Franekeradeel

Voormalige gemeente
Waadhoeke
Fryslân

gemeente_franekeradeel_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Franekeradeel anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Franekeradeel anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Franekeradeel

Terug naar boven

Status

- Franekeradeel is een voormalige gemeente in de provincie Fryslân. Het gemeentehuis was te Franeker.

- De gemeente Franekeradeel is in 1984 vergroot met de gemeente Franeker en met een deel van de gemeente Barradeel.

- De gemeente Franekeradeel omvatte de stad en hoofdplaats Franeker, de dorpen Achlum, Dongjum en Boer, Firdgum, Herbaijum, Hitzum, Oosterbierum, Peins, Pietersbierum, Ried, Schalsum, Sexbierum, Tzum, Tzummarum en Zweins en de buurtschappen Arkens, Dijkshoek, Doijum, Fatum, Kie, Kiesterzijl (grotendeels), Kingmatille (deels), Klooster-Lidlum, Koehool, Koningsbuurt, Lutjelollum, Miedum, Roptazijl (grotendeels), Salverd, Sopsum, Tolsum, Tritzum en War. Dat zijn 1 stad, 15 dorpen en 18 buurtschappen in totaal.

- Wapen van de voormalige gemeente Franekeradeel.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de voormalige gemeente Franekeradeel.

- De gemeenten Het Bildt, Franekeradereel, Menameradiel en een deel van de gemeente Littenseradiel zijn in 2018 gefuseerd tot de nieuwe gemeente Waadhoeke.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Franekeradeel lag in het NW van de provincie Fryslân en aan de Waddenzee. Centraal door de gemeente liep het Van Harinxmakanaal, van W naar O. De gemeente lag verder O van de stad Harlingen, het dorp Wijnaldum en de dorpskern van Midlum, OZO van het eiland Vlieland, Z van het eiland Terschelling, W van de dorpen Sint Jacobiparochie, Minnertsga, Wier, Berltsum, Slappeterp, Menaam, Skingen en Dronryp, NW van de dorpen Wjelsryp, Baaium, Spannum, Winsum, Easterlittens, Iens, Hinnaard, Wommels en Kûbaard, N van de dorpen Lollum, Arum, Waaksens en Witmarsum en NO van de dorpen Kimswerd en Pingjum. De hoofdplaats Franeker lag centraal in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Franekeradeel 516 huizen met 3.366 inwoners, verdeeld in de dorpen Tzum 108/633 ( =huizen/inwoners), Hitzum (Hitsum) 17/98, Achlum 53/433, Midlum 61/439, Herbaijum 44/215, Dongjum 26/200, Boer 14/93, Ried 33/246, Peins 27/168, Zweins 12/113 en Schalzum (Schalsum) 19/121 en de buurtschappen Barrum 2/14, Koum 3/15, Laquart 4/35, Tritzum (Tritsum) 4/27, Teetlum 2/12, Tolzum (Tolsum) 2/7, De Kampen 1/10, Helpijp 2/15, Klooster Miedum 2/17, Wester-Hitzum (Wester-Hitsum) 4/25, Dojum (deels) 2/13, Sopsum 8/44, IJslumburen 6/37, Geldterp 4/24, Ungabuurt 4/34, Koningsbuurt 29/103, Klooster Ludingakerk (Ludingakerk) 7/53 en Kingmatille (deels) 16/122. Vlak voor haar opheffing in 2018 heeft de gemeente ca. 8.000 huizen met ruim 20.000 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2010 is het Inrichtingsplan voor de Gebiedsontwikkeling Franekeradeel - Harlingen gereed gekomen. Het is opgesteld omdat in het gebied ten noorden en westen van Franeker de bodem daalt door de zout- en gaswinning. De kern van het plan is wateroverlast voorkomen door de afvoercapaciteit te vergroten. Dit gebeurt door 70 kilometer sloten te verbreden en gemalen te vernieuwen. Daarnaast wordt ruimte gezocht voor tijdelijke waterberging op ongeveer 170 hectare landbouwgrond, wordt er (extra) drainage aangelegd en vindt er verziltingbestrijding plaats.

Verder levert herverkaveling en het vergroten van het bouwblok van agrarische bedrijven een verbetering op voor de landbouwstructuur. De natuur profiteert van de aanleg van natuurvriendelijke oevers en vispassages bij gemalen. Er komt onderzoek naar de oprichting van een Skriezekrite en de ontwikkeling van de kwelders. Op het gebied van landschap en cultuurhistorie gaat de aandacht onder andere uit naar laan- en erfbeplanting.

De leefbaarheid moet een stimulans krijgen door verbetering van de verkeersveiligheid, aanleg van wandel- en vaarroutes en aanlegsteigers. Tot slot worden de mogelijkheden van verschillende vormen van duurzame energie in het gebied onderzocht, zoals biomassa, wind- en zonne-energie en aardwarmte. Het project start medio 2013 en moet in 2020 gereed zijn. Voor nadere informatie zie Inrichtingsplan Franekeradeel - Harlingen.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Franekeradeel (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Franekeradeel.

- Sport: - Kaatsfederatie Franekeradeel is opgericht in 1924.

Reactie toevoegen