Zederik

Voormalige gemeente
Vijfheerenlanden
Alblasserwaard Vijfheerenlanden
Utrecht

Tienhoven_0.JPG

Dorpsgezicht Tienhoven

Dorpsgezicht Tienhoven

Hei- en Boeicop..jpg

Dorpsgezicht Hei- en Boeicop

Dorpsgezicht Hei- en Boeicop

Meerkerk_0.jpg

Meerkerk, aan het Merwedekanaal

Meerkerk, aan het Merwedekanaal

Lexmond_0.jpg

Dorpsgezicht Lexmond

Dorpsgezicht Lexmond

Leerbroek_0.JPG

Een heel oud boerderijtje in Leerbroek

Een heel oud boerderijtje in Leerbroek

Nieuwland._0.JPG

 Nieuwland, middenin de Vijfheerenlanden

Nieuwland, middenin de Vijfheerenlanden

Ameide..JPG

Prinsengracht in Ameide

Prinsengracht in Ameide

Zederik

Terug naar boven

Status

- Zederik is een voormalige gemeente in de, tot de opheffing van de gemeente in 2019, provincie Zuid-Holland, in deels de streek Alblasserwaard en grotendeels de streek Vijfheerenlanden.

- De gemeente Zederik is in 1986 ontstaan uit samenvoeging van de Alblasserwaardse gemeenten Ameide, Meerkerk*, Tienhoven en de Vijfheerenlandse gemeenten Hei- en Boeicop, Leerbroek, Lexmond en Nieuwland. Bij deze gemeentelijke herindeling is verder door grenscorrectie nog een deel overgekomen van de gemeente Kedichem (zijnde het deel van de buurtschap Achterdijk voorzover gelegen oostelijk van de spoorwegovergang ter plekke) en een deel van de gemeente Leerdam (zijnde een aantal panden aan de oostkant van het dorp Leerbroek).
* Een klein deel van het grondgebied van deze voormalige gemeente en het huidige dorp ligt in de Vijfheerenlanden. Op de pagina van Meerkerk wordt dat in tekst en beeld toegelicht.

- De gemeente Zederik omvatte de dorpen Ameide, Hei- en Boeicop, Leerbroek, Lexmond, Meerkerk, Nieuwland en Tienhoven en de buurtschappen Achterdijk (grotendeels), Achthoven, Bazeldijk (deels), Broek, Geer, Hogewaard, Kortenhoeven, Lakerveld, Middelkoop, Sluis en Weverwijk. In totaal waren er in de gemeente Zederik 7 dorpen en 11 (delen van) buurtschappen.

- Wapen van de voormalige gemeente Zederik.

- In 2019 is de gemeente Zederik gefuseerd met de gemeenten Leerdam en Vianen tot de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden. Derhalve is de gemeente Zederik toen opgeheven; het grondgebied van de gemeente is toen (net als dat van de tegelijkertijd opgeheven gemeente Leerdam) overgegaan van de provincie Zuid-Holland naar de provincie Utrecht (het grondgebied van de in 2019 ook opgeheven gemeente Vianen was reeds eerder overgegaan van de provincie Zuid-Holland naar de provincie Utrecht, in 2002).

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
De gemeente is genoemd naar het kanaal de Oude Zederik of Zouweboezem, in 1370-1373 gegraven als opvang voor het overtollige water uit de polders in de Vijfheerenlanden. Tegenwoordig is dit een waardevol natuurgebied, dat je beschreven vindt bij de buurtschap Sluis.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Zederik lag W in de streek Vijfheerenlanden en NO in de streek Alblasserwaard en grensde in het N aan de rivier de Lek. Door de gemeente stroomden het Merwedekanaal en het riviertje de Oude Zederik en centraal door de gemeente liep de A27. In het N grensde de gemeente aan de provincie Utrecht; de provincie Gelderland lag in de O en Z nabijheid. De gemeente lag verder NW van de stad Leerdam, W van de dorpen Schoonrewoerd, Zijderveld en Everdingen, Z en ZW van de steden Vianen, Nieuwegein en IJsselstein, Z van de dorpen Benschop, Jaarsveld en Lopik, ZO van het dorp Cabauw, O van de steden Nieuwpoort en Schoonhoven en de dorpen Langerak, Goudriaan, Noordeloos, Hoornaar en Hoogblokland en N van de stad Gorinchem en de dorpen Arkel, Spijk, Kedichem, Heukelum en Oosterwijk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Bij de opheffing van de gemeente Zederik, in 2019, omvatte deze ca. 5.500 huizen met ca. 13.750 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De gemeente Zederik heeft in 2009 samen met Waterschap Rivierenland een Waterplan opgesteld. Knelpunten in oppervlaktewater, grondwater en de riolering zijn geïnventariseerd en gezamenlijk met de gesignaleerde kansen vertaald in een concreet maatregelenpakket. Door een tekort aan water in de kernen van Ameide en Lexmond, kon in die gebieden bij hevige regenbuien wateroverlast ontstaan. Om dit op te lossen zijn in 2014/2015 in of aan de rand van deze twee kernen waterlopen gegraven. In Ameide gaat het om 0.9 ha, in Lexmond om 0.6 ha. In de kernen Lexmond, Meerkerk, Leerbroek en Nieuwland is gezocht naar watergangen waar natuurvriendelijke oevers kunnen worden aangebracht. Dit komt de waterkwaliteit in deze kernen ten goede. De natuurvriendelijke oever op de hoek van de Nieuwe Geer en Lange Schenkel in Nieuwland is reeds in 2011 uitgevoerd. De uitvoering van de natuurvriendelijke oevers in de overige kernen heeft - als het goed is, want zo luidde de planning - in 2014/2015 plaatsgevonden. Beoordelen waterkwaliteit bij overstorten riolering, monitoring waterkwaliteit en onderzoek diffuse bronnen; indien nodig nemen gemeente en waterschap maatregelen om eventuele knelpunten op te heffen. Dit onderdeel zou in 2013 en 2014 uitgevoerd moeten zijn.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In 2018 zijn alle molens in de toenmalige gemeente Zederik voorzien van zogeheten audionetics, oftewel 'praatpalen' die werken op zelfopgewekte energie en bezoekers historische informatie geven over de molens. De gemeente heeft deze voorziening gerealiseerd in het kader van het stimuleren van toerisme en recreatie, in samenwerking met leverancier Playnetics en de regionale molenstichting SIMAV.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Op Beursvloer Zederik (maart) wordt niet gehandeld in geld, maar in maatschappelijke behoeftes. Wat de één over heeft of graag wil aanbieden, is voor de ander heel gewenst. Enkele voorbeelden: uw oude computers in ruil voor een hele zaterdag vrachtwagens wassen door een maatschappelijke instelling; uw medewerkers schilderen een clubhuis in ruil voor de verzorging van een kerstdiner door een vereniging; uw medewerkers zetten hun expertise in voor een sportclub met als tegenprestatie de organisatie van een bedrijfssporttoernooi. Een paar voorbeelden, die oneindig uit te breiden zijn. Beursvloer Zederik biedt een invulling aan ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ (MVO), die verrassende contacten en samenwerkingsverbanden oplevert tussen bedrijven en organisaties. Het maatschappelijke veld en het bedrijfsleven werken samen aan een Zederikse samenleving waar mensen elkaar weten te vinden. Dit heeft ook op de langere termijn het effect dat er meer tot stand wordt gebracht, zakelijk en maatschappelijk. Winst voor iedereen, dus. In 2016 zijn ca. 50 matches gesloten.

- Na 5 achtereenvolgende jaren de Highland Games Zederik (t/m 2018) te hebben georganiseerd, zijn er sinds 2019 de Lowland Mudgames (september). Vermoedelijk is dit - net als de Highland Games - ook jaarlijks in een andere plaats in de sinds 2019 voormalige gemeente Zederik. Editie 2019 is op 14 sptember in de Lexmondse buurtschap Lakerveld. De minimale leeftijd is 12 jaar, in verband met de te nemen obstakels. Ook is een zwemdiploma A verplicht. Jongeren onder de 18 kunnen alleen deelnemen onder begeleiding van een volwassene. De inschrijfkosten zijn 15 euro. De opbrengst gaat naar een jaarlijks wisselend goed doel. Voor editie 2019 is dat het Reumafonds. Er zijn allerlei prijzen te winnen, onder meer voor originaliteit, kameraadschap, sexy, oudste deelnemer en sportief. Elke deelnemer krijgt een herinnering als bewijs van deelname.

Terug naar boven

Beeld

- Hobbyfotografe Spiek plaatst ca. dagelijks een mooie foto van de plaatsen in de voormalige gemeente Zederik op Facebook.

- Nog een fotopagina m.b.t. de kernen van de voormalige gemeente Zederik op Facebook.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zederik (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Muziek: - Het Zederiks Christelijk Mannenkoor is opgericht in 1989 en heeft als werkgebied de voomalige gemeente Zederik. De eerste dirigent was Wim Smaling, die het koor vanaf de oprichting tot 2002 heeft geleid en mede haar huidige niveau en bekendheid heeft gegeven in de regio en daarbuiten. De huidige dirigent is de in Urk geboren Willem Nijhof, die het koor sinds 2016 met veel enthousiasme leidt. Het koor telt momenteel ca. 60 leden. Gestreefd wordt naar een totaal van 70 leden en een nog hoger kwaliteitsniveau.

- Sport en beweging: - Zederik in Beweging is een project met als doel om een zo goed mogelijke samenhang te creëren tussen onderwijs, zorg, buurt & sport. Tevens beogen ze binnen deze sectoren het aanbod te vergroten en te verbeteren, op weg naar een nog sportievere samenleving in de gemeente Zederik.

- Spel: - De gemeente heeft, nog net op tijd voor haar opheffing in 2019, een eigen versie van Monopoly gekregen: Monopoly Zederik. Het is tijdens de intocht van Sinterklaas op 21 november 2018 gepresenteerd. Het is een initiatief van Frans Versteeg van supermarkt Plus Versteeg in Meerkerk, die op deze manier iets wil doen voor de Zederikse gemeenschap. Burgemeester André Bonthuis vond het bij de presentatie van de plannen in maart 2018 "bijzonder leuk om met deze speciale versie van Monopoly straks iets tastbaars achter te laten voor de inwoners van de gemeente Zederik". Inwoners konden via de Facebookpagina onder de link suggesties aandragen voor straten, locaties of markante gebouwen die niet in het spel mogen ontbreken. Voor het spel gelden dezelfde spelregels als bij de 'gewone' Monopoly. Het spel is alleen, en in een beperkte oplage, bij Plus Versteeg verkrijgbaar. Via een kortingsactie van de Plus is het verkrijgbaar voor 30 euro. De normale winkelprijs bedraagt 49,95 euro.

- Welzijn: - SamenDoen is er voor de sinds 2019 voormalige gemeenten Leerdam en Zederik. Ze verbinden het sociale netwerk rondom iemand die hulp nodig heeft en regisseren het zoeken naar oplossingen voor de hulpvraag. Ze willen een respectvolle, sportieve, culturele, enthousiaste, krachtige en flexibele organisatie zijn. SamenDoen is een organisatie van en voor mensen, die elkaar inspireren vanuit verbondenheid. Ze bouwen bruggen tussen zorg, welzijn, wonen, participatie, onderwijs, sport en cultuur; ze zoeken, vinden, bemiddelen en leiden vrijwilligers op voor diverse activiteiten in Leerdam en Zederik; met, voor en door inwoners, vrijwilligers, scholen, verenigingen en (zorg)instellingen organiseren ze samen een breed scala aan activiteiten in de wijken.

"Wij zijn gepassioneerde pleitbezorgers van een sociale samenleving, moderne ambassadeurs van leefomgeving, gezondheid, werk, onderwijs, sport en cultuur en sociale contacten. Wij zijn de verbinders van vele werelden; de link tussen kansarm en kansrijk, tussen idealisme en consumentisme, tussen goed doen en leuk geven. We hebben het vuur wat nodig is om mensen bij ons verhaal te betrekken, duurzame oplossingen te vinden en blijvend aan ons te verbinden. Dag in, dag uit geïnspireerd bezig om onze droom te realiseren", aldus de site van SamenDoen.

Reactie toevoegen