Castricum

Plaats
Dorp en gemeente
Castricum
Kennemerland
Noord-Holland

castricum_plaatsnaambord_kopie.jpg

Castricum is een dorp en gemeente in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland.

Castricum is een dorp en gemeente in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland.

gemeente_castricum_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Castricum anno ca. 1870, kaart J. Kuijper. De gemeente omvatte toen alleen nog de in die tijd nog piepkleine dorpen Castricum en Bakkum, met ieder slechts enkele tientallen huizen, en daaromheen nog een handvol eveneens kleine buurtschappen.

Gemeente Castricum anno ca. 1870, kaart J. Kuijper. De gemeente omvatte toen alleen nog de in die tijd nog piepkleine dorpen Castricum en Bakkum, met ieder slechts enkele tientallen huizen, en daaromheen nog een handvol eveneens kleine buurtschappen.

Castricum

Terug naar boven

Status

- Castricum is een dorp en gemeente in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland.

- De gemeente Castricum is in 2002 vergroot met de gemeenten Akersloot en Limmen.

- De gemeente omvat naast de gelijknamige hoofdplaats verder nog de dorpen Akersloot, Bakkum (inclusief Bakkum-Noord = het oude dorp Bakkum), De Woude en Limmen, het badplaatsje Bakkum aan Zee (door sommigen foutief Castricum aan Zee genoemd), en de buurtschappen Boekel, Dorregeest (deels), Kapel (deels), Kogerpolder (deels), Noord-Bakkum, Oosterbuurt, Oosterzij (deels), Schulpstet, Starting (grotendeels) en Stierop. In totaal zijn dit 5 dorpen, 10 buurtschappen en 1 badplaatsje.

- In juni 2015 hebben de gemeenteraden van de gemeenten Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo (in de regio de BUCH-gemeenten genoemd) besloten om de ambtelijke diensten van de gemeenten per 1 januari 2017 samen te voegen in werkorganisatie De Buch. Dit is daarmee een 'ambtelijke fusie' (d.w.z. de gemeentelijke organisaties fuseren, maar de gemeenten als zodanig - nog - niet). Voor nadere toelichting op het begrip 'ambtelijke fusie' zie de links onderaan de pagina 'gemeentelijke herindelingen'.

- Wapen van de gemeente Castricum.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Castricum. In 2012 heeft de gemeente nieuwe kombordportalen bij haar dorpen geplaatst met fraaie foto's van lokale landschappen onder het plaatsnaambord. Hiermee wil zij de landschappelijke schoonheid en de rust en ruimte van haar kernen profileren.

- Onder het dorp Castricum valt ook de buurtschap Oosterbuurt en een klein deel van de buurtschap Schulpstet, en alleen voor de postadressen ook het dorp Bakkum, het andere deel van de buurtschap Schulpstet, de buurtschap Noord-Bakkum en het badplaatsje Bakkum aan Zee.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Waarschijnlijk eind 11e eeuw kopie ca. 1420 Castrichem, 1105-1120 kopie ca. 1420 Casterkem, 1125-1130 kopie ca. 1420 Kasterkem, 12e eeuw kopie ca. 1420 Castringhem, 1317 Castrikem, 1393 Castrichem, 1573 Castricom, 1680 herdruk 1745 Castricum, 1841 naast de huidige spelling "ook de Kerkbuurt, bij de oude kroniekschrijvers Castrichem, Casterchem of Castichem geheeten, en in latere schriften Castrikum, Castercum, Castricom, Castrichum of Castrekum gespeld", 1936 Kastrikum.

Naamsverklaring
Gevormd met een eerste deel dat terug lijkt te gaan op het Latijnse castra 'legerkamp, versterking'. Plaatsnamen op -ingahem zijn echter meestal -ing- afleidingen van een persoonsnaam, samengesteld met heem 'woning, woonplaats'. Als persoonsnaam is wel Ka(r)sten (ontstaan uit Christinianus) voorgesteld, met de opmerking dat de plaatsnaam dan vrij laat, na de christianisering, zou moeten zijn ontstaan en dus in een periode na de productiviteit van -ingahem. Een andere verklaring gaat uit van een door de plaatselijke bevolking ontleende Gallo-Romaanse naam, in de 17e eeuw opgevat als Castor, naar de Grieks-mythische figuur, in lijn met de destijds gangbare "klassieke" wijze van verklaren, waarvoor zie ook Medemblik.(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Pieperduin. Waar die naam vandaan komt, kun je lezen in het hoofdstuk Landschap etc.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Castricum ligt aan de Noordzee en ligt N van het dorp Heemskerk en de stad Beverwijk, NW van de dorpen Uitgeest, Westknollendam en Wormerveer, W van het tweelingmeer Alkmaardermeer-Uitgeestermeer, ZW van de stad Alkmaar en Z van de dorpen Heiloo, Egmond-Binnen, Egmond aan den Hoef en Egmond aan Zee. De A9 loopt door de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Castricum 151 huizen met 1.046 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 35/229 (= huizen/inwoners), het dorp Bakkum 22/176 en de buurtschappen Duinzijde 38/271, Schulpstet 12/73, Noordend 16/105 en Oosterbuurt 28/192. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 14.000 huizen met ca. 35.500 inwoners, waarvan ca. 8.000 huizen met ca. 20.000 inwoners in het gelijknamige dorp (exclusief het voor de postadressen hier ook onder vallende dorp Bakkum, de buurtschap Noord-Bakkum, het grootste deel van de buurtschap Schulpstet en het badplaatsje Bakkum aan Zee).

Terug naar boven

Geschiedenis

Archeologie
Aan de Doodweg in Castricum is in maart 2018 tijdens een onderzoek met een magnetische weerstandmeter aangetoond dat er in de bodem nog restanten aanwezig zijn van een vierkante structuur van een grachtenstelsel van een vroeger hier gestaan hebbend kasteel. Het gaat om een kleine burcht met een slotgracht.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Werkgroep Oud-Castricum. "Wat doet de werkgroep? We geven een jaarboek uit met interessante verhalen over de geschiedenis van ons dorp en het eveneens onder onze gemeente vallende buurdorp Bakkum. Tevens kun je je inschrijven op onze nieuwsbrief. We organiseren jaarlijks een aantal tentoonstellingen in ons gebouw De Duynkant aan de Geversweg. We beheren een omvangrijk papier-, kaarten- en objectenarchief over de genoemde dorpen. We beheren een website met online artikelen, een beeldbank met meer dan 15.000 foto’s en een schat aan genealogische gegevens. We zoeken, beschermen en onderzoeken in overleg met professionals de archeologie en conserveren de vondsten. We doen onderzoek naar de geschreven bronnen over onze dorpen. We voelen ons verantwoordelijk voor de instandhouding van cultuurhistorie en monumenten binnen de gemeente. Nieuwe donateurs zijn altijd welkom. Zo kunnen wij ons werk blijven doen en kunnen we voldoende draagvlak houden binnen de Castricumse gemeenschap.

Werkgroep Oud-Castricum is eigenaar van Historisch Informatie Centrum (HIC) De Duynkant (Geversweg 1b), vlakbij het station, op de hoek van de Geversweg/Duinenboschweg. Het in 2018 vernieuwde onderkomen heeft een bij- en vlindervriendelijke tuin, een tentoonstellingsruimte, een filmzaal, werkruimte voor de vrijwilligers, archief, een keukentje en een bergzolder. In het pand is onder meer de archeologische collectie van de werkgroep ondergebracht en historisch prent- en kaartmateriaal. Het gebouw is in 1936-1937 neergezet als telefooncentrale. Tot ongeveer 1966 heeft het als zodanig gefungeerd. Daarna stond het een paar jaar leeg. Van 1969 tot 1993 is het verhuurd aan de werkgroep. In 1993 droeg de gemeente het pand in eigendom over aan de stichting. Het gebouw hield vanaf het begin tot heden dezelfde functie, namelijk een plaats die verbinding mogelijk maakt. De telefooncentrale verbindt mensen met een telefoonaansluiting. ‘Het clubhuis’ van Oud-Castricum verbindt heden en verleden: de werkgroep brengt verslag uit via publicaties, films, lezingen, fotomateriaal, jaarboeken en website van het vroegere erfgoed aan de inwoners en andere belangstellenden.

Het gebied ten westen van het spoor, tegen de duinrand aan, waarin gebouw De Duynkant ligt, heette ook De Duinkant. In het 33e Jaarboek (2010) staat hierover een boeiend artikel. Dat gebied is al veel ouder, terwijl de exacte datering van het gebied echter een raadsel blijft. Al in 1820 wordt er melding gemaakt van een klein wijkje Duinderbuurt met zo‘n 5 huizen die tegen de binnenduinrand stonden. Er zou zelfs al rond 1200 een Duinbuurt geweest zijn. Het gebied De Duinkant lijkt daarmee niet alleen een mooi, maar ook een oud buurtje. Oud-Castricum wilde de geschiedenis van het verdwenen buurtje Duinkant en zijn bewoners levend houden. De naam van gebouw De Duynkant fungeert daarom als een soort gedenkteken voor die oude buurt.

In de 19e eeuw liepen de duinen in oostelijke richting door tot aan de tegenwoordige Mient. In 1865 werd het zand van die duinen afgegraven om het talud van de spoorlijn aan te leggen en om het land geschikt te maken voor agrarisch gebruik. Zo ontstond het gebied dat de Zanderij wordt genoemd. Van het oorspronkelijke duingebied is niet veel meer over. Ook de huizen die er stonden zijn verdwenen. In 1943 moesten op last van de Duitse bezetter de huizen in het gebied Duinkant (en andere huizen die in het schootsveld lagen) afgebroken worden. Alleen boerderij Hoeve Nooitgedacht en de telefooncentrale bleven over. Helaas is die boerderij uit circa 1916 inmiddels ook gesloopt. De telefooncentrale mocht blijven staan, omdat die klaarblijkelijk voor de Duitsers van belang was.

Na de Tweede Wereldoorlog bepaalden de autoriteiten dat in het kader van de wederopbouw de duinzijde onbebouwd moest blijven om het zicht op het duinlandschap te behouden. Er mocht dus lange tijd niet meer gebouwd worden tussen het spoor en de duinen. In dat gebied zijn daarom geen afgebroken huizen meer herbouwd. Wel zijn begin jaren vijftig enkele tuinderswoningen gebouwd. In de jaren daarna zijn er in gebied de Zanderij wel huizen en bedrijfsgebouwen neergezet." De openingstijden van Historisch Informatie Centrum (HIC) De Duynkant vind je hier.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De vele bestemmingsplannen voor het buitengebied van de huidige gemeente zijn in 2012 vervangen door 1 Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Castricum (d.w.z. exclusief de dorpskernen, het duingebied en het strand, de bedrijventerreinen, De Woude en Bakkum Noord).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Castricum heeft als plaats volgens de postadressen 39 rijksmonumenten, maar "strijkt daarmee grotendeels met de veren van de buren". In de praktijk blijken 38 hiervan namelijk onder buurdorp Bakkum te vallen (maar dat heeft geen eigen postcode gekregen; dan krijg je dit soort misverstanden), zijnde panden van instituut Duin en Bosch. Het enige pand dat daadwerkelijk onder het dorp valt, is het eerste pand op de lijst: de Hervormde kerk.

- Castricum heeft 121 gemeentelijke monumenten.

- Het dorp is gelegen in de delta van het Oer-IJ, de vroegere monding van het IJ tussen Heemskerk en Limmen. Aan de stroomgeulen in deze delta vormden zich oeverwallen waarop de eerste bewoners akkerbouw bedreven, de zogeheten geestgronden. Aan het uiterste westelijke einde van de geest tussen de Oosterbuurt en de Kerkbuurt is in de middeleeuwen de dorpskerk gebouwd. De parochie wordt voor het eerst vermeld in 1231, maar de kerk is van vroeger datum. Verschillende bronnen dateren de oorspronkelijke kerk in de eerste of de tweede helft van de 11e eeuw. Aangezien grote delen van het oude schip heden ten dage nog bestaan geldt de Dorpskerk als een van de oudste nog bestaande gebouwen van Holland. De kerk was gewijd aan Sint Pancratius en was een dochterkerk van Heiloo. Mogelijk heeft het adellijke geslacht Van Castricum een rol gespeeld bij het stichten van de kerk.

De Hervormde (PKN) Dorpskerk (Kerkpad 1) is gelegen op enige afstand van de Dorpsstraat aan een plein. De kerk is omgeven door een kerkhof. Het eenbeukige schip is het oudste gedeelte van de kerk en bestaat nog bijna geheel uit tufsteen. De muren bevatten een aantal (deels gereconstrueerde) romaanse vensters op 4 meter boven het maaiveld. De tufstenen muren zijn gebouwd in kistwerk: de binnen- en buitenzijde van de muur bestaan uit tufsteen en de ruimte ertussenin is opgevuld met puin en andere goedkopere materialen die voorhanden waren. De muren zijn 90 cm dik en gefundeerd op het onderliggende zand. Er is geen bodemverbetering toegepast.

De bakstenen toren is in de eerste helft van de 15e eeuw gebouwd in gotische stijl en bestaat uit drie geledingen. De middelste heeft twee gotische spaarnissen, de bovenste drie waarvan de middelste dienstdoet als galmgat. De toren is voorzien van een achtkantige spits en een balustrade. Het gotische bakstenen koor is twee traveeën diep en is driezijdig gesloten. Het bevat speklagen van tufsteen. De binnenkant van het schip bevat houten stijlen tot op het vloerniveau en binten die zijn verbonden met korbelen en een vlakke zoldering. Deze constructie dateert vermoedelijk uit de 14e of 15e eeuw. In tegenstelling tot vele andere kerken in de omgeving van Castricum heeft de dorpskerk de woelige tijden rond het beleg van Alkmaar (1573) redelijk ongeschonden overleefd. Wel is de kerk na de reformatie in handen gekomen van de protestanten. In de kerk bevindt zich een doopvont uit 1519 en een kabinetorgel uit 1770 dat sinds 1893 in handen is van de kerkgemeenschap. Het eikenhouten doophek stamt uit 1742.

- Tot aan de sloop in 1858 kerkten de rooms-katholieke inwoners van Castricum in een schuilkerk aan de Breedeweg, in die tijd vanuit het dorp de verbindingsweg naar Uitgeest en de Zaanstreek. De lintbebouwing bestond uit boerderijen afgewisseld met arbeiderswoningen en enkele winkeltjes. Niet geheel onopvallend stond daartussen ook de schuilkerk. In 1858 is aan de toenmalige Alkmaarderstraatweg, nu Dorpsstraat, een nieuw kerkje gebouwd. In 1883 vond een verbouwing en vergroting plaats, maar al gauw voldeed het kerkgebouw niet meer. Daarom is in 1911 de huidige RK St. Pancratiuskerk (Dorpsstraat 115) gebouwd, opgetrokken in neogotische stijl, naar ontwerp van architect Jan Stuyt. De bij de kerk behorende pastorie en nabijgelegen zusterhuis met bewaar- en naaischool zijn ook door Stuyt ontworpen, maar in een moeilijk te benoemen bouwstijl. De kerk bevat een serie buitengewoon interessante, moderne glas-in-loodramen. De kerk is eind jaren 2000 gerestaureerd. In 2011 is het 100-jarig bestaan van dit kerkgebouw uitgebreid gevierd, o.a. met de uitgave van een jubileumboek. Het orgel is in 1953 gebouwd door de firma Adema.

- Het in 2015 geopende Huis van Hilde huisvest het archeologisch depot van de provincie en een tentoonstelling over de archeologie van Noord-Holland. In de vaste tentoonstelling staan 14 levensechte mensfiguren centraal, waaronder Hilde van Castricum en Cees de Steentijdman. Hun skeletten zijn opgegraven in Noord-Holland en liggen in de vitrines. Met forensische technieken zijn de gezichten gereconstrueerd. De meer dan 1000 tentoongestelde vondsten uit de Prehistorie, Romeinse tijd, Middeleeuwen en Nieuwe Tijd illustreren de archeologische rijkdom van de provincie.

"Archeologiecentrum Huis van Hilde in Castricum is in november 2020 opgenomen in het Museumregister Nederland. Dat betekent dat Huis van Hilde nu aan alle strenge criteria voldoet die gelden voor musea in Nederland. Daarmee is het centrum nu officieel een museum. Huis van Hilde vertelt de geschiedenis van Noord-Holland aan de hand van archeologische vondsten. De grote collectie van het museum varieert van potscherven, metaalvondsten en hout tot menselijke skeletten. Daarnaast voegen wij in 2021 een nieuw hoofdstuk toe aan de vaste opstelling, waardoor ook de 17e eeuw belicht wordt vanuit archeologisch oogpunt. Zita Pels, gedeputeerde Cultuur: “De toekenning van de museumstatus is een bekroning voor Huis van Hilde én de provincie Noord-Holland. Noord-Holland heeft er een museum bij! De collectie is echt uniek. Bezoekers kunnen heel veel topvondsten bekijken en letterlijk oog in oog staan met hun voorouders.

De afgelopen vijf jaar heeft Huis van Hilde in Castricum al duizenden bezoekers ontvangen. Wij hopen dat wij dankzij de museumstatus een nog groter publiek kunnen bereiken.” De officiële erkenning opent nieuwe deuren voor het publiek en de provincie Noord-Holland. Zo wordt het bijvoorbeeld eenvoudiger om collecties in bruikleen te krijgen en te gebruiken voor eigen tentoonstellingen en samenwerkingen aan te gaan met andere musea in binnen- en buitenland. De formele museumstatus maakt het mogelijk dat bezoekers met een Museumkaart nu gratis entree krijgen. De verwachting is dat het aantal bezoekers daardoor toeneemt en de kaart ook zorgt voor herhaalbezoek om bijvoorbeeld een tijdelijke expositie te bekijken of om deel te nemen aan een activiteit." (bron: Provincie Noord-Holland, november 2020)

- Gevelstenen in Castricum.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "In cultureel centrum Geesterhage vind je alle sociaal-culturele activiteiten van het dorp onder één dak, met daarin ook een splinternieuw theater: Koningsduyn. Naast de bibliotheek en Toonbeeld (muziekschool en beeldende kunst) biedt dit multifunctioneel centrum veel mogelijkheden voor verhuur van diverse ruimtes, voor bijvoorbeeld verenigingsactiviteiten, bedrijfsruimtes, cursussen, presentaties en symposia, vergaderingen en recepties. Met Theater Koningsduyn hebben we eindelijk een eigen theater, waar we kunnen genieten van onder meer kinder- en jeugdtoneel, klassieke muziek, lokale theatergezelschappen, muziek- en dansverenigingen. Ook halen we landelijk bekende professionele voorstellingen, cabaretiers en muzikanten naar Castricum! Theater Koningsduyn beschikt over een ringleiding op de eerste vier rijen. Deze kan aangesloten worden op gehoorapparaten. Voor reservering kun je een mail sturen naar Geesterhage. Theater Koningsduyn heeft in de grote zaal een (beperkt) aantal rolstoelplaatsen. Deze kunnen vooraf gereserveerd worden via mail naar Geesterhage. Voor de hoofdentree zijn er drie openbare invalidenparkeerplaatsen. Voor assistentie in het theater kun je altijd terecht bij een van onze theatervrijwilligers."

- In het Monumentenregister van de gemeente zijn sinds 2013 ook landschapsmonumenten opgenomen. Castricum is hierin vooralsnog uniek: nog geen andere gemeente heeft landschappelijke monumenten op de gemeentelijke monumentenlijst staan. Het gaat om terreinen en stukjes landschap waar de mensenhand van vroeger nog is terug te zien: vaarten en beekjes, een gegraven duinmeer, anti-tankmuur en anti-tankgracht, lanceerplatforms V1, landbouwgrond waarin de patronen van het historische Oer-IJ nog herkenbaar aanwezig zijn, en een vroeger aardappelveld in het duingebied (aan zulke aardappelvelden dankt het dorp de carnavalsnaam Pieperduin).

- De Zanderij is een buitengebied W van station Castricum. Een projectontwikkelaar wilde hier een Landal-bungalowpark aanleggen, maar dat stuitte op veel verzet van o.a. Stichting Duinbehoud en Platform Behoud Zanderij, en is niet doorgegaan. Het grondgebied, dat gedeeltelijk door PWN beheerd wordt, is geliefd vanwege het landschap en de natuurwaarden. De Zanderij wordt gevormd door het open overgangsgebied tussen de bebouwing en de karakteristieke binnenduinrand. Vinkachtigen, leeuweriken en geelgorzen foerageren hier in de winter. Stichting Duinbehoud kan zich vinden in een kleinschalige recreatie-invulling die rekening houdt met deze natuurwaarden. Vakantiehuizen, die zorgen voor meer luchtverontreiniging en vakantiegangers die het duingebied, de flora en de fauna verstoren, passen daar niet in. Zie verder de videoreportage van C-TV met bij de Zanderij betrokken partijen, in relatie tot de bouwplannen die er waren anno 2015.

"De huidige Zanderij was tussen zo'n 5.000 jaar voor Christus en het jaar nul een ruig landschap met langzaam groeiende strandwallen. De Oer-IJ stroomde bij Castricum uit in zee. Meer recent kent het een verleden van bollenteelt. Deze verschillende kenmerken in het huidige en het vroegere landschap hebben richting gegeven aan de plannen om het gebied om te vormen. De komende tijd zal een vleugje van de oorspronkelijke dynamiek terugkeren. We vinden op de Zanderij nu nog weinig verschillende soorten planten en dieren. Dat komt doordat voor het telen van bloembollen het water uit het gebied is gedraineerd, en er gebruik is gemaakt van bemesting. Omstandigheden die het gebied ongeschikt maken voor duinplanten en dieren.

PWN gaat zeven hectare agrarische grond van de Zanderij in Castricum opnieuw inrichten. Zo creëren we een landschap met geleidelijke overgangen naar de achterliggende duinen. Het gebied kan uitgroeien tot een natuurlijk landschap, aantrekkelijk voor mens en natuur. Bij het herinrichten verwijderen we de bemesting (bovenste laag van de bodem) en ook het drainagestelsel. Het gebied wordt daardoor opnieuw geschikt voor rugstreeppadden, vlindersoorten, de kievit en de houtsnip en talloze soorten planten en kruiden. En dat kun je allemaal beleven vanaf de weg." (bron: PWN) Voor nadere informatie zie de brochure 'Natuurontwikkeling in de Zanderij', de pagina 'Vleugje Oer-IJ keert terug in de Zanderij' en de videoreportage over de plannen met de Zanderij met Jan van de Meij, manager Natuur en Recreatie bij PWN, door C-TV.

"De gemeente Castricum is sinds 2017 met betrokkenen in gesprek over de ontwikkelingsmogelijkheden in het gebied van de Zanderij Noord. Er zijn twee grote bijeenkomsten gehouden met alle betrokkenen. Een kerngroep met vertegenwoordigers van alle betrokkenen begeleidt de planvorming voor het gebied. In 2008 is door de gemeenteraad de Gebiedsvisie Zanderij vastgesteld. De gebiedsvisie bevat algemene uitgangspunten waarbinnen natuurontwikkeling in het gebied kan plaatsvinden. Voor het zuidelijke deel van de Zanderij is in 2014 een kadernota vastgesteld. Nadat in 2014 plannen voor een vakantiehuisjespark in de Zanderij Noord waren gestrand, is in 2017 door het college besloten voor Zanderij Noord eveneens een kadernota op te laten stellen. In deze kadernota komt te staan onder welke voorwaarden toekomstige ontwikkelingen in het gebied kunnen plaatsvinden. Het toenmalige college wilde deze kadernota graag in samenwerking met alle betrokken partijen, grondeigenaren, belangenorganisaties en omwonenden opstellen.

Inmiddels heeft de gemeenteraad de hoofdlijnen voor de kadernota Zanderij Noord vastgesteld. Hierin is de ambitie om natuur te realiseren in het gebied nogmaals bevestigd en aangegeven dat het gebied open dient te blijven. " (bron: gemeente) Zie ook een bespreking van een brief van enkele grondeigenaren in de Zanderij aan de gemeente d.d. 20-3-2019 en een reactie daarop d.d. 22-3-2019 namens Platform Behoud Zanderij, Stichting Duinbehoud, Vogelwerkgroep Midden-Kennemerland, Stichting Oer-IJ, Stichting Alkmaardermeeromgeving, en In- en omwonenden Zanderij.

"Op 17 december 2020 heeft de gemeenteraad van Castricum het ruimtelijk kader voor Zanderij-Noord vastgesteld. Daarin staan de hoofdlijnen voor natuurontwikkeling in dit huidige bollengebied. Zanderij-Noord ligt ingeklemd tussen het stationsgebied en het duingebied van PWN. Met het besluit van de gemeente wordt het OV-knooppunt bij het station straks een ‘Poort naar de duinen’, met voetpaden, bewegwijzering en fietsroutes. Het gebied sluit dan aan bij het bestaande duingebied. De fysieke, landschappelijke en cultuurhistorische waarden blijven grotendeels behouden. Zanderij-Noord is nu een bollengebied. Door herinrichting zorgen we samen met de gemeente en Provincie Noord-Holland voor een sterker en gezonder duin- en natuurgebied met een rijke biodiversiteit. In het voorjaar van 2021 start PWN met het uitwerken van de inrichtingsplannen. Omwonenden, inwoners, natuurliefhebbers en andere belanghebbenden kunnen hierover meedenken. En uiteraard wordt tijdens het gehele proces zorgvuldig en intensief contact onderhouden met de grondeigenaren." (bron: PWN, december 2020)

- "Landschap Noord-Holland heeft naast de boswachters die onze 97 natuurgebieden beheren onder meer ook een afdeling Groenploeg, die werkt 'in opdracht'. De Groenploeg kreeg een uitnodiging om in te schrijven op het bestek ‘natuurtechnisch maaien van vier percelen in de BUCH-gemeenten’ waarbij twee aannemers twee percelen gegund krijgen. Bij deze aanbesteding ging het om het ecologisch onderhoud van wegbermen en het droge profiel van natuuroevers. De BUCH werkt voor de gemeenten Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo. Dit zijn zelfstandige gemeenten maar met één gezamenlijke ambtelijke organisatie. De Groenploeg heeft in juli 2020 twee percelen in de twee laatstgenoemde gemeenten gegund gekregen.

Maaien na de bloeitijd en afvoeren. Jeroen van Egmond is calculator en werkvoorbereider van de Groenploeg: “We zijn super blij met deze grote opdracht in Castricum en Heiloo. We hadden het graag direct voor 4 jaar (2 jaar met een optie op verlenging van 2 keer 1 jaar) jaar gegund gekregen. Dan kun je beter toewerken naar een hoger ecologisch doel. We maaien pas ná de bloeitijd, als de kruiden hun zaad hebben laten vallen. Ook laten we stukken staan voor schuilplaatsen en overwintering van insecten. We gaan in september 2020 met twee of drie ploegen starten en we zijn dan zo’n zes weken bezig. We zijn deze zomer al begonnen met het maaien van de zichthoeken op kruispunten. Bij dit werk gaat de verkeersveiligheid boven ecologie. Zo reëel zijn we natuurlijk ook. Ook de bestrijding van de invasieve Perzische berenklauw pakken we op. Ook belangrijk is te melden dat we voordat we gaan maaien eerst inspecteren of er beschermde flora en fauna aanwezig is en of er een nest ligt. Daar maaien we dan omheen. We voeren het maaisel af, zodat je meststoffen weghaalt en de kruidenrijke bloeiende soorten planten meer kans geeft. Dat heet 'verschralen'."

Meer bloemen is de kroon op ons werk. Bij onze Groenploeg werken meer dan 25 mensen. Zij zijn het hele jaar door met heel diverse soorten natuurbeheer bezig. Van aanleg tot herstel en onderhoud. Het meest tevreden zijn ze over hun werk als na enkele jaren consequent beheer bloemrijke vegetatie terugkeert. Veel verschillende bloeiende kruiden betekent automatisch veel soorten insecten en dus een hogere biodiversiteit. Dan hebben ze hun werk goed gedaan. Dit past goed in onze ambitie 'kwaliteit openbaar groen vergroten'. Meer bloemen, bijen en vlinders. Jeroen van Egmond: “In de herfst van 2020 gaat de BUCH het ecologisch bermbeheer opnieuw voor de komende 4 jaar aanbesteden. We schrijven dan weer in en hopen dan ook de komende jaren weer twee gemeenten gegund te krijgen. We beschouwen het werk dat we dit jaar mogen doen als generale repetitie voor de aankomende aanbesteding. We willen graag een hoge biodiversiteit en dat willen de gemeenten gelukkig ook. Afgelopen jaar is de hele Groenploeg geslaagd voor de Cursus Kleurkeur. Dit is een certificering van Stichting Groenkeur in samenwerking met de Vlinderstichting. We hopen erg dat de gemeenten Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo hun ecologische ambitie hoog houden, zodat wij onze kennis in de praktijk kunnen brengen. Ons doel is dat inwoners na vier jaar kunnen genieten van meer bloemen, bijen en vlinders in de gemeentelijke bermen. Dan hebben wij ons werk goed gedaan." (bron: Landschap Noord-Holland, juli 2020)

- "In 2018 is in deelgebied Castricum-Heemskerk van het Noordhollands Duinreservaat gestart met integrale begrazing. Het doel hiervan is om op zo natuurlijk mogelijke wijze de natuurdoelstellingen voor het gebied te realiseren. De grote grazers helpen bij het openhouden van de duingraslanden, roepen het oprukken van exoten een halt toe en dragen bij aan meer diversiteit in de bospercelen. Waar het gebied eerst was onderverdeeld in verschillende afgesloten begrazingscompartimenten, kunnen nu alle kuddes vrij door het hele begrazingsgebied bewegen. Om meer inzicht te krijgen in het terreingebruik en de verspreiding van de grote grazers na het openstellen van het gebied, is van elke kudde een dier uitgerust met een gps-zender. Vanaf november 2018 zijn elk uur de locaties van de verschillende kuddes geregistreerd. Op deze manier is er inmiddels ruim een jaar aan data beschikbaar over de beweegpatronen van de kuddes in het terrein. Door dichtheden van de grote grazers te koppelen aan vegetatiekaarten kan in kaart worden gebracht welke habitats en terreindelen het meest door de verschillende kuddes worden gebruikt. Student Maarten Looijenga ging hiermee voor PWN aan de slag, wat resulteerde in een aantal interessante bevindingen.

Schotse hooglanders. Uit dit onderzoek blijkt duidelijk dat de zeven kuddes Schotse hooglanders in deelgebied Castricum-Heemskerk van het Noordhollands Duinreservaat elk hun eigen territorium (of ‘home range’) hebben binnen het gebied. De grenzen van deze territoria worden nauwelijks overschreden. Binnen de afzonderlijke territoria wordt door de hooglanders nagenoeg het hele gebied gebruikt. Wat opvalt is dat de kuddes graag verblijven in de percelen waar PWN bosbeheer heeft uitgevoerd, zoals het omvormen van naaldbos naar open duin of het dunnen van loofbos. Daarnaast is de beschikbaarheid van water een belangrijke factor in het bepalen van het verspreidingspatroon. De dieren verplaatsen zich met name via het struweel.

Pony’s. De twee gezenderde kuddes pony’s bewegen zich over het hele begrazingsgebied en hebben geen vaste territoria. De dieren zijn het vaakst te vinden in halfopen tot open terrein, veelal in het westelijk gelegen deel. De pony’s kiezen voor paden en open terreindelen om zich te verplaatsen (in tegenstelling tot de hooglanders en geiten, die een voorkeur hebben voor struweel). Ook de pony’s brengen relatief veel tijd door in bosbeheerpercelen en op plekken waar water beschikbaar is. Geiten. Bij de kudde geiten valt direct op dat de dieren zich nauwelijks in het noordelijke deel van het terrein begeven. Ze hebben hier slechts eenmaal een week doorgebracht. Verder is opvallend dat de kudde meestal verblijft in de zoom en mantel van verschillende vegetatietypes. Net als de hooglanders trekken de geiten met name door het struweel als ze zich verplaatsen. De dieren blijven de komende tijd gezenderd voor meer inzicht in de verspreiding, de voorkeurshabitattypes en het effect op de vegetatie. Ook zullen eventuele seizoensverschillen en variaties in de tijd duidelijker naar boven komen." (bron en voor nadere informatie zie Nieuwsbrief PWN nr. 57, Herfst 2020, pag. 8-9)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Castricum, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude ansichtkaarten van Castricum en Bakkum.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Castricum (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Castricum. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Media / nieuws: - Omroep Castricum is de lokale radio- en tv-omroep voor de kernen van deze gemeente.

- Inwoners: - Top 100 bijzondere Castricummers en Bakkummers.

- Duurzaamheid: - "Coöperatieve vereniging CALorie bestaat sinds 2010. Het is een burgerinitiatief. Tientallen burgers zetten zich inmiddels belangeloos in. De gemeente steunt ons waar mogelijk, net als talloze ondernemers. Maar CALorie is en blijft onafhankelijk. Iedereen heeft één stem, ongeacht achtergrond of portemonnee. Enthousiasme en een positieve instelling is alles wat telt. Ons doel is een energie-onafhankelijk Castricum in 2030. Hoe? Onder andere door op zoveel mogelijk daken zonnepanelen te plaatsen. Of door een windturbine te ‘kopen’. Dat levert voldoende schone energie op. Goed voor ons milieu, onszelf, onze kinderen en onze portemonnee: we hoeven immers geen dure energie meer in te kopen van derden. We zijn in 2010 begonnen met de promotie van groene stroom uit de regio en energiebesparing.

Sinds 2013 wekken we stroom op uit zonne-energie, o.a. via de zonnecentrale op de Schulpstet. We bereiden meer en grootschaliger energieopwekking voor. Leer ons in twee minuten kennen met deze flyer of kijk hier voor de oprichtingsakte, jaarrekeningen en andere informatie. Iedereen in de gemeente Castricum kan lid van ons worden. Als lid beslis je mee over het beleid. En kan je participeren in winstgevende energieprojecten. Samen sterker voor een schoner milieu. Voor slechts €20,- per jaar."

- Openbaar vervoer: - Castricum krijgt een nieuw NS-station, dat naar verwachting eind 2020 klaar is. In april 2020 is gestart met de sloop van het oude gebouw uit 1969, dat volgens ProRail aan vernieuwing toe was. Het nieuwe gebouw is straks beter toegankelijk, ruimer, lichter en comfortabeler. De perrontunnel krijgt een opknapbeurt met nieuwe tegels, energiezuinige ledverlichting en drie nieuwe transparante liften. Hierdoor krijgen mindervalide reizigers beter toegang tot de perrons. Aan beide kanten van het station komen luifels. Die bieden straks beschutting aan reizigers en passanten en er wordt een overdekte ontvangstruimte gemaakt. Verder plaatst de aannemer een hoge glazen wand aan de kant van het spoor. Die moet zorgen voor extra beschutting en licht. Tot slot wordt ook het carillon hersteld en teruggeplaatst. Dat was ooit een geschenk van de inwoners. Vanwege de bouw van een nieuwe fietsenstalling moest het tijdelijk weg.

- Dorpsdichter: - "Abraham Willem van Kluyve (1896-1983) ontpopt zich na de bevrijding als dorpsdichter. Wekelijks werd er een rijm van zijn hand in het Nieuwsblad voor Castricum gepubliceerd. Hij schreef er in totaal meer dan 1000 en bundelde zijn 50 mooiste in een boekje. Bob Morelis, een goede vriend van Van Kluyve, rubriceerde al zijn gedichten en schonk Werkgroep Oud-Castricum een kopie van zijn gehele oeuvre." De huidige dorpsdichter is BOB (van Leeuwen), die regelmatig zijn poëzie op diverse plekken in het dorp toont, zoals hier in mei 2020 op de streekmarkt.

Reactie toevoegen