller), leisure, fooddrome en retail voorzien. De invulling/ontwikkeling is in handen van Stichting Agroproductie en Leisurepark en wordt gepresenteerd onder de naam D’n Hoaf en D’r Nieswiller Hoaf. De intentie van het project is dat het waardevolle landschap van het Heuvelland, de landbouw/veeteelt in de streek, en het agrotoerisme elkaar middels dit concept synergetisch aanvullen en versterken. Weg van de heilloze weg van de massaproductie, die ten koste gaat van landschap, landbouwer, toerisme en daarmee van de regionale economie, en omschakelen naar kleinschalige en hoogwaardige streekproducten-productie en -afzet. Voor nadere informatie zie de film-impressie van hoe het beoogt te gaan worden, de presentatie van de initiatiefnemers van het project aan de gemeenteraad d.d. november 2016 en natuurlijk de site van D'n Hoaf / D'r Nieswiller Hoaf.
- Ook het basisonderwijs verdwijnt uit het dorp. In 1958 werd de basisschool, die voorheen in Wahlwiller moest worden bezocht, na een jarenlange strijd, precies tussen de dorpen Wahlwiller en Nijswiller gebouwd. De basisschool is recentelijk is gefuseerd met de basisschool in Mechelen, waar men vanaf 2017 verder gaat. Daar wordt in 2017 een geheel nieuw Kindcentrum gerealiseerd.
Terug naar boven- Nijswiller heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de St. Dionysiuskerk en Kasteel Nijswiller.
- Beschrijving monumentale objecten in Nijswiller uit het boek 'De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst. Deel Zuid-Limburg: Vaals, Wittem en Slenaken.' (1983)
- De St. Dionysiuskerk* kan bij het karakteriseren ervan op twee manieren worden benaderd. Men kan er in zijn beschrijving een 12e-eeuws gebouw van maken, een getuige van de romaanse stijl die veel mensen kennen van vakanties in Frankrijk, de Pyreneeën, Lombardije of Duitsland, maar die ook in ons land nog veel - zij het vrijwel altijd als deel van wat ooit was temidden van jongere aanbouw - is te vinden. Een andere zienswijze zou uitgaan van wat er te zien is. Dat is hier namelijk een kerk uit het begin van de 20e eeuw. Dat de bouwers historiserend te werk gingen, graag een middeleeuwsig godshuis zagen ontstaan, is evident. Maar ook is het zonneklaar dat we hier kijken naar een bouwwerk uit de moderne tijd. Het werd in 1905 gebouwd naar ontwerp van de bekende Limburgse architect P.J.H. Cuypers.
* De naar deze heilige genoemde weg in het dorp wordt overigens net even anders gespeld: Sint Dyonisiusweg.
Welke benadering kiezen wij? De middelste: romaans is de kleine zaalkerk die nog steeds de basis vormt van de kerk. Deze is er echter dermate in geïntegreerd dat enige deskundigheid nodig is om de oude structuur te herontdekken. In plaats van neogotische taal te spreken (wat toch niet vreemd is aan Cuypers’ werk), baseert het nieuwere deel van de kerk zich op het oudere. Het oude zaalkerkje werd uitgebreid met een driebeukig bouwdeel aan de oostzijde, dus over het vroegere koor. De zijbeuken werden beëindigd met een halfronde apside, terwijl het middenschip - dat een lichtbeuk met slechts één groot rond venster onder een steekkap heeft - aan de oostzijde nog een vierkante koorruimte met een apside kreeg.
Het torentje is eenvoudig, vierkant van grondslag en met een piramidale spits. De muren ervan zijn bekleed met leien of opgemetseld van leisteen. Maar eerder dan te stellen dat dit “nog de sfeer oproept van het oude geheel”, zouden wij het in zijn verschijningsvorm toch een duidelijk product van zijn ontstaanstijd, 1905, noemen.
Vroeger kwamen hier veel Duitse bedevaartgangers om Dionysius aan te roepen om hen van hoofdpijn, astma en longziekten af te helpen. Gezegd wordt dat deze kerk ooit een jachtkapel was van Karel de Grote. Aardig ‘hergebruikvoorbeeld’: in een van de kerkhoftrappen is een oude grafzerk verwerkt als trede. De kerk moet al in 1178 hebben bestaan. Zij behoorde toen tot de parochie van Eys. Aan het eind van de 17e eeuw wordt ze een deel van de parochie Wahlwiller-Mechelen. Sinds 1835 is Nijswiller een zelfstandige parochie.(2) - Site Parochie St. Dionysius. Het dorp is een zelfstandige RK parochie, maar deelt de pastoor met Wahlwiller.
Het oude kerkhof rond de kerk is een officieel oorlogskerkhof, ook al is er maar één gesneuvelde militair begraven. Het is het graf van infanteriesoldaat H. Hamacher, die is gesneuveld op de eerste dag van de Duitse inval, 10 mei 1940.
- Het andere rijksmonument van het dorp (het dorp heeft er maar 2) is Kasteel Nijswiller, dat dateert van vóór 1275. In de 16e eeuw werd het kasteel bewoond door de familie Van Eynatten en in de 17e eeuw door de familie Schaesberg. In 1933 werd het gekocht door het Algemeen Mijnwerkersfonds en een jaar later kwam het in bezit van de zusters franciscanessen van Heythuysen.
In de tweede helft van de 16e eeuw werd het oude kasteel grondig verbouwd door de familie Van Eynatten. Het oudste deel van het huidige kasteel vormt de door hen gebouwde vierkante woontoren. Deze toren heeft een achtkantige spits met windvaan met het wapen van de familie Van Eynatten. In de hoek tussen de woontoren en de oostgevel van het hoofdgebouw bevindt zich een achthoekige traptoren die eveneens uit de 16e eeuw stamt. Het hoofdgebouw is uit de 17e en 18e eeuw en de ingangspartij is uit de 20e eeuw. Het kasteel werd door de Heer van Wittem beleend.
Waterkastelen zoals deze werden in de dalen langs wat grotere beken en riviertjes gebouwd, om voldoende water voor de omgrachting te krijgen. De restanten van deze omgrachting zijn in de tuin van het kasteel nog goed te zien. Recentelijk is het kasteel verbouwd tot B&B-appartementencomplex. - Videoreportage exterieur Kasteel Nijswiller met omliggend park.
- Karakteristiek voor Nijswiller zijn de eeuwenoude typische Limburgse boerderijen, zoals hoeve Schulsberg, d’r Grunnevig (Groeneweg) en de boerenhof bij het kasteel. De grote hoeve Groeneweg aan de Kerkstraat was een Wittems leen. In 1691 werd deze voor het eerst vermeld als de hof beleend wordt aan Hendrik Wolraet Kicken. Het huidige beeldbepalende complex dateert uit de 18e en 19e eeuw.
- Dorpspomp.
Terug naar boven- Carnaval. De carnavalsoptocht is hier op carnavalszondag. - Carnavalsvereniging De Baagratte is opgericht in 1967. Waar deze naam vandaan komt? De 'baag' stroomt al eeuwen door het dorp en in de tijd van de oprichting wemelde van de 'ratten' in die haag... - Nijswillerse carnavalsliedjes.
- Bierfeesten (weekend in juli) in de loods van aannemersbedrijf Leon Dumoulin, Vossenstraat 1. Nadere informatie op tel. 043-4511978.
- Sinds 2015 is er het jaarlijkse evenement Remember September 1944 (half september), een groot evenement gerelateerd aan de bevrijding van Zuid-Limburg en in het bijzonder Nijswiller en omgeving. Door middel van re-enactors, static shows en voertuigen wordt een realistisch beeld neergezet van de tijd rondom de bevrijding. Daarnaast zijn er exposities, is er eten uit die periode te proeven, zijn er historische wandelingen in de omgeving. Een militaria-markt ontbreekt evenmin. Al met al een geweldig weekend voor jong en ouder. Voor een indruk van wat dit inhoudt, zie de videoreportage Remember September 1944 editie 2016.
- Kerstconcert (op een zaterdag half december) in de kerk, door harmonie Excelsior en het Sint Caecilia Koor. Nadere informatie op tel. 043-4511495.
Terug naar boven- 'Kruistocht' nr. 19 van Veldkruus.nl is een rondwandeling van ca. 7,5 km. De wandeling loopt vanuit Nijswiller via veldwegen en smalle verharde wegen naar buurtschap Baneheide, en vervolgens via een prachtig stukje ongerepte natuur, langs de Duitse grens, rondom het Platte Bos, terug naar het beginpunt. Onderweg kom je o.a. een heleboel wegkruisen tegen.
- De rondwandeling Nijswiller / Vijlen / Holset e.o. (17 km), vervaardigd door Joop van der Perk, voert je door een van de mooiste stukken van Zuid-Limburg. Vanaf de parkeerplaats bij de kerk in Nijswiller wandel je over een oude spoordijk naar Wahlwiller. Van daaruit gaat het via holle wegen, bos- en veldpaden naar de buurtschappen Elzet en Rott en het Malensbos. Daarna wandel je door het dorpje Holset, de buurtschap Harles en het dorp Vijlen terug naar het beginpunt. Een heerlijke wandeling met prachtige vergezichten en typische Limburgse kapellen en kruisen langs de holle uitgesleten wegen en paden. Onderweg kom je langs verschillende horecagelegenheden, dus je hoeft niet per se eten en drinken mee te nemen.
- De Kruisberg, de heuvels, de bossen, de beken en het omringende landschap ‘omarmen’ Nijswiller. O van het dorp liggen, tegen de Duitse grens, het Kolmonderbos en het Platte Bos. In het laatstgenoemde bos is een startpunt van verschillende wandelroutes. Op opnames van de Cameraval Nijswiller, door Wouter Bosgra in juni 2015 gedurende 2 weken opgesteld langs de Kinkersweg, zie je diverse bijzondere diersoorten voorbijkomen.
Aan de zuidwestzijde van het Platte Bos bij Nijswiller bezit Stichting Het Limburgs Landschap sinds 2011 bijna 6 ha bos en kalkgrasland, aansluitend aan eigendommen van Staatsbosbeheer. Het betreft een klein, maar zeer soortenrijk reservaat, veroorzaakt door de grote variatie in bodemtypen, de ligging op een warme zuidhelling en het vroegere landgebruik. Aan de noordzijde van het Selzerbeekdal liggen enkele geïsoleerde bosgebieden, waarvan het Platte Bos er een is. Het deel waarvan Het Limburgs Landschap eigenaar is, is erg afwisselend. Onderaan de helling groeit het bos op een zeer kalkrijke bodem; bovenaan heeft de bodem een zuur karakter. De opgaande boomlaag bestaat uit zomereik en Amerikaanse eik, zoete kers, en op de voedselarmere bodems domineren grote ruwe berken. Enkele imposante beuken staan verspreid door het gebied. Door vroeger hakhoutbeheer is een deel van de bomen en struiken meerstammig en staat op lage dikke stoven.
In de struiklaag is de zeldzame mispel aanwezig, naast hulst, lijsterbes en Amerikaanse vogelkers. In het voorjaar bloeien er op de bosbodem bosanemonen, veel lelietje-van-dalen en dalkruid. Bovenaan de helling domineren adelaarsvarens, wat wijst op een oude boslocatie. Op het plateau omsluit het bos een ruig bloemrijk grasland, dat overigens niet bij de Stichting in beheer is. Geheel onderaan de helling ligt een klein, op het zuiden gericht kalkgraslandje met bijzonder hoge natuurwaarden. In dit grazige perceel zijn zeer zeldzame planten als breed fakkelgras, Duitse gentiaan, kalkwalstro en aarddistel aanwezig, naast een breed scala aan andere kalkminnende plantensoorten.
Dit perceel is tot 2011 op verzoek van de laatste particuliere eigenaar door Stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL) gemaaid, waarbij het maaisel telkens is afgevoerd. Daardoor is dit unieke kalkgrasland, waarvan het aantal hectares in Nederland nog maar bijzonder klein is, in buitengewoon goede staat gebleven. Tevens zijn er op de rand van dit grasland en het bos enkele inhammen in het bos gekapt, om de variatie in het gebied verder te vergroten. In zulke afwisselende bosranden met aangrenzende zoomvegetaties vinden warmteminnende insecten zoals de zwartstipspanner een uitstekend leefgebied. (bron: Stichting Het Limburgs Landschap)
Terug naar boven- Deze film laat je de kernen Partij, Wahlwiller, Nijswiller, Mamelis, Lemiers en Vijlen zien vanuit de lucht (door L1, 2018).
- Sander Kaelen heeft een mooie diaserie van Nijswiller gemaakt.
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Nijswiller.
- Nieuws: - Weekblad Troef wordt tweewekelijks gratis huis-aan-huis bezorgd in o.a. Nijswiller. Via de link is het blad ook online te lezen (ook oudere nummers). - Actualiteiten uit Nijswiller van de afgelopen jaren, op 1Limburg.nl.
- Dialect: - Woordenboek van het Nijswiller dialect.
- Muziek: - Harmonie Excelsior is opgericht in 1887.
- Sport: - SV Nijswiller (voetbal). - Modelvliegsportvereniging Aero '79 is opgericht in... inderdaad, 1979. Ze beschikken over een modelvliegveld van ca. 1 ha aan de Biesweg in Nijswiller, waar ook toeschouwers welkom zijn. - Tafelvoetbalclub TVC Scherp Vör. - Postduivenvereniging Union is opgericht in 1921.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Nijswiller en - idem kerk.
Reactie toevoegen