Zaamslag

Plaats
Dorp
Terneuzen
Zeeuws-Vlaanderen
Zeeland

zaamslag_plaatsnaambord_kopie.jpg

Zaamslag is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Terneuzen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-3-1970.

Zaamslag is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Terneuzen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-3-1970.

gemeente_zaamslag_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Zaamslag anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Zaamslag anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Zaamslag

Terug naar boven

Status

- Zaamslag is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Terneuzen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-3-1970.

- Wapen van de voormalige gemeente Zaamslag.

- Onder het dorp Zaamslag vallen ook de buurtschappen De Sluis (deels), Griete, Hoek van de Dijk, Kamperse Hoek, Kwakkel, Poonhaven, Reuzenhoek, Steenovens (deels), Stoppeldijkveer (grotendeels), Val en Zaamslagveer. In totaal zijn dit 11 buurtschappen. Ook Othene was vanouds een buurtschap van dit dorp, maar is de afgelopen jaren door nieuwbouw een wijk van Terneuzen geworden.

Terug naar boven

Naam

Lokaal
Plaatselijk bekend als 't Durp.

Oudere vermeldingen
1163 kopie 12e eeuw Sameslath, 1169 kopie 12e eeuw Sameslaht, 1200-1202 Sameslacht, 1217 Zaemsclach, 1218 Zamslacht, 1263 en 1293 Zaemslacht, 1395-1396 Zamzlach, 1664 kopie 1679 Saemslagh, ca. 1750 Zaamslag.

Naamsverklaring
"Samenstelling van het Oudnederlandse slaht, Middelnederlands slachte 'oeverversterking, dijk, bedijkt gebied' met een onduidelijk eerste deel, misschien same 'zaad, koren' (vergelijk anno 1189 Tarwedic bij Cadzand). De verklaring 'binnendijk of sluis van de persoon Samo' is onjuist. Een andere verklaring gaat uit van samen 'gezamenlijk', voor een dijk die in georganiseerd verband tot stand is gekomen, maar het ontbreken van de -n in de oude vormen maakt dit onwaarschijnlijk. Ook is same opgevat als de Noordzeegermaanse variant van zoom 'rand', vergelijk het Oudfriese sâm 'rand'."(1)

Bijnaam
De inwoners worden ook wel 'Stropielekkers' genoemd. Voor een toelichting daarop zie achteraan het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

Terug naar boven

Ligging

Zaamslag ligt O van Terneuzen, N van Axel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Zaamslag 378 huizen met 2.284 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 155/1.780 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Het Veer (= Zaamslagveer) 47/134, Otene 56/166, Reuzenhoek 55/110(!), Poonhaventje 36/34(!) en Zouterspui (= Spui) (ged.) 29/60. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.100 huizen met ca. 2.750 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
De oudste vermelding van deze plaats dateert uit 1163. Archeologische vondsten, te zien in het Schelpenmuseum, suggereren dat deze plaats misschien nog een eeuw ouder is. Maar uit die tijd resteren geen geschreven bronnen meer. Het jaar 1163 vermeldt de nederzetting onder de naam Sameslath, wanneer Wazelinus de Velde een stuk land aan de Sint-Pietersabdij te Gent schenkt. In het midden van de 13e eeuw was Zaamslag nog een eiland en een zelfstandig onderdeel van de Vier Ambachten. Later werd het aan het land vastgedijkt en maakte het deel uit van het ambacht Axel.

Hospitaal(ridders) en Tempeliers
Aan de Groeneweg is in 2010 bij het graven van een nieuwe sloot een stuk muur van het hospitaal van de laatmiddeleeuwse Hospitaalridders blootgelegd. Volgens archeoloog Hans Jongepier dateren de gebruikte stenen uit de 15e eeuw. Aan de Groeneweg zijn al eerder belangrijke archeologische vondsten gedaan. Tempeliers hadden er van 1284 tot 1312 een tempel. De paus verbood de Tempeliersorde in 1312, waarna Hospitaalridders hun positie overnamen.

Heemkunde
"Stichting Zaamslag 850 Jaar heeft het jaar 2013 als startsein gebruikt om het verre verleden van ons dorp zichtbaar te maken door middel van allerlei initiatieven. Hierin zijn we verschillend van Axel800, want wij blijven ook doorgaan na het jubileum. Bovendien hebben we de nadruk gelegd op het verwezenlijken van blijvende elementen. Zo is het lokale Kunstcollectief voor ons een grote schildering aan het maken van de entree van het Kasteel van Zaamslag, de Torenberg, rond 1400. Deze komt te zijner tijd te hangen op het kruisgebouw op de hoek Voorburcht-Plein. Ook andere zaken zijn in voorbereiding, alles is daarbij steeds ambachtswerk en handwerk.

In 2013 konden we al veel realiseren. We: hielden een informatieavond over onze plannen; hielden een wetenschappelijk symposium; brachten een publicatie uit: 'De uithof van Othene'; hingen vertelplaten op in de oude bibliotheek; hielden een expositie in het Schelpenmuseum; lieten door het Kunstcollectief een muurschildering van de Torenberg maken; lieten het wapenschild van de heren van Zaamslag ambachtelijk namaken; plaatsten een vitrine in de benedenhal van 'Onder de Wieken'; steunden onderzoek naar de omgeving.

Zaamslag had te kampen met grote achterstanden in gedegen en wetenschappelijk onderzoek naar het verleden van het dorp, zowel historiekundig als archeologisch. Solide onderzoek is wel de basis van onze activiteiten. Daarom investeert de stichting veel tijd en moeite in het wegwerken van de achterstand en het uitwerken van open vraagstukken. Met name over het middeleeuwse dorp valt veel meer te zeggen dan wat tot voor kort gepubliceerd was. Omdat geschreven bronnen uit die periode vrij schaars zijn of weinig vertellen over het gewone leven van de dorpelingen, geeft de archeologie meer mogelijkheden. Wij gaan voor een duurzame en aansprekende manier van geschiedschrijven, een basis voor toekomstig onderzoek die ook voor non-professionals interessant is. Uiteraard wordt eerst uitgebreid onderzoek uitgevoerd voordat een publicatie wordt uitgegeven. Waar nodig wordt door een panel van deskundigen het boek meermaals gecontroleerd.

Uiteindelijk werkt de stichting aan een vier- of vijftal uitgaven die een eigentijdse en solide basis zullen vormen voor de toekomstige geschiedschrijving. Het belangrijkste werk is het eind 2016 verschenen overzichtsboek ‘De vroegste geschiedenis van Zaamslag‘ (samengesteld door de lokale archeoloog Richard Lensen), dat bij verschijning reeds was uitverkocht. In 2018 is een 2e druk verschenen, die inmiddels ook is uitverkocht. Het is een rijk geïllustreerd boek, wetenschappelijk verantwoord, maar tevens gericht op een breed publiek. 400 pagina’s, vierkleurendruk, gebonden. De boeken zijn allemaal verkrijgbaar voor een relatief zeer lage prijs, waarbij de stichting voornamelijk de drukkosten terugverdient. Ieder boek wordt uitgegeven vanuit de voorliefde voor de geschiedenis van ons dorp, waarbij de auteur niets hieraan verdient. Daardoor getuigt ieder boek van de passie voor Zaamslags verleden, die het waard is doorgegeven te worden!"

Boek
"Er is maar één locatie in ons dorp die sinds de grondlegging van het dorp dezelfde functie heeft: het midden van het Plein als religieus centrum, met een kerk. Rondom de studie naar historische kerken heeft zich een hele theorie ontwikkeld: kerkgebouwen en hun consistentie en verschijningsvorm kunnen een grote hoeveelheid informatie opleveren over de sociale status en cohesie van een gemeenschap. Dit boek 'Het Plein te Zaamslag - Een geschiedenis in kerken' (via de link ook online te lezen, red.) is niet het eerste werk over de geschiedenis van deze kerk. Dominee Willem te Water en zijn zoon, hoogleraar te Leiden Jona Willem te Water, schreven reeds eerder een werk over de kerkhervorming in Zeeland. Geruime tijd later schreef schoolmeester Joost van der Baan ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van het kerkgebouw het boek 'Geschiedkundige beschouwing van Zaamslag' (1859).

Weer wat later bracht historicus De Mul het oorkondenboek van het Zaamslagse hospitaal uit (1932). Jan Platteeuw schreef over het kerkelijk leven na de lokale hervorming in zijn 'Zaamslag door de eeuwen heen' (1968). In 1999 bracht een van de auteurs een boekje uit bij de viering van het 100-jarig bestaan van het kerkgebouw van de lokale Nederlands Hervormde gemeente. Delen van deze eerdere publicatie zijn in dit boek in herdruk opgenomen. Toch is deze publicatie geen herhaling van bekende feiten; er is wel degelijk grondig onderzoek uitgevoerd voordat deze publicatie tot stand kwam. Het onderzoek legt ditmaal de nadruk op een vergelijkende en in bredere context plaatsende aanpak. Hierdoor zijn nieuwe feiten aan het licht gekomen en is een boek ontstaan dat nog tot ver in de toekomst bruikbaar zal zijn.

De meeste van eerder uitgebrachte boeken over dit onderwerp hielden verband met jubilea; met name eeuwvieringen van het kerkgebouw. Dit boek houdt niet specifiek verband met één enkel kerkgebouw maar is toch uitgebracht in verband met een jubileum: dat van 850 jaar oudste vermelding van Zaamslag (1163). Daarom wordt dit jaar stilgestaan bij plaatsen die een belangrijke band hebben met de middeleeuwse geschiedenis van het dorp; het Plein is er daar één van. Vaak is de geschiedenis van de lokale kerk na de hervorming beschreven – wellicht uit herkenbaarheid. Dit boekje heeft echter voor het eerst uitgebreid aandacht voor de middeleeuwse, rooms-katholieke parochiekerk van Zaamslag. Door de gehanteerde methodiek is getracht eens voorbij het verwijzen naar de tekening van Horenbault te gaan en nieuwe inzichten te verschaffen.

Eigenlijk begint ons verhaal zo’n tweeduizend jaar geleden, wanneer de apostelen de wereld intrekken om het verhaal van Jezus Christus te vertellen. Hoewel in de vierde eeuw onder de Romeinse keizer Constantijn de Grote het christendom de staatsgodsdienst werd, duurdeh et nog tot de 7e eeuw voordat de eerste missionarissen voet aan wal zetten in de Nederlanden. Willibrord kwam uit Engeland en trok rond met zijn begeleiders terwijl hij de Germaanse stammen het Evangelie bracht. Zo vinden we nog steeds een Willibrordusput te Zoutelande op Walcheren. Toch duurde het lang voordat het christendom definitief geaccepteerd werd; de missionarissen werden regelmatig aangevallen of weggejaagd en hun kerken verbrand. Bonifatius werd bijvoorbeeld in 754 door de Friezen bij Dokkum vermoord. Enkele decennia later probeerde Karel de Grote samen met de paus de kerstening voort te zetten. Eigenaardige rituelen, waaronder het deponeren van zwaarden in rivieren (een prehistorisch gebruik) en het geloof in bosgeesten, heksen en tovenaars bleven nog vele eeuwen voortbestaan." Aldus de inleiding van dit boek van R. Lensen en B. de Leeuw.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Voor vijftigplussers bouwen in de dorpen is een manier om voor doorstroming te zorgen, stelde voorzitter Hendrik van Hoeve van NVM Zeeland medio 2021. Het geeft jongere mensen de gelegenheid om in een dorp te gaan wonen of er te blijven wonen. En dat betekent weer dat voorzieningen, zoals winkels en verenigingen, in leven kunnen blijven. Onvoldoende aanbod zorgt er voor dat vooral ouderen blijven zitten waar ze zitten. En de stap naar een grotere plaats als Terneuzen of Hulst, waar wél aardig wat appartementen zijn opgeleverd of worden gebouwd, ziet lang niet iedereen zitten. Gelukkig zijn er recentelijk ook in Zaamslag appartementen gerealiseerd.

Terug naar boven

Actuele situatie

- In de reportage 'Zaamslag: vitaal dorp met sociaal hart' (2015) doet het Reformatorisch Dablad verslag van de actuele situatie in dit dorp, met name dat het dorp geen last heeft van teruglopende onderlinge betrokkenheid en saamhorigheid, zoals dat niet alleen in steden maar ook in veel dorpen vandaag de dag helaas het geval is. Enkele voorbeelden: "Als hier iemand is overleden, verkoop ik op één dag zo’n 200 condoleantiekaarten”, zegt supermarkteigenaar Jürgen Bracke. "Hier leven de mensen juist niet langs elkaar heen”, zegt Tom de Putter (14) uit de naburige buurtschap Reuzenhoek. "Iedereen heeft hier een goede band met elkaar. De mensen zijn vriendelijk, groeten elkaar op straat en helpen elkaar. Er is in de supermarkt altijd wel iemand bereid een zware boodschappentas te dragen voor een oudere klant.”

Wijkwethouder Van Hulle noemt het dorp "een zeer hechte gemeenschap, die er de schouders onder heeft gezet om het voorzieningenniveau in het dorp op een hoog peil te houden." "Zaamslag heeft een creatieve en innovatieve ondernemersvereniging, die fors heeft geïnvesteerd. Daardoor is er voor een dorp met nog geen 3000 inwoners een heel ruim en eigentijds winkelaanbod. Er zijn zelfs twee grote bakkerijen. En de mensen hier zijn er nog voor elkaar. Dat hangt samen met de kerkelijke achtergrond van veel inwoners. Het kerkelijk leven is nog steeds een bindende factor." Corrie de Feijter: "Zorgcentrum De Molenhof betrekt zijn brood van de twee bakkers van het dorp: Risseeuw en Dees. De ene maand kopen ze het bij Risseeuw, de andere bij Dees. Eerlijk toch? Zó is Zaamslag."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Zaamslag heeft 14 rijksmonumenten.

- Zaamslag heeft 9 gemeentelijke monumenten.

- De huidige Hervormde (PKN) kerk (Plein 2) dateert uit 1898. In het oude dorp bestond een Sint-Martinuskerk die in 1584, nadat de Geuzen waren binnengevallen, in brand werd gestoken. De inundatie van 1586 vernietigde definitief het hele oude dorp. De eerste kerk in het nieuw gestichte dorp dateerde van 1658. In 1877 is een toren van twee geledingen en met een achtkante lantaarn bijgebouwd met deels neoromaanse kenmerken. In 1898 is de kerk door de huidige kerk vervangen, die met de noordbeuk aan de reeds bestaande toren is vastgebouwd. De 17e-eeuwse preekstoel met trap in empirestijl uit 1842, en het orgel uit 1868, gebouwd door Van den Haspel, Scholgens en Van der Weijde en gewijzigd in 1952, zijn rijksmonumenten. De kerk valt onder de Protestantse Gemeente Zaamslag. Dit is de lokale PKN-kerk geworden. In het kader van de fusie tot PKN-gemeente is de Gereformeerde kerk uit 1911 (Terneuzensestraat 2) in 2006 verkocht en in 2007 in gebruik genomen als cultureel centrum.

- De Gereformeerde Kerken vrijgemaakt splitsten zich in 1944 af van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Ook in dit dorp had dat gevolgen; er ontstond een gemeente van Vrijgemaakten. Deze kerkte van 1945-1951 in een bewaarschool aan de Stoofstraat, om vervolgens in 1951 de in dat jaar gebouwde Gereformeerde Kerk vrijgemaakt (Terneuzensestraat 31) te betrekken. Het is een bakstenen kerk onder zadeldak, voorzien van een dakruiter. Het orgel is vervaardigd door C. Verweijs. Het bouwjaar is niet bekend. In 1999 is het gebouw uitgebreid. In 2009 heeft de kerk een opknapbeurt gehad. De gevel en het torentje zijn vernieuwd. Ook zijn de stenen na 60 jaar opnieuw gevoegd. En interieur en exterieur zijn geschilderd. - Site van GKv Zaamslag.

- "De Christelijke Gereformeerde Kerk te Zaamslag is geïnstitueerd op 8 mei 1912. In 1910 besloten twee kerkelijke groeperingen in het dorp, nl. de Christelijke Gereformeerde Kerk en de zogeheten Dolerenden, zich te verenigen. Het nieuwe kerkverband kreeg de naam van Gereformeerde Kerk. Bij het vertrek van een predikant, die met deze vereniging was meegegaan, trok een aantal voormalig Christelijke Gereformeerden zich weer terug uit het nieuwe kerkverband van de Gereformeerde Kerk. Door een aantal personen werd het kerkgebouw teruggekocht. Onze gemeente bestaat momenteel uit ongeveer 240 leden." Het kerkje van de Christelijke Gereformeerde kerk (Axelsestraat 9) is in 1884 gebouwd ten behoeve van de toenmalige Christelijke Gereformeerde gemeente, die al omstreeks 1840 was opgericht. Toen in 1911 in het dorp een nieuwe Gereformeerde kerk werd gebouwd, kwam het kerkje aan de Axelsestraat vrij en werd dit teruggekocht door de zojuist opgerichte gemeente. Het is een sober bakstenen zaalkerkje onder zadeldak, zonder toren. Een gevelsteen memoreert de stichting van het kerkje. Het is een gemeentelijk monument.

- "Het vrijstaande gebouw op Plein 1 in Zaamslag is omstreeks 1904 als gemeentehuis gebouwd in neorenaissance stijl. Reeds van oorsprong was er een brandspuitberging op de begane grond ondergebracht met de ingang aan de linker zijgevel. Aan de achtergevel bevond zich een wooneenheid, terwijl aan de voorgevel een arrestantenlokaal met eigen ingang naast de bordestrap aanwezig was. Het gemeentehuis was geheel op de hoofdverdieping gehuisvest. Mogelijk nog vóór de Tweede Wereldoorlog is een grotere ruimte als brandweergarage, met een ingang aan de voorgevel, gecreëerd. Omstreeks 1950 hebben in de onderbouw forse aanpassingen plaatsgevonden t.b.v. de inrichting van een badhuis aan de achtergevel, de bouw van een archief-kluisruimte t.b.v. het arrestantenlokaal en de verplaatsing van de arrestantencel naar de aanbouw aan de achtergevel. De woning is daarbij komen te vervallen. Latere verbouwingen hebben de aanpassingen voor het badhuis echter weer grotendeels ongedaan gemaakt. Het rijksmonumentale voormalige gemeentehuis is van algemeen belang vanwege architectuurhistorische waarden als rijke en gave regionale stijlvertegenwoordiger en van cultuurhistorisch belang vanwege de voormalige functie." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Tot midden jaren negentig was het pand een populaire trouwlocatie. In 1996 is het verkocht en heeft het lange tijd als woning gefungeerd. Anno 2021 is de in Zaamslag geboren en getogen René Hameling eigenaar van het pand. Hij heeft de uitdaging op zich genomen om met zijn firma RH Beheer het voormalige gemeentehuis te restaureren en het een zinvolle herbestemming te geven. "Dat dit een megaklus is, mag duidelijk zijn; alle muren, kozijnen, muurankers en ornamenten worden onder handen genomen", aldus Hameling in de reportage over zijn plannen in de Woningkrant d.d. 9-6-2021 (klik op de 'volgende' pijl om ook een aantal foto's van het anno juni 2021 in restauratie zijnde pand te zien). Zijn doel is om het pand volledig te restaureren en het de oorspronkelijke uitstraling terug te geven.

Anders dan veel andere zaken die René heeft opgepakt, voeren hier herinneringen en emoties de boventoon in plaats van zakelijke overwegingen. "Ik ben in Zaamslag geboren en getogen. Het gemeentehuis hoort bij mijn jeugd. Ik herinner me bijvoorbeeld nog de politieagent die hier kantoor hield en me meermaals op het matje riep, en de 'chillplek' op het bankje voor het gemeentehuis. Er zijn hier veel mensen getrouwd, de brandweerkazerne was hier en het badhuis. Het mooie is dat de arrestantencel nog steeds aanwezig is, met het bed waarop de arrestant even kon uitrusten en het doorgeefluik voor het 'water en brood'. Het is een pand met historie en een fantastische uitstraling op een centrale plek in het dorp."

René nodigt ondernemende mensen die een goed plan hebben om wonen en werken op deze plek te combineren, uit te reageren: "Ik zou het super vinden als er 'reuring' komt rond het pand. Bijvoorbeeld met een B&B, restaurant of kantoor. Het ligt zo centraal op een mooi en levendig plein, dat dit de dynamiek in het dorp kan versterken. Bovendien kun je boven fantastisch wonen. Er is een ruime keuken, een royaal balkon en een tuin, dus alles is hier aanwezig om wonen en werken op een unieke manier te combineren."

- Het Schelpenmuseum in Zaamslag is voornamelijk een zeebiologische privéverzameling, in maar liefst 80 jaar bijeengebracht door eigenaar / beheerder Gerrit de Zeeuw. Aangevuld met gesteenten, mineralen, fossiele zoogdierresten, schelpen en haaientanden uit de Westerschelde en het Kanaal Gent-Terneuzen. Verder resten van een Butskopskelet uit 1757 (het ondier uit het Hellegat). Bodemvondsten uit de omgeving van het dorp, met maquette van het Torenbergcomplex en van de kustversterking 'De Batterij'. Adres: Plein 3. Tel. 0115-431233. Ondanks dat Gerrit de Zeeuw anno 2018 al 90 jaar is, denkt hij nog niet aan stoppen. Al meer dan 80 jaar verzamelt hij schelpen van over de hele wereld. Als kind ging hij al regelmatig naar de kust om op het strand allerlei schelpen te zoeken die hij dan in een schoenendoos op zijn slaapkamer bewaarde. "Daar is mijn passie voor schelpen denk ik ontstaan. Al die verschillende vormen en kleuren, dat is toch bijzonder om te zien. Zelfs een oester of een mossel is mooi."

De Zeeuw's vrouw had een winkel in huishoudelijke artikelen. Na haar overlijden heeft hij op een gegeven moment besloten om van de winkel een museum te maken. "Op deze manier kwam er weer ruimte in alle slaapkamers en kon ik mijn verzameling laten zien aan het publiek." Bij het realiseren van zijn museum kreeg hij hulp vanuit het dorp. "Ik kreeg van de bakker en de slager een oude vitrine en van een aantal inwoners heb ik kasten gekregen om schelpen in te leggen." Het museum kreeg in de regio steeds meer naamsbekendheid. Mensen kwamen regelmatig met schelpen aanzetten die ze zelf ooit hadden gevonden of gekocht. Ook werd hij regelmatig gebeld door vissers met de vraag of hij interesse had in fossiele voorwerpen, zoals bijvoorbeeld een onderkaak van een mammoet. "Op deze manier groeide niet alleen mijn schelpenverzameling, maar ook de collectie fossiele voorwerpen." (bron en voor nadere informatie zie de reportage over het Schelpenmuseum in tekst en video's op Omroep Zeeland, d.d. 16-1-2018) Zie ook de videoreportage over het Schelpenmuseum op EenVandaag, d.d. 24-7-2019, de reportage over de koninklijke onderscheiding van dhr. De Zeeuw i.v.m. het museum in Bn/De Stem, d.d. 20-10-2012 en de reportage over het Schelpenmuseum in het Zeeuwsch Vlaams Advertentieblad, d.d. 8-10-2020.

- Het in 2002 gerealiseerde Minox Museum (Axelsestraat 1) heeft een grote verzameling Minox-camera's. Het museum aan huis van Henk Hommers, die deze camera's al ruim 50 jaar verzamelt, is alleen op afspraak geopend. Zie ook de videoreportage over het Minox Museum van Omroep Zeeland (november 2017). In juli 2022 gaat het museum sluiten.

- In 2004 is op het Plein het beeld 'Stropielekkers' onthuld. Het beeld van kunstenaar Joris Baudoin is door de inwoners uitgekozen. Door het werken met gewapend beton onstond een bijna primitieve vorm. Het kunstwerk is gebaseerd op het verhaal van de 'stropielekkers'. De anekdote gaat over een winkeltje op het Plein waar een groot vat stroop stond. Klanten konden er hun stroopkannetje vullen. Na het vullen van de stroopkannetjes bleef er vaak een druppel stroop aan het tapkraantje hangen. Veel klanten gingen er even heimelijk met de vinger langs. Sindsdien worden de inwoners van Zaamslag ook wel 'stropielekkers' genoemd.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Stichting Wielerbelangen 't Durp is in 2012 opgericht om evenementen rondom wielrennen en mountainbiken te organiseren en de wielersport te promoten voor jong en oud."

- "Oranjevereniging Zaamslag organiseert elk jaar activiteiten op Koningsdag. Daarnaast is er de lampionoptocht op de verjaardag van Prinsen Beatrix. In de loop van de jaren is het ook zo gegroeid dat we de Dodenherdenking organiseren op 4 mei, en eventueel een aantal activiteiten op Bevrijdingsdag, 5 mei. We vinden het leuk om deze activiteiten te organiseren. Maar heb jij goede ideeën voor de invulling, laat het ons weten."

- De Zeeuws-Vlaamse Automobiel Sport Club ZEVAC verzorgt voor haar leden en niet-leden kaartleesritten, onder toezicht van de Nederlandse Rittensport Federatie. De ZEVAC is opgericht in 1952, en in 1956 erkend door de KNAC. De grootste kaartleesrit van Zeeland is de jaarlijkse Nacht van Zaamslag (mei, in 2022 voor de 47e keer), die wordt verzorgd door de bestuursleden van de ZEVAC met hulp van vele vrijwilligers. De ZEVAC organiseert ook een rit die meetelt voor het CARGAZ Kampioenschap, een samenwerking tussen Belgische en Nederlandse verenigingen."

- Avond4daagse (eind mei).

- 't Dorpsfeest (weekend in juni). "Kom een kijkje nemen op ’t Durp en geniet van alles wat er te doen is. We hebben voor u bijzondere optredens, leuke activiteiten, grappige spelletjes en nog veel, veel meer. U vindt dit allemaal midden in ‘t durp tussen de mooie winkels en bedrijven van Zaamslag. Ontmoet elkaar, doe gezellig mee, proef van het lekkers dat ons dorp te bieden heeft, laat je verrassen door het programma en kom vooral genieten van een prachtig feest voor jong en oud!"

- Jaarlijks op de 1e zaterdag van september (in 2022 voor de 4e keer) is er een grote gezellige Garagesale in het dorp Zaamslag en de buurtschap Reuzenhoek. Vanuit ca. 100 deelnemende adressen worden vanuit de tuin of garage allerlei spullen verkocht die men zelf niet meer nodig heeft. Op de Facebookpagina van het evenement komt een plattegrond van de deelnemers, die je kunt afdrukken of via je telefoon kunt bekijken.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- "Het Podium van Zaamslag is een multifunctionele zaal met ca. 130 zitplaatsen, gebouwd op de (nieuwe) verdiepingsvloer in de voormalige Gereformeerde kerk. Dit beeldbepalende pand (gebouwd in 1911) was door het samengaan van de Hervormden en Gereformeerden overbodig geworden. In 2006 is het verkocht aan de familie Hamelink en na een jaar hard werken in september 2007 officieel in gebruik genomen met de hulp van o.a. de burgemeester van Terneuzen, dhr. Lonink. Veel oude materialen kregen bij de verbouwing een andere functie; zo is de preekstoel omgebouwd tot uitgiftebalie voor dranken (de bar), en zijn de oude verwarmingsbuizen en delen van de oude kerkbanken verwerkt in de balustrade. Zo is er een sfeervolle zaal ontstaan, met fraaie lichtinval door de oude glas-in-loodramen en een goede akoestiek. Inmiddels is er geïnvesteerd in een goede geluidsinstallatie en toneelverlichting; er is een vleugel aangeschaft (een fraaie Bechstein van net voor 1900) en we beschikken natuurlijk ook over het authentieke pijporgel uit 1926.

In december 2007 hebben we Stichting Podium van Zaamslag opgericht. Het doel van deze stichting is het brengen van een gevarieerd programma kunst en cultuur in zaal het Podium. We proberen de drempel laag te houden, zowel voor de artiesten als voor het publiek; de prijzen zijn betaalbaar en de afstand tussen publiek en entertainer is klein, waardoor een intieme sfeer is ontstaan met een interessante wisselwerking tussen artiest en publiek. Ook jonge, veelbelovende muzikanten en artiesten willen we een kans bieden op het Podium. Onder het kopje programma kunt u vinden wat er voor de komende tijd op het “menu” staat; zoals u ziet variërend van klassiek tot een soort bonte avond, van vertelavonden tot een Mattheus Passie. Mocht u tips of ideeën hebben voor aanvulling van ons programma dan horen we dat graag!"

- "Het openluchtbad van Zaamslag is het kleinste verwarmde openluchtbad van de vijf in de gemeente Terneuzen. Voornamelijk de plaatselijke jeugd komt er zich vermaken in het zwembad of op de speel ligweide. Het ondiepe gedeelte heeft een leuke glijbaan waar kinderen naar hartenlust af kunnen roetsjen. In het diepste gedeelte, dat 25 meter lang is, kan iedereen lekker spelen of baantjes trekken. Het zwembad beschikt sinds 2013 over een nieuwe moderne overdekte kleedaccommodatie met faciliteiten voor minder validen. Openingstijden in het seizoen: maandag t/m vrijdag: 11.00-13:00 uur banenzwemmen (25 meter); 12:30-17:30 uur vrijzwemmen; 18:00-19:00 uur banenzwemmen (25 meter). Zaterdag: 11.00-13:00 uur banenzwemmen (25 meter); 12:30-18:00 uur vrijzwemmen. Zondag gesloten."

Terug naar boven

Beeld

- Dorpsportret van Zaamslag (video, 1 uur).

- Zaamslag en Zaamslagveer in vogelvlucht.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zaamslag (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Zaamslag heeft kennelijk een Durpsblad. Hoe vaak het verschijnt en verdere bijzonderheden weten wij er niet van, omdat wij er behalve de vermelding onder de link geen pagina op het internet over kunnen vinden. Kennelijk is het ook nergens op het internet online te lezen.

- Onderwijs en kinderopvang: - "Tijdens hun basisschoolperiode willen wij kinderen Samen Leren Leven. Samen Leren, Samen Leven en Samen Werken maken dat je groeit in je ontwikkeling. Op onze dorpsschool Basisschool De Torenberg in Zaamslag willen we elkaar kennen en gekend worden. Je hebt elkaar en elkaars expertise nodig om verder te komen. Op de Torenberg werken we met plezier samen vanuit gelijkwaardigheid, gedeelde verantwoordelijkheid, betrokkenheid en respect. Zo’n goede samenwerking ontstaat niet vanzelf, daarom hebben deze vaardigheden onze nadrukkelijke aandacht. De ontwikkeling van kinderen vindt altijd plaats in samenhang met de omgeving, daarom stimuleren we de samenwerking met ouders, Sjaz, kindcentrum het Juultje en zorgcentrum Molenhof. We besteden veel aandacht aan sociale vaardigheden, samenwerken, ondernemen en het nemen en dragen van verantwoordelijkheid. Om onze kinderen optimaal voor te bereiden op hun toekomst en maatschappelijke rol stimuleren we ook de 21e-eeuwse vaardigheden.

Welke punten staan in 2021-2022 centraal? Leren leren: het werken vanuit leerlijnen en doelen en kinderen vaardigheden aanleren om hun (werk)gedrag aan te sturen en controleren. We gaan hierbij uit van de zogenoemde executieve functies; eigenaarschap: leerlingen nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces en leerkrachten krijgen hierin een coachende rol; betekenisvol onderwijs: het team zorgt voor relevante, praktijkgerichte en levensechte contexten waarin de leerling constructief en reflectief kan leren. We zetten in op coöperatief leren, bewegend leren, spelenderwijs leren, ontdekkend en onderzoekend leren; methodes: het uitzoeken van een passende methode voor Technisch lezen; PLG: ook het team werkt dit jaar aan het ontwikkelen van een lerende houding en eigenaarschap door de inzet van praktijkgericht onderzoek."

- "Samen groot worden. Op ons Kindercentrum Juultje in Zaamslag vindt u meerdere opvangvormen onder één dak. Aan de Gerard van der Nissestraat zijn een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en een buitenschoolse opvang gevestigd. Ieder kind van 0 tot 13 jaar is welkom bij ons. Samen groot worden, dat kan bij Juultje. Samen de zorg in handen. Wanneer uw kind naar Juultje komt, geeft u als ouder even een deel van de opvoeding uit handen. Wij vinden het dan ook belangrijk goed contact met u te hebben. Onze medewerkers nemen elke dag weer de tijd om u te vertellen wat uw kind bij ons heeft meegemaakt. Bij het brengen nemen ze de tijd om naar u te luisteren over essentiële gebeurtenissen rondom uw kind. Zo houden we elkaar op de hoogte. Maaltijd en meer. Bij Juultje kunnen we u een maaltijdservice aanbieden. Uw kind kan van ons een warme maaltijd krijgen tijdens de opvang. Dit kan zowel op de dagopvang als op de BSO. Zo hoeft u zich geen zorgen meer te maken over een verantwoorde maaltijd voor uw kind. Interesse? Heeft u kinderen in de leeftijd van 0 tot 13 jaar? Dan zijn zij van harte welkom bij Juultje. Komt u eens langs bij ons, we vertellen u graag over alle mogelijkheden!"

- Gastouders in Zaamslag.

- Lezen: - Bibliotheek Zaamslag is onderdeel van Stichting Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen. De bibliotheek is een onbemande bibliotheek, gevestigd in gemeenschapscentrum Het Stropievat.

- Sport: - "Al voor de oorlog werd er in Zaamslag in clubverband gevoetbald. De eerste voetbalclubs in het dorp waren Juliana en Z.S.C. Deze laatste werd in 1936 opgeheven wegens een tekort aan leden. Het duurde tot 1950 toen kapper Willem Lensen steeds meer geruchten opving in zijn kapsalon over toenemende belangstelling om in clubverband te voetballen. Hij was dan ook de grote animator om enkele enthousiastelingen bij elkaar te brengen. Op 17 april werd een bijeenkomst belegd en niet zonder resultaat, want nog dezelfde avond werd onze vereniging opgericht. Er was toen geen eigen sportveld, dus moesten de thuiswedstrijden elders gespeeld worden. Vanaf seizoen 1951-1952 werden voor het eerst drie teams ingeschreven voor de competitie KNVB-afdeling Zeeland in het zaterdagvoetbal. In 1953 werd een eigen terrein aan de Polderstraat in gebruik genomen. Het nieuwe veld moest overigens wel gedeeld worden met de plaatselijke korfbalclub. In datzelfde jaar werd de club kampioen in de tweede klasse afdeling Zeeland. Hoe het de club door de jaren heen verder verging, kun je hier lezen. In seizoen 2020-2021 komt v.v. Zaamslag uit in de 3e klasse A."

- Korfbalvereniging KV Zaamslag is opgericht in 1968 en heeft ca. 75 leden. Korfbal, plezier en gezelligheid stonden en staan centraal in de vereniging. Daarnaast wordt er altijd gestreefd naar de hoogst mogelijke prestaties die passen bij de vereniging. Ondanks dat het een vrij kleine dorpsclub is, zijn er door de jaren heen goede resultaten behaald, zowel bij de jeugd als bij de senioren. Vele kampioenschappen werden gevierd, met als hoogtepunt de promotie naar de 3e klasse, het hoogste niveau dat de club tot nu toe heeft bereikt. Begin jaren negentig is de kantine gebouwd en als hoogtepunt is in 2007 een kunstgrasaccommodatie gerealiseerd, waar ze als club trots op zijn.

- Woonzorg: - "Aan de rand van Zaamslag ligt De Molenhof. Ons zorgcentrum ligt op een prachtige locatie, in een mooie, groene omgeving. Vanuit De Molenhof kijkt u uit over de weidse polders van het dorp. In zorgcentrum De Molenhof bieden we zorg aan mensen met dementie. Ook wanneer u door lichamelijke beperkingen niet meer zelfstandig kunt wonen, kunt u bij ons terecht. Bent u benieuwd naar de locatie? Ons team heet u van harte welkom." In 2008 is er nieuwbouw voor De Molenhof gerealiseerd. Het oude complex, elders in de straat, is afgebroken.

- Milieu: - In 2019 is de werkgroep 'Schoon Zaamslag' opgericht. Er is inmiddels een flinke groep mensen die regelmatig door het dorp trekt om zwerfvuil op te ruimen en men wil vooral ook dorpsgenoten stimuleren om hetzeltde te doen. Zie ook de videoreportage met initiatiefnemers Jaap Scheele en Linda Westland op GO-TV d.d. 20-4-2019.

- Bedrijfsleven / ondernemen: - "ZAVO is de ondernemersvereniging van Zaamslag, opgericht in 1948 en daarmee de oudste in Zeeuws-Vlaanderen. Op 't Durp (zoals ons dorp ook wel wordt genoemd) is het goed wonen, werken en winkelen. Je vindt er veel verschillende bedrijven, zowel winkels als dienstverlenende ondernemingen, die stuk voor stuk specialist zijn op hun gebied en die gaan voor kwaliteit en echte aandacht voor de klant. Bij ons kun je gratis parkeren voor de deur en ben je ook welkom op de wekelijkse koopavond op vrijdag.

Wat doen we? Veel van de in Zaamslag gevestigde ondernemingen zijn lid van ZAVO, die als eerste taak heeft te zorgen voor een aantrekkelijk winkelgebied, waar mensen zich thuis voelen. Daarnaast is ZAVO aanspreekpunt voor de verschilende overheden. De ondernemersvereniging is al vele jaren hoofdsponsor van het jaarlijkse Dorpsfeest. Ook de intocht van Sinterklaas kan elk jaar op financiële steun van ZAVO rekenen. In het voorjaar en de zomer is heel het dorp met mooie bloembakken getooid; ook dat wordt volledig door ZAVO verzorgd en betaald. De ondernemers van ZAVO kunnen het prima met elkaar vinden, daar zijn ook de diverse uitjes en excursies op gericht die met regelmaat worden georganiseerd voor de leden. Samenwerken is al die jaren al het devies."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Zaamslag alg. en idem Veerstraat (de laatste ook met foto's van de grafzerken).

Terug naar boven

Trivia

- VOC-schip Zaamslag is in 1741 in Middelburg gebouwd voor de Kamer van Zeeland.

Reactie toevoegen